Diş Çürüğü

Diş çürüğü, belirli bir yaş grubu ve/veya cinsiyet fark etmeksizin herkeste görülebilir. Diş hekimi marifetiyle uygulanacak medikal tedavilerle giderilebilen diş çürüğü, ihmal edildiği takdirde çok daha ağır tedavi prosedürü içeren ciddi sorunlara zemin hazırlar. Bu nedenle, çürük diş gözlendiği takdirde zaman kaybetmeksizin deneyimli ve yetkin bir diş hekimine başvurmak en sağlıklı yaklaşım olacaktır.

Sağlıksız ve düzensiz beslenme tarzı, ağız ve diş sağlığına gerekli özeni göstermemek, tütün mamulleri ve kafein içeren besin – içecek tüketimi gibi çeşitli ve farklı etkenler sebebiyle çürüyen dişler, hatalı veya ihmali bir yaklaşımla çok daha ciddi sorunlara sebebiyet verebileceğinden, çürük diş hakkında bilinçlenmek ve belirli periyotlarda diş hekimine başvurmak önemlidir.

Çürük Diş Nedir?

Diş dokusunda çeşitli faktörler sebebiyle çürümeye benzer bir bozukluk oluşmasına uygulamada “diş çürümesi” adı verilir. Çoğu zaman dişin tepe orta bölgesinde gelişim göstermeye başlayan çürüme, renkte kararma ve diş yıpranmasıyla gelişerek büyür. Diş çürüğü yaşamın herhangi bir evresinde görülebileceğinden, düzenli aralıklarla diş hekimi kontrolüne giden bireylerde erken tespit edilir ve pratik bir şekilde tedavi edilebilir.

Diş Çürümesinin Nedenleri

Çürük diş sorunu yaşayan ve bu sorunun diğer dişlerinde veya gelecekte tekrar nüksetmemesini arzu eden bireyler, vaktinde gerekli önlemleri almak ve söze konu problemi tekrar yaşamamak adına diş çürümesi nedenlerini merak eder. Dişlerde çürük oluşumuna neden olan sebepler, genetik faktörler ve çevresel faktörler olmak üzere iki başlıkta gruplandırılır. Diş çürüğüne sebep olan başlıca faktörler;

• Nişasta ve/veya şeker oranı yüksek gıdaların sıkça tüketilmesi,
   

• Ağız ve diş sağlığını korumak amacıyla gerekli özenin gösterilmemesi (düzenli aralıklarla diş fırçalamamak, diş ipi kullanmamak),
   

• Plaklarda bakteri oluşumuna sebebiyet veren beslenme düzeni,
   

• Diş taşları ve tartarların periyodik aralıklarla temizliğinin sağlanmaması,
   

• Genetik faktörler,
   

• Kalsiyum ve florür eksikliği.

Çürük Diş Belirtileri

Çürük diş belirtileri, çürüğün konumu, boyutu ve derinliğine göre farklı şekillerde etkisini gösterir. Şayet çürük oluşumu yeni başlamışsa, kişi herhangi bir belirti hissetmeyebilir. Çürüğün zamanla şiddetini artırmasıyla birlikte belirtiler de çok daha belirgin hissedilir. Çürüğün boyutu ve şiddeti arttıkça, bireyde gözlenen çürük diş belirtilerinden bazıları şunlardır:

• Diş hassasiyetinde artış,
   

• Belirgin bir sebep olmaksızın baş gösteren diş ağrısı,
   

• Dişlerde gözle görülebilir düzeyde çürük, delik oluşumu,
   

• Sıcak, soğuk, tatlı yiyecek ve/veya içecekleri tüketirken hafif ya da keskin ağrı,
   

• Diş yüzeyinde özellikle siyah, kahverengi veya beyaz renk değişimi,
   

• Isırmada sırasında ağrı hissedilmesi.
   

Sıralanan belirtilerin yanı sıra ilerlemiş çürük vakalarında ağız kokusu da görülebilir. Çürük dişin erkenden teşhisi, başarılı bir tedavi için önemlidir. Aksi takdirde, diş çürüklerinin zamanında tedavi edilememesi durumunda dişin tüm yüzeyi ve kökünün çürümesi muhtemeldir. Bu tür bir olasılıkta tedavi için geç kalınmış olabilir ve daha ciddi bir tedavi prosedürüne başvurulması gerekebilir.

Diş Çürüğü Nasıl Teşhis Edilir?

Diş çürüğü ancak diş hekimi marifetiyle tespit edilebilir. Bireyler diş çürüğünü her ne kadar kendi kendilerine tespit edebilseler de çürüğün konumu, boyutu, şiddeti, nasıl bir müdahale uygulanması gerektiği, ne tür bir tedaviye başvurulması gerektiği gibi konularda uzman yardımı gerekir. Aksi takdirde, hatalı veya ihmali bir işlem sonucu daha ciddi sorunlar gelişebilir.

