Disfaji Nedir?

Disfaji, yutma sürecinin herhangi bir bölümünde bir arıza olması durumunda ortaya çıkan yutma bozukluğunun yaygın bir belirtisidir. Disfaji yaşam kalitesini düşürebilir, beslenmeyi bozabilir ve orofaringeal sekresyonların veya gıdaların hava yoluna girmesine veya aspirasyonuna neden olarak solunumu tehlikeye atabilir.
 
İlgili alandaki uzman yutma bozukluklarının tanısında yardımcı olur ve disfaji tedavisinde bütünleyici rol oynayabilir. hastaları güvenli yutma tekniği konusunda eğitebilir, diyet değişikliklerine rehberlik eder ve hastanın yutma tedavisinin aktif bir parçası olabilir. Yutma dört aşamaya ayrılır ve herhangi bir aşamada veya birden fazla aşamasıyla birlikte zorluklar ortaya çıkabilir.

Oral faz disfaji tipik olarak ağız boşluğunda gıdayı uzun süre tutmaya neden olur. Ayrıca salya akması, ağızdan yiyecek sızıntısı,tat ve dokuya karşı az/aşırı duyarlılık ve yutmayı başlatmada zorluk da eşlik edebilir. Yutma mekanizmasının oral fazı dudak kapanmasının yetersizliği, çiğneme kaslarının gücünün zayıflaması ve dilin koordinasyon ve hareketinin sınırlı olması nedeniyle bozulabilir. Faringeal faz disfajisi tipik olarak ya bolusun dil tarafından zayıf itilmesinden ya da UES'deki tıkanmadan kaynaklanır. Buradaki sorunlar, yutma refleksinde gecikme, velofaringeal kapanmadaki bozukluktan kaynaklanan nazal regürjitasyon, epiglottik harekette azalma ve laringeal elevasyonda azalma veya UES'de bozukluklar olarak ortaya çıkabilir. Orofaringeal tipin nedenine bağlı olarak, hastalar boğazında yabancı cisim takılmış gibi hissedebilir ve reflü semptomları yaşayabilir. Özofagus disfajisi semptomları genellikle boyun veya göğüste belirgin olarak hissedilir. Göğüs ağrısını ve bolusun yemek borusuna geçişi için üst özofagus sfinkterinin
gevşememesini içerebilir.

Disfajinin birçok nedeni vardır ve yönetimi çoğunlukla nedenine bağlıdır, bu nedenle yutma mekanizmasının anlaşılması ve doğru teşhisi önemlidir.

Disfajinin diğer yan etkileri arasında boğulma, hava yolunda tıkanma, kronik yetersiz beslenme ve yetersiz su alımı, kilo kaybı, kas kaybı yer alabilir.

Beslenme ve yutma ile ilgili klinik bir değerlendirme hasta öyküsünün alınmasını, oral mekanizma muayenesini, beslenme anındaki gözlemleri içerir. Değerlendirmeden sonra, güvenli bir beslenme planı oluşturmak ve aspirasyon tehlikesini azaltmaya yarayan diyet değişiklikleri, telafi edici stratejiler ve özel ekipman kullanımı dahil çeşitli seçenek vardır. Sonuç olarak ilgili alandaki uzman çok sayıda değerlendirme ve müdahale yaklaşımları sayesinde oral beslenmeyi destekleyen çok yönlü, çok disiplinli planlar için fayda sağlamaya yardımcı olabilir.

DKT'ler, yutkunma işlevini değerlendirir ve bir beslenme planı oluşturur. Muayenenin bitmesinin ardından, DKT'ler hastalara ve ailelere önerilerde bulunur ve zaman sınırları, ekipman ve stratejiler, beslenmeyi desteklemede diyet değişiklikleri hakkında tavsiyelerde bulunur.

Diyet seviyeleri, su veya meyve suyu gibi ince sıvılardan çiğnenebilir bir katının dokusuna kadar değişen, artan bir doku sürekliliği boyunca ilerler.

Tanımlanan disfajinin özelliklerine bağlı olarak, hastanın boğulma tehlikesi varsa aspirasyonu önlemek için koyulaştırılmış sıvılardan yararlanabilir. Yoğunlaştırıcı sıvılar akışı yavaşlatır ve yutma sırasında koordinasyon bozukluğunu azaltır.

Aynı zamanda yutma bozuklukları, bunlardan muzdarip hastaların yaşam kalitesini önemli ölçüde  düşürür, sevdikleriyle sosyalleşme veya yemek yeme yeteneklerini olumsuz etkiler. Hafif semptomlar bile sosyal hayat üzerinde negatif bir etkiye sahip olabilir. Düzgün yemek yiyememe, sosyal izolasyon ve utanç duygularına neden olabilir.