Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite

DEHB; dikkatsizlik, aşırı hareketlilik ve dürtüsellik gibi uyumsuz davranışları bir arada barındıran gelişimsel bir bozukluktur. Üç alt tipe ayrılmıştır:

Ağırlıklı Olarak Dikkat Eksikliği Bozukluğu:

Yavaş bilgi işleme ve seçici dikkat ile odaklanma konusunda daha fazla problem görülür. Aşrı hareketlilik olmadan görülen DEHB türüdür.

Ağırlıklı olarak Hiperaktive-Dürtüsel Bozukluk:

Hiperaktivitenin yoğun olduğu, dikkat eksikliğinin daha az olduğu aşırı hareketli tiplerdir. Aşırı hareketlilik hali yaşla birlikte azalabilir, dürtüsellik devam eder daha ileri yaşlarda yerini iç huzursuzluk gibi belirtilere bırakabilir..

Birleşik Tip (Dikkat Eksikliği & Hiperaktivite Bozukluğu): 

Doğum sonrasında  ilk yürümeye başladığı dönemlerde belirti verir ve okul öncesi dönemde, özellikle de okulun ilk yıllarında tanı alabilir. Dikkat eksikliği, hiperaktivite ve dürtüselliğin birçok semptomlarını gösterir. Kendilerini duygusal ve davranış olarak kontrol etme becerileri düşük olup çok farklı düzeylerde dikkat problemleri vardır.

Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu olan bireylerde öğrenme güçlüğü, kaygı, depresyon, anksiyete, davranış bozukluğu, okul başarısızlığı, iş verimsizliği, aile hayatında problemler, alkol ve maddeye bağımlılık gibi problemler birlikte görülebilmektedir.

Dikkat Eksikliği Belirtileri:

• Başladığı işi tamamlamakta güçlük çeker, yarım bırakır (ödevi, oyunu yarım bırakma, oyunu sürdürememe).

• Yönerge alma konusunda sorun yaşar.

• Dikkatlerini yaptığı işe veya oyuna vermekte zorlanır (Uzun süre film izleme, puzzle yapma).

• Evde veya okulda yapacağı işler ve aktiviteler için gereken malzemeleri kaybeder. Siz konuşurken dinlemez gibi görünür.

• Sorumluk almakta zorlanır.

• Ayrıntıları gözden kaçırır.

• Düzensiz görünür, dağınıktır.

• Zihinsel beceri gerektiren çalışmaları yapmakta zorlanır.

• İlgileri çok çabuk dağılır.

• Ödevlerini tamamlamak zor gelir. Ödevin başına oturamaz farklı gerekçelerle ödevin başından kalkar, odada ve sınıf içerisinde gezinmek isteyebilir.

• Kendilerinden istenen bir şeyi, kendilerine birkaç defa söylenildikten sonra yapabilir.

• Unutkanlık, okula ve derslere karşı ilgisizlik, öğrendiği bilgiyi çabuk unutma görülebilir.

Hiperaktivite Belirtileri:

• Hiperaktivitede çocuğun hareketliliği aşırıdır ve yaşıtlarıyla karşılaştırdığımızda gözle görülür bir farklılık vardır.

• Motor takılmış gibi sürekli hareket halinde olup yerinde duramaz.

• Elleri ve ayaklarını sürekli hareket halindedir.

• Kendi başına sakin bir şeklide oynamayı ve oturmayı beceremez.

• Sessiz sakin oyun oynamakta güçlük çeker.

• Yerli yersiz koşup tırmanır.

• Çok konuşur.

• Genellikle sorulan soru tamamlanmadan cevabını yapıştırır.

• Sabırsız ve acelecidirler.

• Her zaman bir şeylerle uğraşırlar.

• Ders çalışma masasının başında oturmaktan sıkılıp kalmak ister zamanı verimli kullanamaz.

• Sırasını beklemekte zorlanırlar.

• Olaylara veya konuşmalara müdahale edip yarıda keserler.

Yetişkinlerde Dikkat Eksikliği Belirtileri:

• Konsantre olamamak,

• Odaklanamama,

• Dikkatin sürdürülmesi konusunda güçlük,

• Dalıp dalıp gitmeler,

• Karşısında konuşanı dinlemekte güçlük yaşama, dinlerken kopmalar yaşaması,

• Konuşurken konudan konuya geçme, konuştuğunu unutma,

• Gereğinden fazla konuşma,

• Ayrıntılarla  ilgilenmekten sıkılmak,

• Zamanın nasıl geçtiğini unutma, dışarıdan seslenenleri duymama aşırı odaklanma haliyle zihnindeki kaostan kurtulmaya çalışma hali,

• Organizasyon becerilerinde zayıflık,

• Unutkanlık,

• Zamanı kontrol etme güçlüğü,

• Planlama yapamama, bir işe başlamakta ve bitirmekte zorlanma,

• İşe ve randevularına geç kalma,

• Özel kişisel eşyalarını (ev ve iş  anahtarı ,cüzdanı) kaybetme, unutma,

• Sorumluluğunda olan küçük görevleri (faturaları ödemek gibi…) unutma,

• Toplantılarda uygunsuz davranma-kalkıp yürüme,

• Konuşmaları bölme sık sık araya girme sonucunu düşünmeden konuşma,

• Alkol ve madde kullanımına ilgisinin olması,

• Heyecan arayışı,

• Aynı anda birçok işi yapmaya çalışma,

• Risk almaya çok meyilli olma,

• Sorumluluklarından çok çabuk sıkılma,

• Eleştiriye açık olmama,

• Duygusal olarak dalgalanmalar,

• Motivasyonu sürdürme güçlüğü nedeniyle iş ve aile yaşantısında dalgalanmalar yaşanması,