Diz Protezi

Diz, neredeyse tüm vücudumuzu taşıyan en büyük eklemimizdir ve tıpkı bir menteşe gibi çalışır. Diz eklemi kaval kemiğinin üst kısmı ile femur yani uyluk kemiğinin alt ucunun diz kapağı adı verilen hareketli bir yuva içinde birleşir. Üç kemiğin birleşiminden oluşan diz eklemi içerisinde kemiklerin birbirine temas ettiğinde hareket kabiliyetinin rahat olabilmesi için adeta bir yastık görevi gören eklem kıkırdağı bulunur.

Diz ekleminin geriye kalan kısımları ince ve yumuşak bir doku olan sinoviyal zar ile kaplıdır. Sinoviyal zar diz kapağını kayganlaştıran ve sürtünmeyi minimuma indiren özel bir sıvı salgılar.

Sağlıklı bir dizin kolayca bükülmesi, eklem üzerine binen yükün taşınması ve kolayca hareket etmesi de bu sıvı ve kıkırdak sayesindedir. Kıkırdakta zaman içinde çatlamalar ve aşınmalar başlar ve diz eklemi yük taşıma kabiliyetini kaybetmeye başlar. Diz kendini yenileme yeteneği kısıtlı olması hasarın her geçen gün daha da artmasına neden olur. Dizlerde tutukluk ile başlayan şikâyetler kemiklerin birbirine sürtünmesi arttıkça tutukluk hissi yerini ağrıya bırakır.

Diz Protezi Nedir?

Diz protezi ağrısız eklem hareketliliğini devam ettirebilmek için hastanın dizine ameliyatla takılarak ağrısız ve kaliteli bir yaşam sürmesini sağlayan yapay bir eklemdir.

Diz eklemi zaman içerisinde kireçlenme, aşırı kilo ya da nedeni bilinmeyen etmenlerden dolayı aşınır ve yürüme sırasında eklem yüzeyleri birbirine sürtünerek ağrı ve acı oluşmasına neden olarak yaşam kalitesinin ciddi oranda düşürür. Bu aşınma sonucu meydana gelen ağrı ve acı yürüme başta olmak üzere kişinin hareketlerinin kısıtlanır.

Diz Protezi Hangi Durumlarda Yapılır?

Diz protezi uygulaması için hastanın ağrısı günlük yaşamını sınırlaması gerekir. Diz protezi ameliyatı için en önemli faktör diz ağrısı olmakla birlikte deformasyonun ne denli büyük olduğu da büyük önem taşır. MR (diz emarı), tomografi gibi ileri görüntüleme teknikleri kullanılarak eklemdeki bozulma derecesi saptanır ve eklem koruyucu tedavi ile sorunlarının çözülüp çözülemeyeceğine karar verilir.

Eklemler hareket kabiliyeti sağlamak için jelimsi bir sıvı ile kaplıdır ve bu sızı zamanla azalarak, her bir harekette kemiklerin birbirine sürtünerek aşınmasına neden olur. Eklem deformesi hastanın günlük yaşamından zorluklar yaşanmasına neden olur. Hasta yürümede, merdiven inip çıkmada hatta oturup kalkmada dahi ciddi ağrılar çekmeye başlar. Diz eklemi ilaçlarla, fizik tedavi ile tedavi edilemeyecek kadar bozulmuş ise geriye kalan tek tedavi seçeneği diz protezi ameliyatıdır. Diz protezi ameliyatı için hastanın yaşı ve genel sağlık durumu oldukça önemlidir. Hastanın ameliyatı kaldırıp kaldıramaması bu faktörlere bağlıdır.

Diz protezi insan vücudunda 15-20 yıl kalabilecek ömre sahiptir. Diz protezi ameliyatı için hastaların 50-80 yaş aralığında olması bizim için daha uygundur. 50 yaşın altındaki hastalarda mümkün mertebe ameliyat önerilmez ve tedavi ilaçlarlar, fizik tedavi yöntemleri ile yapılmaya çalışılır.

