Dil Gelişimi

Çocuğumuzun dil ve konuşma gelişimini desteklemek için neler yapabiliriz?

Günlük hayatınızın her anında çocuğunuz ile itişim kurarken onun dil ve konuşma gelişimini ve iletişim becerilerini desteklemenin yollarını şu şekilde sıralayabiliriz.

• Soru sorduğumuzda en az 2 saniye bekleme süresi vermek

• Kesinlikle konuşan kişinin sözünü kesmemek

• Konuşurken mutlaka göz kontağı kurmak

• Sıra almanın olduğu oyunlara yer vermek

• Zaman baskısını azaltmak

• Konuşmayı gösteri malzemesi yapmamak

• Dili basitleştirmek

• Uzun ve karmaşık cümlelerde çocuğun duyduğunu anlamlandırması ve buna uygun cevap vermesi biraz zaman alabilir. Sabırla beklemek.

• İletişimi pekiştirmek

Çocuğumla oyun oynarken ya da iletişim içerisindeyken soru sorma ve yorum yapma arasında bir denge sağlamam neden gereklidir?

• Çocuğun yaptığı şey ile ilgili yorum yaparsak onunla ilgilendiğimizi göstermiş oluruz.

• Çocuğa soru sorarsak; bir şeyler söylemek zorunda hissedip cevabı düşünür ve cümleyi nasıl söyleyeceğini organize etmeye çalışır. Bazı çocuklar özellikle de oyuna konsantre olduklarında bunu bir zorluk olarak algılarlar.

• Yorum yaptığınızda çocuğunuz cevap vermek için acele etmeyecek telaşa düşmeyecektir.

• Çocuğunuzun odaklandığı şey hakkında yorumda bulunmak; farklı sözcük ve cümle kalıplarını sizden duyarak ve sizi model alarak dilini geliştirmesini sağlar

• Yorumlar çocuğunuzu sohbetin içine çekmeye ve devam ettirmeye teşvik edebilir.

Soru ve yorumların oranını dengelemek için neyi farklı yapmalıyım? Neyi değiştirmeyelim?

Elbette soru sormamız gereklidir ama soru sormadan önce şunları düşünmekte fayda var:

• Bu soruyu gerçekten sormam gerekli mi?  Cevabı zaten biliyor olabilirsiniz ve sadece çocuğu kontrol ediyor olabilirsiniz.

• Cevap vermek için soru hangi karmaşıklıkta? bazı soruların cevapları kısa ve basittir örneğin “bisküvi mi istersin tatlı mı? bazılarının cevapları ise “sence bu hikâye nasıl sonlanacak” örneğinde olduğu gibi karmaşık ve uzundur.

• Bu soru oyunun hızını ve ritmini değiştirecek mi?

• Bu soruyu yoruma nasıl çevirebilirim? örneğin “bu nedir?” yerine “aa şu trene bak!” ya da “bebek ne yapıyor?” yerine “bebek banyo yapıyor”.

• Bazen şu şekilde sorular da sorarız: köpek koşuyor değil mi? ya da sen dondurma yemeyi seviyorsun değil mi? gibi. Bu durumda yapmamız gereken şey sorunun bittiği noktayı kesip yorum haline çevirmektir.

• Soru sorduğumuzda çocuğa düşünmesi ve cevap vermesi için mutlaka zaman tanımalıyız. İnsanlar düşünürken konuşmamak ve sessizliği korumak gereklidir.

5 Adımda daha fazla yorum yapabiliriz:

1. BAKMAK

Çocuğunuzun oyuncaklarla ne yaptığına bakın. Çocuğunuza direktif ve komut vermemeye çalışın.

2. Ne yaptığı hakkında ya da oyun esnasında ne olduğu ile ilgili yorum yapın. Örneğin: bu bir çaydanlık, Çay yapmak için. Sen şu anda içine su koyuyorsun. ohh doldu bile.

3. Çocuğunuz ne söylerse ona yorum yapın. Örneğin bebeklerle oynarken: Ç: bebek oraya gidiyor. Bebek yatakta. Y: evet bebek uyuyor. Bebek yorulmuş.

4. Onun fikrini tekrar edin: Ç: burası şoförün oturduğu yer. Y: evet, şoför oraya oturuyor.

5. Onun fikrine ekleme yapın. Ç: bu bir traktör. Y: çiftçi traktörü sürüyor. Şimdi tarlaya gidecek.