Doğum Sonrası Depresyon

Eğer bebeğiniz dünyaya geldikten sonra kendinizi tamamen çökmüş hissediyorsanız emin olun yalnız değilsiniz. Doğum sonrası depresyon birçok kadının yaşadığı bir durumdur. Anlaşılması çok kolay olmayabilir. Bu nedenle size belirtilerinden bahsetmek istiyorum.

Bir bebeğin ailenize katılması hayatınızı komple değiştirecek bir olaydır. Bebeğinizin dünyaya gelmesini ne kadar heyecanla beklerseniz bekleyin coşan hormonlarınız ve uykusuzluk sizin için yeni bir dönemin başlangıcıdır.

Bu nedenle birçok annenin hayatının bu yeni evresinde kendini çökmüş hissetmesi kaçınılmazdır. Bazı annelerde bu ruh hali beklenenden uzun sürer ve kötüleşir. Bunun sonucunda anne doğum sonrası depresyona girer.

Neyse ki bu durum tedavi edilebilirdir. Eğer böyle bir sorununuz varsa geçmesi için uzun bir süre beklemeyin. Bu konuyu dikkatlice araştırın ve danışın.

DOĞUM SONRASI DEPRESYONU NEDİR?

Doğum sonrası depresyonu ciddi bir medikal durumdur. Bu tarz bir depresyon annelerde doğum sonrası görülür.

Her annede farklılıklar gösterse de doğum sonrası depresyonunu uzun süreli ve derin duygu değişiklikleri, güçlü bir tükenmişlik duygusu, ebeveynlik sorumluluğuyla başa çıkamayacağı düşüncesi ve hayattan ve bebeğinden kopma hissi diye tanımlayabiliriz.

DOĞUM SONRASI DEPRESYONU NE ZAMAN BAŞLAR?

Doğum sonrası depresyonu doğumdan 1 yıl sonra herhangi bir zamanda başlayabilir. Genelde ilk hafta ile ilk ay arasında başlar. Bu depresyon gebelik boyunca başlamış ve devam etmiş de olabilir.

DOĞUM SONRASI DEPRESYONU NE ZAMAN BİTER?

Doğum sonrası depresyonu birkaç haftada, ayda ya da bir yılda bitebilir. Ancak bazen daha uzun da sürebilir.

DOĞUM SONRASI DEPRESYONUNUN BELİRTİLERİ NELERDİR?

Bir şeylerin ters gittiğini fark etseniz bile bu durumun doğum sonrası depresyonu olduğunu anlamayabilirsiniz. Depresyon kelimesini insanlar genelde kendine zarar veren hisler olduğunu duysa da yaşadığı duyguların doğum sonrası depresyonu olmadığını düşünebilir.

Ancak hangi depresyon olursa olsun sadece kendine zarar verme duygusu taşımayabilir. Bu nedenle doğum sonrası depresyon belirtilerini aşağıda sıralayalım.

• Ağlama 

• Aşırı hassasiyet

• Uyku bozukluğu; uyuyamama ya da sürekli uyuma isteği.

• Yemek düzensizliği; hiç yiyememe ya da sürekli yeme isteği.

• Sürekli üzgün, umutsuz ve çaresiz hissetme

• Ciddi derecede kaygı duyma

• Evde ya da iş yerinde herhangi bir şey yapamama

• Daha önce keyif aldığınız aktivitelerden keyif alamama

• Sosyal izolasyon; içe kapanma ve çevreden kopma.

• Değersizlik ve kötü bir anne olma hissi

• Kendinize ve bebeğinize bakamama

• Bebeğinizin sağlığıyla alakalı ciddi kaygılanma

• Bebeğinizle alakalı korkutucu ve takıntılı düşünceler

• Bebeğinizden soğuma ve uzaklaşma

• Bebeğinizle yalnız kalma korkusu

• Ailenizden birisinin bu depresyonu ya da ciddi bir ruhsal hastalığı geçirmiş olması.

• Alkol ya da ilaç bağımlılığı

• Doğum yaptığınız yıl içinde hastalık, iş kaybı ya da sevdiğiniz birini kaybetme gibi stresli bir olay yaşamak

• Gebelik boyunca ya da doğumda yaşanan komplikasyon

• Finansal ya da sosyal problemler

• Sosyal destek görmemek

• Kronik rahatsızlıkları olan bir bebeğe bakmak

• Erken doğum

• İkiz ya da üçüz bebek sahibi olmak

Kendinizde bu belirtileri görseniz bile bunlardan dolayı kendinizi suçlayabilirsiniz ve sorgularsınız. 

