Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu

Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) çocukların yaşına ve gelişim düzeyine göre azalmış dikkat, aşırı hareketlilik ve dürtüsellik ile karakterize bir bozukluktur. DEHB’nin klinik olarak 3 alt tipi mevcuttur. Bunlar Dikkat Eksikliğinin Ön Planda, Aşırı Hareketliliğin Ön Planda ve Hem Aşırı Hareketliliğin Hem de Dikkat Eksikliğinin beraber gözüktüğü tiplerdir.

DEHB yüzyıllardır bilinen ama farklı isimlerle anılan bir bozukluktur.1900’lü yıllarda DEHB ye hiperaktivite sendromu, organic hareketlilik, minimal beyin zedelenmesi sendromu ve hiperkinetik dürtü bozukluğu gibi isimler konmuştur. Okul çağı çocuklarında DEHB’nin görülme sıklığı yaklaşık olarak %10 yani yaklaşık her 10 çocuktan bir tanesinde görülmektedir. Erkek çocuklarda görülme sıklığı kız çocuklara göre 3-5 kat yüksektir.

DEHB belirtileri 3 yaş itibarıyla gözükmeye başlar. Okul dönemiyle beraber belirtiler belirgin hale gelir. DEHB’nin büyük oranda genetik ile ilişkili olduğu bulunmuştur. Çevresel faktörler arasında ise parçalanmış aile, gebelik döneminde toksik maddelere maruz kalma, erken doğum, gebelikte stres, gebelikte sigara ve alkol kullanımı, zor doğum, kafa travması gibi nedenler sıralanabilir. Gıda boyaları, şeker, katkı maddeleri, kurşunun DEHB’ye neden olabileceği bilimsel olarak kanıtlanamamıştır.

DEHB ye diğer psikiyatrik bozukluklar %60 oranında eşlik eder. Eşlik eden bozukluklar arasında en sık olarak Karşıt Olma Karşı Gelme , Davranım Bozukluğu ve Öğrenme Bozuklukları gelmektedir. Çocukluk çağındaki DEHB yaklaşık %70 oranında ergenlikte de devam eder. Tedavi edilmeyen DEHB li çocukların %90’ı ders başarısızlığı gösterirken yaklaşık %40’ı eğitimlerini yarıda bırakırlar. İlerleyen dönemlerde DEHB tedavi edilmediğinde Davranım Bozukluğu, Depresyon, Kaygı Bozuklukları, Madde kullanım Bozuklukları için zemin hazırlar.Bu nedenlerden dolayı önleyici tedavi çok önemlidir. 

BELİRTİLER 

• Aşırı hareketlilik, yerinde duramama 

• Acelecilik 

• Sabırsız olma 

• Sıra beklemekte güçlük 

• Laf arasında girme 

• Yaptığı işten ya da dersten çabuk sıkılma 

• Ders başında uzun süre oturamama(Ör: susadım gibi nedenler sunup derse ara verme..) 

• Yaşıtlarına göre dikkat süresinin az olması 

• Dikkat gerektiren görevlerden kaçma ör: ders yapmak istememe 

• Üzerine aldığı görevleri uzun sürede bitirme ya da bitirememe 

• Sınavlarda dikkatsizce hatalar(Ör: okuma hataları, işlem hataları..) 

• Unutkanlık ör: okulda eşya unutma, verilen görevleri unutma... 

• Dalgınlık, Dinlemiyormuş gibi gözükme 

• Çabuk sinirlenme 

• Arkadaşlarıyla anlaşamama, kavga 

• Ders başarısızlığı 

• İnternet, Bilgisayar ve Telefon Bağımlılığı 

• Aile İle çatışma 

• Okuldan kaçma 

• Okulda disiplin suçu işleme 

• Sigara, Alkol, Madde kullanımı 

• Adli Suçlara Karışma 

Yukardaki belirtiler en az iki ortamda (okul, ev, dershane...) bulunmalıdır. 

TANI 

DEHB tanısı detaylandırılmış Klinik Muayene ile konur.Gerektiği durumlarda testlere ihtiyaç duyulabilir. 

TEDAVİ 

Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu tedavisi psikososyal ve medikal tedavinin bir arada olduğu çok yönlü yaklaşım ile yapılmalıdır. Her çocuğun tedavisi kendisine özgüdür. Tedavide kullanılan ilaçlar bağımlılık, uyuşma, gelişme geriliği ya da kısırlık gibi yan etkileri yoktur.Tam tersine DEHB de kullanılan ilaçlar bağımlılık tedavisinde de kullanılır.Tedavi yapılmadığında ya da geç başlandığında bu durum çocuğumuzun psikolojisini olumsuz yönde etkiler.