Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu

Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu; aşırı hareketlilik, dikkatin kolayca dağılması, aklına geleni hemen yapma - kendini frenliyememe yani dürtüsellik şeklindeki üç temel belirtilerin yaşamın en az bir alanında hayatını etkileyecek düzeyde bulunmasını ifade eden, hayat boyu süren ruhsal bir rahatsızlıktır. Tüm bu belirtiler her çocukta az çok görülmekle beraber bu tanıyı alan kişilerde çok daha şiddetli bir şekilde ve yaşamını etkileyecek boyuttadır. Sadece ders çalışmamak ve fazla hareketli olmaktan ibaret bir rahatsızlık değildir.

DEHB'nin Temel Belirtileri Nelerdir?

3 belirti grubundan bahsedilebilir:

1. Dikkatin Kolay Dağılması

Dikkat eksikliği olan çocukların dikkat süresi akranlarına göre daha kısadır yani dikkatini sürdürmekte zorluk çekerler. Zihinsel çaba gerektiren görevlerden kaçınırlar, ders çalışmak istemezler, ders esnasında başka şeylerle meşgul olurlar. Yönergeleri takip etmekte güçlük çekerler, dinlemiyormuş gibi görünürler. Dalgındırlar ve hayallere kapılırlar. Günlük etkinliklerde unutkandırlar, yapması gereken işleri unuturlar, eşyalarını sıklıkla kaybederler. Çabucak sıkıldıkları için başladığı işi genellikle yarım bırakırlar. Ödevleri tamamlamaları uzun zaman alır, diğer çocuklara oranla daha fazla çaba göstermeleri gerekir. Bu yüzden erken tükenirler, daha fazla hata yaparlar. Genellikle dağınıktırlar ve kafaları karışıktır bu yüden görevleri organize etmekte güçlük çekerler. Tanı koymak için tüm bu belirtilerin çoğunun, sık sık ve birden fazla ortamda, hayatın en az bir alanında olumsuz etki oluşturulması gerekir. Bununla beraber DEHB'li olan çocuklar ilgi alanlarında uzun süre dikkatlerini sürdürebilirler Örneğin uzun süre lego oynamak ve televizyon izlemek gibi. Aileler bundan dolayı çocukta dikkat eksikliği olmadığını düşünebilirler. Bunun yanında bu çocuklar aynı anda birçok şeyle ilgilenebilirler. Örneğin bir taraftan oyuncakla oynayıp aynı anda anne babayı dinleyip onlara müdahele edebilirler. Bu aslında dikkatin bölündüğü anlamına gelmektedir.

2. Hiperaktivite

Hiperaktivite yani aşırı hareketlilik, çocuğun yaşına uygun olmayan şekilde fazla hareketli olduğunu ifade eder. Bu çocuklar çoğu zaman motor takılmış gibi hareket halindedirler. Durduğu yerde duramazlar kıpır kıpırdırlar, eşyaların tepelerine tırmanırlar, ders sırasında durması gereken yerde uygun şekilde oturamazlar, aşırı derecede koştururlar, sessiz oynamakta güçlük çekerler ve çok konuşurlar.

3. Dürtüsellik

Dürtüselllik, çocuğun kendini kontrol edememesi, frenliyememesi, davranışlarının sonuçlarını düşünmeden hareket etmesi anlamına gelir. Dürtüsel olan çocuklar sorulan soru tamamlamadan cevabın yapıştırırlar, düşünmeden konuştukları için saygısız ve kırıcı davranırlar, konuşurken araya girenler, sabırsızdırlar, sırasını beklemek güçlük çekerler. isteklerin hemen yerine getirmesini isterler, oyunun kuralına uymazlar, istediği gibi hareket etmek isterler. Bu yüzden arkadaş ortamında dışlanabilirler. Aslında ne yapmaları gerektiğini bilirler ama bunu uygulayamazlar. Bu durum karşı tarafın sinirlenmesine ve tepki vermesine neden olur. Öfkelidirler, aniden parlarlar. Bu yüzden sık sık kavgaya karışırlar. Bu davranışlar okul hayatında okuldan uzaklaştırmaya varan ciddi sorunlara sebep olabilir. Ergenlik döneminde hızlı araç kullanma, uyuşturucu madde ve alkol kullanma, suç işleme ve uygunsuz cinsel ilişki gibi davranış sorunları görülebilir.

Herhangi bir bireye DEHB tanısı koymak için tüm bu belirtilerin 7 yaşından önce başlamış olması, akademik sosyal ve bireysel anlamda sorun oluşturacak düzeyde olması gerekmektedir.