Daha da fazlası bebeğiniz dünyaya geldikten sonra neden mutlu olamadığınız için kendinizi suçlarsınız ve iyi bir anne olamadığınız için endişelenirsiniz.

Öncelikle şunu bilmelisiniz doğum sonrası depresyonu sizin suçunuz değil. Bu her annenin başına gelebilir. Bunun sebebi ne siz ne de sizin yaptığınız bir şey değildir. Birçok insan bunu anlar ve sizi yargılamak yerine size yardımcı olmaya çalışır. 

Anneler bu durumu açıklamaktan çekinirler. Bebeklerinin kendilerinden uzaklaştırılacaklarını düşünürler. Halbuki kimsenin böyle bir amacı yoktur. Doktorunuz böyle bir durumda sizin yardım almanıza ve bir an önce eski sağlığınıza kavuşmanıza odaklanır.

DOĞUM SONRASI DEPRESYONU NE KADAR YAYGINDIR?

Doğum sonrası depresyonu sizin tahmininizden çok daha yaygındır. Her on anneden birisi bu depresyonu yaşıyor. Hala bu durumu anlamak anneler arasında çok kolay değil. Bu nedenle depresyondaki annelere de yardım etmek anlamak kadar zordur. 

LOHUSALIK DEPRESYONU VE DOĞUM SONRASI DEPRESYONU ARASINDAKİ FARK NEDİR?

Doğum sonrası depresyon ve lohusalık depresyonu çoğu zaman aynı şeymiş gibi düşünülse de aslında birbirinden farklı durumlardır. 

Lohusalık depresyonu çok daha yaygın bir durumdur. Neredeyse annelerin %80’inde görülür. Doğum sonrası lohusalık depresyonu yaşayan anneler genelde sürekli ağlamaklı, gergin, yorgun, kaygılı hisseder ve uyku problemi yaşar. Lohusalık depresyonu doğumdan hemen sonra başlar ve bir iki hafta devam eder.

Doğum sonrası depresyonun belirtileri de lohusalık depresyonuna benzer. Bu nedenle birçok anne yaşadığı depresyonun ne olduğunuz anlayamaz. 

Lohusalık depresyonu çok daha kısa süreli ve hafif belirtilidir. Ancak doğum sonrası depresyon doğum sonraki bir yıl içinde herhangi bir zamanda ortaya çıkabilir. Doğum sonrası depresyonu çok daha uzun sürebilir. Haftalar, aylar hatta bir yıl ya da daha uzun bile sürebilir. 

DOĞUM SONRASI DEPRESYONUNUN SEBEPLERİ NELERDİR?

Doğum sonrası depresyonunun sebepleri tam olarak bilinmez. Doğum sonrası hormonların değişmesiyle ortaya çıktığı düşünülür. Doğum öncesi yaşanan depresyon temel bir risk faktörüdür. Gebelikte bırakılan depresyon ilaçlarının doğum sonrası bu depresyonun tekrarlamasına sebep olabilir.

Ayrıca bebeğin doğumuyla beraber hayatınızın değişmesi, uykusuz geceler, sürekli yaptığınız şeyleri yapamaz hale gelmeniz, vücudunuzdaki değişiklikler, mutsuzluk hissi doğum sonrası depresyonu tetikleyebilir.

DOĞUM SONRASI DEPRESYONU NASIL TANIMLANIR?

Tüm uzmanlar depresyonun teşhisi için gebelerde ve lohusa kadınlarda genel bir tarama yapılmasını önerirler. Doktorunuz size hastalığınızın teşhisini koymak için belirtilere dayanarak duygularınız ve yaşadıklarınız hakkında bazı sorular soracaktır. Belirtilerinize sebep olabilecek diğer sorunları ortaya çıkarmak için bazı testler yapacaktır. Örneğin tiroidinizi kontrol edebilir. Çünkü tiroid hormonlarınızdaki düzensizlikler ruh halinizin değişmesine sebep olabilir.

DOĞUM SONRASI DEPRESYONU İÇİN UYGULANABİLİR İLAÇ TEDAVİLERİ NELERDİR?