50 yaş altındaki hastalarda ameliyat kararı vermek için hastanın iltihaplı romatizmal hastalıklara sahip olması, travmalara bağlı ciddi eklem içi kırıkları gibi sorunların olması koşulları biz hekimlere ameliyatı düşündürür.

80 yaş ve üzeri hastalarda da diz ameliyatı önerdiğimiz bir şey değildir ve hastanın günlük yaşamındaki aktivite seviyesi göz önüne alınarak diz protezi ameliyatına karar verilir.

Hastanın yaşı itibari ile genel sağlık durumundan meydana gelen sorunlar, kalp, tansiyon gibi kronik hastalıklar, ilerlemiş kemik erimesi gibi durumlar ameliyat sonrası iyileşme sürecini uzatır.

Diz Protezi Ne Zaman Yapılmalıdır?

Diz protezi ameliyatı için hastanın ağrı seviyesi oldukça önemlidir. Diz ağrısının katlanılamaz duruma gelmesi ameliyata karar verilmesindeki en önemli nedendir.

Hastanın dizlerini bükemez hale gelmesi, diz kapağını açıp kapatamaması gibi bulgular hekim tarafından değerlendirilir ve buna göre bir tedavi planı oluşturulur. Önceliğimiz hastaya fizik tedavi ve ilaç tedavisi uygulamaktır ancak olumlu sonuç alınamaması durumunda cerrahi yani diz protezi ameliyatı kaçınılmazdır.

Diz Protezi Uygulandıktan Sonra Kişi Hayatına Nasıl Devam Etmelidir?

Diz protezi ameliyatı tam olarak hastanın yapay bir dize eklemi ile yaşamını sürdürmesi anlamına gelir. Diz protezi ömrü 15-20 yıl olsa da diz ameliyatı sonrası hasta yüksekten atlama, düşme gibi protezin ömrünü kısaltan ani hareketlerden kaçınması oldukça önemlidir.

Diz protezi kullanımındaki amaç hastanın günlük yaşamını idame ettirebilmesidir.

Diz Protezi Ameliyatının Riskleri Nelerdir?

• Diz protezi ameliyatından sonrası

• Enfeksiyon,

• Emboli, (bacak damarlarında meydana gelen kan pıhtılaşmasının hayati organlara zarar vermesi)

• Ağrı

• Protez uygulaması sonrası oluşabilecek uyumsuzluk vs. Gibi teknik sorunlar diz ameliyatı sonrası riskleri arasında yer alır.

Diz ameliyatı öncesi hastanın idrar yolu enfeksiyonu ya da farklı bir enfeksiyon hastalığı varsa tedavi edilir. Kalp, tansiyon vs. Gibi hastalıkları kontrol altına alınarak ameliyat öncesi hasta hazırlanır.

Emboli oluşumunun engellenmesi için ise kan sulandırıcı ilaçlar kullanılır.

Diz Protezi Çeşitleri Nelerdir?

Diz protezi diz eklemini meydana getiren kemik yüzeylerinin vücut ile tam uyumlu metal yüzeylerle değiştirilmesi işlemine verilen isimdir.

Diz ekleminde oluşan aşınmaya göre farklı diz protezi çeşitleri kullanılmaktadır. Total diz protezi ve tek kompartmanlı (unikomparmantal) diz protezi değiştirilen yüzey sayısına göre kullanılmaktadır. Diz protezi aynı zamanda çimentolu, çimentosuz ve bağ koruyan, bağkesen gibi farklı türlere de sahiptir.

Diz Protezi Ameliyatından Sonra Ağrılar Ne Kadar Sürer?

Ameliyat sonrasındaki ilk gün ağrı yoğunluğu fazladır ve bu ağrının nedeni ameliyattan kaynaklıdır. Ancak hastanede ağrının azaltılması için hastaya çeşitli ağrı kesici tedaviler uygulanmaktadır. Ağrı her geçen güz azalarak şiddetini kaybeder.

Diz protezi ameliyatı son evrede olan aşınmalarda tercih edilmektedir. Kireçlenme, aşınma henüz erken evrede ise dizlere PRP & kök hücre uygulaması, hyaluronik asit tedavisi gibi alternatif tedaviler uygulanabilir.