Detaylı Ultrasondaki Belirteçler Nelerdir?

Gebelik süreci, ebeveynler için oldukça heyecan verici bir deneyim olarak bilinir. Tatlı heyecanların yaşandığı, bu heyecanların gerginlikleri izlediği bir dönemdir. Ebeveyn adaylarının içerisindeki heyecana ortak olmak ve olası riskleri önlemek için çeşitli çalışmalar yapılabilir.

Detaylı ultrasonografi, fetüsün yani bebeğin gelişimi ve sağlığı hakkında ayrıntılı bilgiler sağlamak için kullanılan bir görüntüleme yöntemi olarak bilinir. Bu inceleme, genellikle gebeliğin 20 ila 24. haftaları arasında yapılır ve fetüsün anatomik yapılarının detaylı bir şekilde incelenmesine olanak tanır.

Detaylı ultrasonda anomalinin yanı sıra bazı belirteçler araştırılır. Bu belirteçler Down Sendromunun çeşitli derecelerde riskinin artışına neden olan bulgulardır. Detaylı ultrasonun belirteçleri araştıran kısmına genetik sonogram da denir.

Bu yazımızda sizin için detaylı ultrasondaki belirteçleri derledik.

Detaylı Ultrasondaki saptanan bulgular nelerdir?

Detaylı ultrasonda kabaca 4 farklı bulgu araştırılır.

1. Yapısal anomali: fetüsteki herhangi bir organın anatomisi ile ilgili anormallik yapısal anormallik olarak tanımlanabilir. Örnek olarak kalp delikliği, kulak yokluğu ve kalbin yerinde olmaması olarak tanımlanabilir.

2. Fonksiyonel anomali: Bir organın yapısal olarak gelişimi normal olması ancak fonksiyonunu düzgün bir şekilde yerine getirememesi anlamına gelir. Örneğin Supraventriküler taşikardide kalp normal gelişmiştir ancak çok hızlı çalıştığı için kalp yetmezliğine neden olur. Diğer bir örnek Polikistik böbrek hastalığında böbreğin görüntüsü normal olabilir ancak idrar üretemediği için bebek anne karnında gelişemeyecektir.

3. Belirteç yani soft marker: Belirteç demek kendisi anormallik olmadığı halde saptandığı zaman bazı hastalıklar için risk artışına neden olan bulgulara verilen isimdir. 

4. Maternal bulgular: Detaylı ultrason sırasında fetüsün yanı sıra annenin organlarının da bir kısmı incelenir. Örneğin yumurtalıklar, rahim, rahim ağzı (serviks) incelenir. Anne adayının bilmediği bir yumurtalık kisti veya kitlesi tespit edilebilir. Rahim ağzı yetmezliği varsa saptanır. Ya da bazı anne adayındaki kalp ritim bozuklukları doppler inceleme sırasında saptanabilir. 

Detaylı Ultrasondaki hangi Belirteçler Saptanır?

1. Hiperekojen kardiyak odak veya kalpte parlaklık veya kalpte ekojenik odak

Yukarıdaki tanımlamaların hepsi hiperekojen kardiyak odak ile aynı şeyi tanımlar. Kalbin bir anormalliği değildir. Kalp delikliği anlamına gelmez. Kendiliğinden geçebilen bir bulgudur. Saptandığında çok küçük bir oranda Down sendromu için risk artışına neden olur. Perinatoloji uzmanı tarafından detaylı ultrason yapılmalı fetal EKO yapılmalıdır. Kalp ve diğer organların gelişimi normal ise endişe verici bir bulgu değildir. 

2. Ense kalınlığı artışı veya artmış nukkal fold 

Ense kalınlığı ölçümü ultrason muayenesinin en değerli ölçümlerinden biridir. En önemli ölçüm zamanı 11 ile 14 hafta arasındır. Burada detaylı ultrason zamanı yani 20-24 hafta arası yapılan muayenede ölçümün artışından bahsedilecektir. 22. Haftaya kadar ense kalınlığının 6 mm üzerinde olması Down Sendromu için önemli oranda risk artışına sebep olur. Kendi başına amniosentez sebebidir. Ense kalınlığı artışından şüphelenildiği zaman bir uzman tarafından detaylı ultrason yapılmalı. 

3. Burun kemiği küçüklüğü, Nazan Bone hipoplazisi

Burun kemiği küçüklüğü Down sendromu için bir belirteç olarak kullanılır. Haftasına göre küçük olması (5 persantil altında olması) aynı ense kalınlığı artışı gibi Down Sendromu için ciddi risk artışına sebep olur ve kendi başına amniosentez sebebidir. Burun kemiği ölçümü hem 11-14 hafta detaylı ultrasonunda hem de 20-24 detaylı ultrasonunda bir belirteç olarak kullanılır. Şüphe halinde uzmana detaylı ultrason için başvurulmalıdır. 

4. Ventrikülomegali, bebeğin kafasında sıvı birikimi 

Bebeğin beyninin için ventriküler sistem denilen bir boşluk ağı vardır. Bu boşlukların genişlikleri belli yerlerde ölçümlenir. Beynin arka tarafında genişliği 10 mm ve altında olmalıdır. 10 ile 12 mm arasında olursa buna hafif yani mild ventrikülomegali denir. Hem Down sendromu için bir belirteçtir hem de takipte hidrosefaliye dönüşebilir. Ventrikülomegali hem Down Sendromu hem de başka birçok genetik hastalık için risk artışına sebep olan bir belirteçtir. Amniosentez ve detaylı genetik inceleme yapmayı gerektirir. 

5. Koroid Pleksus Kisti, Bebeğin kafasında kist olması

Koroid pleksus kisti bebeğin beyninin içinde bulunan ve beyin omurilik sıvısını üreten hücreler arasında kistleşme olmasıdır. Bir tane veya sayıca fazla olabilirler. Tamamen zararsızdırlar ancak beyin içerisinde bulunan ve çok tehlikeli olan bazı kist türlerinden ayrılması gerekir. Bir perinatoloji uzmanı tarafından tespit edilirlerse ve başka bir anormalliğe eşlik etmezlerse tehlikeli değildirder. Kendiliğinden kaybolurlar.

6. Hiperekojen Barsak, barsak parlaklığı 

Anne karnındaki bebeğin barsaklarının parlaklık derecesi 3 dereceye ayrılır. Grade I ve II genellikle zararsızdır. Grade III parlaklık bazı başka anormalliklerin habercisi olabilir. Down Sendromunu, bebekte bir enfeksiyon hastalığının, barsak tıkanıklıklarının ve kistik fibroz denile bir hastalığın habercisi olabilir. Sadece ilk üç ayda kanama geçirmiş bebeğin masum bir bulgusu da olabilir. 

Özetle: bir gebede herhangi bir belirteçten şüphelenilirse hem diğer tüm belirteçler hem da olası tüm anomalileri araştırmak için uzman tarafından detaylı ultrason yapılmalıdır.