Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) Nedir?

Aşırı hareketlilik, dikkat dağınıklılığı ve dürtüsellik belirtileri ile seyreden iyi tanımlanmış klinik bir rahatsızlıktır. Dünya sağlık örgütü ve Amerikan Psikiyatri birliği da dahil olmak üzere tüm önde gelen sağlık otoriteleri bu rahatsızlığı tanımıştır.

Bu rahatsızlık kimlerde ve ne sıklıkla görülür?

Bu rahatsızlık çocukların yaklaşık %3-5 de görülür. İlkokul öncesinde başlayan bu rahatsızlık daha çok okul çağı çocuklarında görülse de erişkinlerde de devam ettiği bilinmektedir. Erkek çocuklarda kızlara göre görülme sıklığı daha fazladır.

Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğunun belirtileri nelerdir?

DEHB’li bireyler, hiperaktivite (aşırı hareketlilik) , dikkat eksikliği, dürtüsellik(duramama) olmak üzere üç alanda zorluk yaşarlar.

Hiperaktivite: huzursuzluk, yerinde duramama, her zaman hareket halinde olma bir motor tarafından sürülüyormuş gibi davranma;

Dikkatsizlik; dikkatin kolayca dağılıyor olması, kolayca sıkılma, bir görevden diğerine geçmekte zorlanma, düzenli olamama, odaklanma güçlüğü, plan yapmakta güçlük, sıkıcı olan yada çekici olmayan işleri yapamama;

Dürtüsellik: sıklıkla başkalarının sözünü kesme, soru bitmeden cevabını verme düşünmeden hareket etme, sırasını bekleyememe halidir.

Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğunun nedenleri ?

DEHB’nin nedeni kesin olarak bilinmemektedir. Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğunun bir değil birden fazla sebebi olduğu düşünülmektedir.

Ancak yapılan bilimsel çalışmalar:

• Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğunun büyük oranda(e-90) kalıtım (genetik) ile ilişkili olduğunu bulmuştur. İkiz kardeşlerde yapılan bir çalışmada ikizlerden birinde DEHB görülüyorsa diğerinde de ortaya çıkma olasılığının oldukça yüksek olduğu gösterilmiştir.
• Çevresel etkenler de DEHB’nın ortaya çıkmasında rol oynamaktadır. Araştırmaların sonucu hamilelik sırasında siğara/alkol kullanımı, bebeğin doğum ağırlığının düşük olması, erken doğum, çocuğun dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu olma olasılığını artırmaktadır.

Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğunun tedavisi var mıdır?

Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu kronik bir rahatsızlıktır.

Kalıcı kesin bir tedavisi bilinmemektedir. Ancak belirtilerine yönelik yapılan tedavilerle bireyin rahatsızlık büyük oranda kontrol altına alınabilmektedir.

Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğunun tedavisi nasıldır?

Tedavide psikososyal ve tıbbi girişimleri içeren çok yönlü tedavi yaklaşımı gerekmektedir. Çocuğa uygun en etkin tedavi seçeneği çocuğun ve ailenin değerlendirilmesi sonrası çocuk psikiyatri uzmanı ve aile tarafından birlikte kararlaştırılmalıdır.

Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu Tedavi edilmezse ne olur?

Bilimsel araştırmalar tedavisiz bırakılan yada etkin tedavi almayan bireylerin, tedavi alan bireylerden

• okul başarılarının düşük olduğu
• Erişkin dönemde çok daha kötü iş olanaklarına sahip oldukları veya işsiz oldukları
• Madde kullanım oranlarının tedavi edilen gruptan yüksek olduğu
• Yüksek oranda kriminal olaylara karıştıkları
• Daha fazla trafik kazalarına karıştıkları
• Depresyon belirtilerinin fazla görüldüğü
• Boşanma ve aile içi sorunların fazla olduğu saptanmıştır.