Dışlanma

Hepimiz çocukların sosyal olarak başarılı olmasını isteriz. En popüler çocuk olmalarına gerek olmasa da arkadaşları tarafından kabul edilmesini öngörürüz.

Arkadaşlıklar, bir çocuğun hayatındaki en büyük eğlence kaynaklarından biridir. Ama aynı zamanda gelişme için de kritik öneme sahiptirler. Başkalarını dinleme, problem çözme ve kendini ifade etme gibi yaşam boyu sürecek becerilerin temelini oluştururlar. Çocuklar büyüdükçe, arkadaşlıkları duygusal ve kişisel yaşamlarında daha da büyük bir rol oynamaya başlar.

Çocuklar bu ilişkilere sahip olmadığında güven ilişkileri kurmaları oldukça zor olabilir. Yalnız olan çocuklar genellikle reddedilmiş, görünmez veya kendilerinde bir sorun varmış gibi hissederler. Bu nedenle ebeveynler ve öğretmenler olarak onlara destek olmamız önemlidir.

Çocuklar neden sosyal olarak mücadele ediyor olabilir?Bir çocuğun diğer çocuklarla bağlantı kurmaya başlamamasının bazı olası nedenleri şunlardır:

Nasıl sosyalleşeceklerini anlamamaları.

Sosyal etkileşimin kuralları size açık görünebilir, ancak öğrenilmeleri gerekir. Ve çoğu çocuğun sosyal ipuçlarını ve kalıpları kolay anlamasının yanısıra,bazı çocuklar daha fazladesteğe ve uygulamayaihtiyaç duyar.

Endişeli olmaları. Çocuklar ve yetişkinler için yeni bir sosyal duruma girdiklerinde veya bir gruba katıldıklarında endişe duymaları normaldir.. Okulda aktivitelere katılamayan veya doğum gün partilerinde hep bir kenarda bekleyen çocuklarda gözlemlenir. Çocuklar büyüdükçe sosyal kaygı daha yaygın hale gelir. 

Uyum sağlamamaları. Bazı çocuklar için sorun daha çok çevre ile ilgilidir.  Bazen çocuklar kendilerini karşısındakinin kendi ile aynı fikirlere veya ilgi alanlarına sahip olmadığı bir ortamda hissedebilirler.

Sosyal becerileri gelişmemiş olması. Her çocuğun gelişim süreci farklıdır. Bazı çocuklar ortama daha yavaş uyum sağlarlar. Akranlarıyla aynı sosyal becerileri henüz geliştirmemiş olabilirler veya farklı ilgi alanlarına sahip olabilirler. Çocuklar büyüdükçe yetişmeye eğilimlidirler, ancak bu süreçte yalnız hissedebilirler.

Çocuğun yalnız olup olmadığını nasıl anlarsınız?
Çocuklar yalnız çok zaman geçirdiklerinde, yalnız olduklarından şüphelenebilirsiniz ama bu tek gösterge değildir. Çocuklar arkadaşları olmadığından veya bariz bir şekilde mutsuz olduklarından şikayet etmedikçe yalnız olarak nitelendirmek uygun olmaz.

Çocuklarla yalnızlık hakkında sohbet etme 

Sohbete hayatınızda kendinizi yalnız hissettiğiniz zamanlardan bahsederek başlamanız çocuğun empati yapmasına olanak sağlayacaktır.. Duyguları yani anıları paylaşmak çocukların hissettiklerini anlamasına yol açar. Hemen söylemeyebilirler.  Eğer söylemek istemezlerse, ertesi gün veya iki gün içinde tekrar deneyin. İlkokul ve anaokulu gibi dönem çocukları duygu tanımlamada zorluk çekebilecekleri için önce yalnızlığın ne olduğunu anlamaları gerekir. 

Ne söylenmeli (ve ne söylenmemeli)?
Ebeveynler ve öğretmenler olarak, çocuğumuz bir sorun yaşadığında genellikle hemen problem çözme moduna geçmek isteriz. Ama önce sakin davranıp ve çocuğun söyleyeceklerini dinlemek daha doğrudur. Çocuklara açılmaları ve duyulduklarını hissetmeleri için alan vermek, duygular hakkında konuşmanın sorun olmadığını ve yardıma ihtiyaç duyduklarında başvurabilecekleri kişiler olduğunuzu bilmeleri önemlidir.. Kendini reddedilmiş veya görünmez hisseden çocuklar için, ilgilendiğinizi göstermek onlar için  anlamlı olacaktır. 

İşte iyi bir sohbet için bazı stratejiler:

Açık uçlu sorular sorun. 

Örneğin, çocuk eskiden çok gördüğü biriyle vakit geçirmeyi özlediğini söylüyorsa, bununla ilgili sorular sorabilirsiniz. "Onunla gerçekten ne yapmaktan hoşlandın? Onun en çok neyini özlüyorsun?”

Gözlemler yapın.  

Çocuğun eskisi kadar arkadaşlarıyla vakit geçirmediğini fark ederseniz, bunu belirtebilirsiniz. Sonra konuşmaları için fırsat tanıyın.

Rahatlatın. 

Çok fazla sempati veya duyguyla aşırı tepki vermekten kaçının, çünkü bu onları daha da kötü hissettirebilir. Söylediklerini geri yansıtarak (“Zor zamanlar geçiriyormuşsunuz gibi geliyor”) veya “Kulağa zor geliyor” gibi destekleyici sözler söyleyerek dinlediğinizi gösterin.

Sosyal olarak mücadele eden çocuklara nasıl yardım edilir?
Örneğin, çocuk birine takılmak isteyip istemediğini sormakta zorlanıyorsa, nasıl yapılacağına dair bir plan yapmak için onunla birlikte çalışabilirsiniz. 

Sosyal becerileri uygulayın.

Sosyal becerileriyle mücadele eden çocuklara, pratik yapmaları için bolca fırsat verin.. Çocuğa zorlayıcı buldukları şeyler konusunda destek olun. Ona deneyim kazandırmak için rol oynamayı deneyin. 

Teşvik verin. 

Çocukların nasıl hissettiklerini anlayın ve verdikleri mücadele için onları takdir edin.

Tabuları yıkın.. 
Olayları çok olumsuz yorumlama eğiliminde olan çocuklar için, farkındalık sağlamaları konusunda destek sağlama tabularını yıkmak için yardımcı olacaktır.

Ekranı kısıtlayın. Çocuğun yapmak istediği tek şeyin sadece ekrana bakmak olduğundan endişeleniyorsanız, ekranların çocukların birbirleriyle etkileşimde bulunmalarının önemli bir yolu haline geldiğini unutmayın. Yüz yüze sosyalleşmeyi telafi etmese de, çocuk sandığınızdan daha fazla sosyalleşiyor olabilir. Bazı çocuklar çevrimiçi ortamda daha rahat sosyalleşme eğilimindedir ve bu şekilde kendilerini daha çok açıklarlar. Ancak internet, başka türlü uyum sağlamakta zorlanan çocuklar için bir cankurtaran olsa da, yüz yüze sosyalleşme en önemlidir.