Diş hekimi öncelikle vaka öyküsünü dinler. Bu çerçevede; diş ağrılarının ve hassasiyetlerinin ne zaman başladığı, ne kadardır devam ettiği, sıklığı ve şiddet düzeyi gibi soruların yanıtını öğrenen diş hekimi, tedaviye konu diş çürüğü hakkında değerlendirmede bulunur ve görüşlerini hasta ile paylaşır. Ardından, medikal ekipman yardımıyla fiziksel görüntüleme ve muayene işlemleri gerçekleştirilir.

Fiziki muayene yardımıyla dişlerde oluşan hassasiyet, delikler, boşluklar ve çürükler gözlenir. Fakat çürümenin diş köküne ulaşması halinde bunun fiziki muayene ile tespiti mümkün değildir. Bu noktada diş röntgenine başvurulur; diş kökü ve sinirler incelenir. Yapılan incelemenin ardından, elde edilen bulgulardan hareketle tedavi planı belirlenir.

Diş Çürüğü Tedavisi Nasıl Yapılır?

Diş çürüğünün gecikmeksizin teşhis edilmesi, vaktinde aksiyon alınması ve tedavi edilmesi adına önemlidir. İhmalkar davranılması ve tedavinin geciktirilmesi halinde süreklilik gösteren diş ağrısı, iltihap, diş kırılması, çiğnemede ve beslenmede zorluk, sepsis gibi çeşitli sorunların yaşanması muhtemeldir. Dolayısıyla diş hekimi kontrolü ve muayeneleri karşısında hassas davranmak son derece önemlidir.

Çürük dişin henüz başlangıç evresinde olması, görece basit ve pratik tedavilerle sorunun giderilmesine olanak tanır. Örneğin florür tedavisine başvurularak diş minesi onarılır ve henüz başlangıç evresinde olan çürümenin tedavisi sağlanır. Son derece pratik ve kısa süreli bir işlem olan dolgu da çürük dişlerin tedavisi amacıyla sıklıkla kullanılan tedavi çeşitleri arasında yer alır.

Çürüğün bir miktar ilerlemiş olduğu vakalarda taç veya diş kronundan da faydalanılabilir. Diş çürüğünün tamamen temizlenmesinin ardından, kalan kısma taç veya diş kronu yerleştirilir ve bu sayede çürük diş tedavisi sağlanabilir. Çelik ya da porselenden üretilen diş kronu da etkili, başarılı ve sürdürülebilir bir tedavidir. Son olarak, daha ciddi diş çürüğü vakalarında başvurulan kanal tedavisine mercek tutalım.

Dişteki çürüğün büyümesi, hacim kazanması ve derinleşerek sinirlere ulaşması durumunda – hastadan hastaya farklılık göstermekle birlikte – kanal tedavisi uygulanır. Tedaviye konu dişte bir kanal açılması ve çürümüş kısımların sinirler ve kan damarlarıyla berber çıkarılması prosedürüne dayanan kanal tedavisi, ileri derece çürük vakalarında başarılı sonuçlar verir.

Dişte enfeksiyon gelişmişse buna ilişkin aksiyon alınır ve gerekli müdahalede bulunularak enfeksiyon tamamen giderilir. Dişin tamamıyla çürümüş olması olasılığında başvurulacak yegane tedavi ise diş çekimi ve çekilen diş yerine protez uygulamasıdır.

Çürük Diş Tedavisi Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler

Diş hekimi, çürük diş tedavisi tamamlandıktan sonra nasıl bir süreç izleneceği, benimsenmesi gereken yaşam düzeni, beslenme rejimi vs. pek çok husus hakkında hasta özelinde bir bilgilendirmede bulunur. Fakat bunun yanı sıra, dikkat edilmesi gereken bazı yararlı davranışlara, sakınılması gereken yaklaşımlara değinmek gerekirse;

• Tedavi süreci ve sonrası dönemde hissedilen diş ağrıları için diş hekimi tavsiyesi üzerine ağrı kesici kullanılmalıdır.
   

• Aşırı sıcak ve çok soğuk besin tüketiminden kaçınılmalı, sıcak – soğuk dengesi ayarlanmalıdır.
   

• Ağız hijyenini ve diş temizliğini sağlamak amacıyla düzenli aralıklarla diş fırçalanmalı, diş ipi kullanılmalıdır.
   

• Tedavi sonrası yeni çürük oluşumunu tetiklememek adına şekerli, asitli veya kafein içeren katı ve sıvı gıdalardan uzak durulmalı ya da tüketimi sınırlandırılmalıdır.
   

• Öğün arası atıştırmalara son verilmeli, gerçekçi bir beslenme planı oluşturulmalı ve bu plana sadık kalınmalıdır.
   

• Florürlü diş macunu kullanılmalı, yeterli miktarda kalsiyum alınmalıdır.
   

Şayet dişinizde çürük olduğunu düşünüyorsanız, mesleki bakımdan yetkin ve deneyimli bir diş hekimine vakit kaybetmeden başvurmanız en sağlıklı ve bilinçli yaklaşım olacaktır. Ağız ve diş sağlığınızı tehdit eden herhangi bir sorun olmasa dahi belirli aralıklarla diş muayenesine gidebilir; gelecekte olası ağız ve diş hastalıklarına karşı etkili bir önlem alabilirsiniz.