Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu

Çocuklarda akademik, sosyal ve psikiyatrik ve psikolojik sorunlara yol açan ve olumsuz etkileri yaşam boyu süren bir beyin rahatsızlığıdır. Bireyin davranışlarını kontrol etmesini ve belli bir konu üzerinde odaklanmasını zorlaştırır. DEHB çocukluk çağının en sık görülen psikiyatrik bozukluklarından biridir.

- Toplumda görülme sıklığı %5-7 gibi çok yüksek orandadır, çocuklukta başlayıp %60-70 oranında, yetişkinlikte de devam edebilen bir rahatsızlıktır. Hastalık ilk kez 1845 yılında Dr. Henrich Hoffman adlı bir hekim tarafından tanımlanmıştır. Hastalığın neden olduğu davranışlar aralıklı olarak farklı farklı seyrettiğinden tanı koymanın fazlasıyla zorlaştığı söylenebilir.

DEHB TANISI NASIL KONUR ?

Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu tanısının konulabilmesi için, belirtilerin 7 yaşından önce başlamış olması, birden fazla ortamda görülüyor olması, süreklilik göstermesi ve bireyin günlük yaşamını olumsuz yönde etkileyecek boyutta olması gerekmektedir. İşlevselliğin bozulduğu ortamlarda bireylerin belirli alanları etkilenir.

♣ Belirtilerin 7 yaşından önce başlaması
♣ Kalıcı ve sürekli olması en az 6 aydır devam ediyor olması
♣ Ev okul vb. gibi birden fazla alanda yaşanıyor olması


DEHB BELİRTİLERİ NELERDİR ?

• Dikkat eksikliği belirtileri;
• Verilen talimatları baştan sona problemsiz şekilde takip edememe,
• Dikkatin tamamını uğraşılan aktivite üzerinde toplayamama,
• Yapılacak aktiviteler için gerekli malzemeleri sıklıkla kaybetme,
• İkili iletişimlerde karşı tarafı dinlemiyor görünme,
• Büyük veya küçük detayları gözden kaçırma,
• Düzensiz ve dağınık görünme,
• Kitap okumak, ders çalışmak veya bulmaca çözmek gibi uzun süre zihinsel çaba gerektiren işleri yapmakta zorlanma ve bunlardan kaçınma,
• Gün içerisinde birçok kez tekrarlayan unutkanlık problemi yaşama,
• İlginin severek yapılan işler sırasında dahi kolayca başka yönlere kayması,

• Hiperaktivite belirtileri;
• Genellikle "yerinde duramama" olarak adlandırılan durumun yaşanması,
• Ders veya konferans gibi uzun süre oturulması gereken durumlarda oturamama ve sıklıkla ayağa kalkma,
• Çocuklar için sessiz ve sakin oyunlardan keyif almama,
• Yerli yersiz zamanlarda koşma, zıplama, tırmanma,
• Çok uzun ve dağınık konuşma,
• Sorulan soru henüz tamamlanmadan cevaplamaya çalışma,
• İkili iletişimlerde veya kalabalık ortamlarda konuşma veya harekete geçme sırasını beklemekte zorlanma,
• Olaylara ve konuşmalara sıklıkla müdahale edip yarıda kesme,


Amerikan Psikiyatri Birliği’nce Tanımlanan Dikkat Eksikliği Ölçütleri
1. Belirli bir işe ya da oyuna dikkatini vermekte zorlanır.
2. Dikkati kolayca dağılır.
3. Dikkatsizce hatalar yapar.
4. Başladığı işi bitiremez.
5. Kendisiyle konuşulurken dinlemiyormuş gibi görünür.
6. Görev ve etkinlikleri düzenlemekte zorlanır.
7. Yoğun zihinsel çaba gerektiren işleri yapmaktan kaçınır (ev ödevi, okul aktiviteleri gibi).
8. Etkinlikler için gereken eşyaları kaybeder.
9. Günlük etkinliklerde unutkandır.
- Bunlardan en az 6 tanesinin, en az 6 aydır, birden fazla ortamda görülüyor olması durumunda dikkat eksikliği olabileceği düşünülür.
DEHB TEDAVİSİ NASIL OLUR ?

Tedavide belirleyici olan aile okul ve uzman arasındaki işbirliğidir. Dehb’nin belirtileri evde olduğu kadar okulda da görüldüğünden öğretmenlerle işbirliği büyük önem taşımaktadır. Daha sonra aileler dehb hakkında bilgilendirilirler. Çocukta var olan sorunların nedenlerini başka yerlerde aramak, çözüm üretmeyi engellediği gibi, telafisi çok zor olan yanlış yaklaşımlar sergilenmesine neden olacaktır.

Tedavi ilaç ve psikoterapi şeklinde ilerler.