Dışkılama Güçlüğü Mü, Kabızlık Mı?

Makat hastalıklarının önemli bir kısmı, cerrahların sormadığı, hastaların utandığı için söyleyemediği bazı şikayetlerinin araştırılmaması sebebiyle teşhis edilememektedir. Hastalar “kabız” olduğunu ifade ederken, aslında dışkısını çıkaramadığını, tam boşaltamadığını, eksik boşaltma sebebiyle sık sık tuvalete gittiğini, bazen eliyle dışkısını çıkardığını kastetmekte, doktorun ayrıntı sormaması, hastanın utanması teşhisi imkansız kılmaktadır. En yakınınız, belki 20 yıldır ilaç almakta, kendi derdiyle çaresizlik ve karanlık içinde bocalamaktadır. Bağırsağın kendi içine doğru sarkarak, iç içe girmesi (İntussusepsiyon) veya kadınlardaki son bağırsağın balon yapması sebebiyle dışkıyı boşaltamadıkları (Rektosel) gibi hastalar, dışkılama hissi zannederek, sık sık tuvalete gitmekte, uzun süre tuvalette kalıp ıkınmakta az bir sümüksü dışkı atmakta ama bir türlü dışkısını boşaltamadığı için sosyal hayatları felç olmaktadır.

Dışkılama güçlüğü veya kabızlık nasıl sınıflandırılır?

Dışkılama güçlüğü disşezi, kabızlık, dissinerjik defekasyon olarak ta adlandırılır. Roma III kriterleridir. Bu kriterlere göre aşağıdaki maddelerden en az iki tanesinin 3 aydan beri varlığı ve hastanın yakınmalarının ise en az 6 ay önce başlaması gerekir.

 

Dışkılama güçlüğünde Roma III kriterleri

Yakınmaların 6 ay önce başlaması ve son 3 aydan beri süreklilik göstermesi gerekir.

 

Balon atılım testinin başarısız bulunması

Dışkılama güçlüğünün defekografi ile kanıtlanması

Anal manometri, anorektal elektromiyografi veya anorektal EMG ile pelvik taban kaslarında kasılma kusuru olduğunun belirlenmesi

Anal manometri veya defekografi ile itme kusuru olduğunun kanıtlanması

Dışkılama güçlüğünde Roma III kriterleri

 

Haftada üç defadan az sayıda dışkılama olması

Dışkılamaların en az % 25’inde fazla ıkınma olması

Dışkılamaların en az % 25’inde katı ve hacimli dışkılama olması

Dışkılamaların en az % 25’inde, dışkıyı tam boşaltamama hissi

Dışkılamaların en az % 25’inde, dışkının takılma veya engellenme hissinin olması

Dışkılamaların en az % 25’inde, parmakla destek gerekmesi (parmakla boşaltma yapılması veya leğen (çatı) kemiği yada pelvis kaslarına destek yaparak dışkılama)

Dışkı gevşetici veya yumuşatıcı ilaç (laksatif) kullanmadan yumuşak dışkı çıkartamamak

Zayıf irritabıl bağırsak sendromu (İBS) belirtileri olması

Dışkılama güçlüğünde Amerikan Gastroenteroloji Cemiyeti (ACG) kriterleri

Son bir yıldan beri aşağıdaki belirtilerden en az üç tanesinin mevcut olması

 

Haftada üçten az sayıda dışkılama yapmak

Fazla ıkınma gerektiren dışkılama güçlüğü

Dışkılama hissi yokluğu

Dışkının tam boşalamaması

Sert ve küçük parçalar halinde dışkılama

Uzun dışkılama sürelerinin varlığı

Dışkılama için parmakla destek gerekmesi

Dışkılama güçlüğü hangi durumlarda görülür?

 

Yetersiz sıvı alımı

Yetersiz lif alımı

Stres

Hemoroid

Makat çatlağı

Gebelik

Hipotiroidi (tiroid bezinin az çalışması)

İrritabıl (huzursuz) bağırsak sendromu (İBS)

Bağırsak kanseri

Hirschuprung hastalığı

Chagas hastalığı

Meningosel

Multipl skleroz (MS) hastalığı

Parkinson hastalığı

Felçli olmak

İntussusepsiyon

Makat sarkması (rektal prolapsus)

Rektosel

Sigmoidosel

Anismus

Kalsiyum fazlalığı

Potasyum düşüklüğü

Üre fazlalığı (üremi)

Şeker hastalığı

Paratiroid bezinin fazla çalışması (hiperparatiroidi)

Skleroderma

Dışkılama güçlüğü durumunda ne tür tetkikler yapılır?

 

Kolonoskopi

Kalın bağırsak röntgeni

Anorektal manometri

Defekografi (video-defekografi, BT defekografi, MRG defekografi)

Tıkayıcı tipte dışkılama ne demektir?

Kalın bağırsağın son kısmı olan rektumdaki dışkının güç boşaltılmasına yada tam olarak boşaltılamamasına ‘tıkayıcı tipte dışkılama’ adı verilir.

 

Tıkayıcı tipte dışkılama neden olur?

Sağlıklı bir dışkılama eylemi sırasında istemsiz bir kas olan iç makat kası (internal anal sfinkter) gevşer ve istemli kas olan dış makat kası (eksternal anal sfinkter) ve pelvik taban kaslarının gevşemesi ile gerçekleşir. Leğen kemiği veya çatı kemiği tabanı yada pelvik taban; levator ani kası, koksigeus kası ve bağ dokusundan oluşur. Levator ani kası ise; pubokoksigeus kası, puborektal kas ve iliokokigeus kasından oluşur. Bu kaslar: makat, idrar yolu (üretra), prostat ve kadınlık organının (vajina) kasılma ve gevşeme hareketlerinden sorumludur. Cameron ve ark. çalışmasında makat sarkması (rektal prolapsus) ve dışkılama güçlüğü sorunu olan kadınların 1/3’ünde idrar kaçırma sorunu yaşandığı bildirilmiştir. Benzer şekilde Morgan ve ark. çalışmasında da dışkılama güçlüğü sorunu olan kadınların 1/3’ünde gaz ve dışkı kaçırma sorunu yaşandığı bildirilmiştir.