Eğer doktorunuz sizin için doğum sonrası depresyonu teşhisi koyduysa belirtileri azaltmak için psikoterapiyle beraber size anti-depresan tedavisi başlayabilir. 

Bu tedavi beyninizdeki kimyasalları dengeleyip ruh halinizi kontrol etmenize yardımcı olabilir. Kullanacağınız ilaçlara kesinlikle doktorunuzun tavsiye ile başlamalı ve onun yönlendirmesiyle devam etmelisiniz.

Eğer bebeğinizi hala emziriyorsanız bu ilaçların bebeği etkileyip etkilemeyeceği sizi endişelendirir. Psikiyatrik ilaçların çoğu emzirme döneminde kullanılabilecek ilaçlardır. Süt ile bebeğinize geçme ihtimali çok düşüktür. Yine de sizin için en uygun ilaç tedavisini doktorunuzun kontrolünde başlayın. 

Ayrıca şundan emin olmalısınız ki hayatınızın kalanında sürekli bu ilaçlardan kullanmak zorunda değilsiniz. Doğum sonrası depresyon tedavisi 6 ayla 1 yıl arası sürer. Bu en fazla 1 yıl sürecek anlamına gelmez. Bazı hastalarda bu durum 1 yılın sonrasında da devam eder. Bazı hastalar kendilerini tamamen iyi hisseder hale gelmek için tedaviyi uzatabilir. Öncelikle doktorunuzla görüşmeden asla ilaç tedavisini kendiniz bırakmayın.  

DOĞUM SONRASI DEPRESYON TEDAVİSİ NEDEN ÇOK ÖNEMLİDİR?

Eğer doğum sonrası depresyonu yaşadığınızı düşünüyorsanız bunu mutlaka doktorunuzla, eşinizle ve ailenizle paylaşmalısınız. 

Bu depresyon için hiçbir şey yapmazsanız tahmininizden uzun sürebilir. Bebeğinizle ve çevrenizdekilerde ilişkinize zarar verebilir. 

Uzmanlar doğum sonrası depresyonu yaşayan annelerin bebeklerinde geç konuşma, ağlama nöbetleri ve davranış bozuklukları görüldüğünü tespit etmişlerdir. Tedavi edilmeyen doğum sonrası depresyonu diğer depresyonlar gibi size ve bebeğinize zarar verebilir.

Tüm bu sebeplerden dolayı bu durumun geçmesini beklemek ve tek başınıza başa çıkmaya çalışmak yerine yardım almak çok önemlidir. Eğer ciddi belirtiler yaşıyorsanız beklemek yerine hemen doktorunuza başvurun.

DOĞUM SONRASI DEPRESYONUNDAN KORUNMANIN YOLLARI VAR MIDIR?

Unutmayın doğum sonrası depresyonu asla annenin hatası değildir. Annelerin bundan korunmak ya da engellemek için bir yöntemi yoktur. Gebelik boyunca ya da öncesinde depresyon geçiriyorsanız bunun tedavisine erkenden başlamalısınız. Yoksa bu durum doğum sonrası depresyonu için risk oluşturabilir. Gebelik boyunca depresyon belirtisi gösteriyorsanız doktorunuzla görüşüp uygun tedaviye başlamalısınız. Gebelikte ortaya çıkan depresyonu azaltmak için bazen uygulanan ilaç tedavisinin dozu arttırılabilir.

Bebeğiniz doğmadan önce ve sonra doğum sonrası depresyonunu engellemek için alınacak bazı tedbirler var. Gelin neler olduğuna bakalım.

Kendinizi hazırlayın

Bebeğiniz dünyaya geldiğinde anlayacaksınız ki instagram da gördüğünüz renkli bebekli hayat çok da gerçekleri yansıtmıyor. Bebeğinizin doğuşu ve annelikle ilgili gerçek dışı beklentiler sizi daha çok baskı altında tutacaktır. Mantık çerçevesinde bu süreçte olabildiğince gerçekçi olun. Sizi neler beklediğini bilmek ve farkında olmak bebeğiniz doğduktan sonra yaşayacaklarınıza sizi hazırlamış olacaktır ve herhangi bir çöküntü yaşamanızı engelleyecektir. 

Çevrenizde destek alın

Bebek doğduktan sonra sizi destekleyecek aile bireylerinizi ya da arkadaşlarınızı organize edin. Bebeğiniz doğduğunda ve stresli günler yaşamaya başladığınızda çevrenizden yardım istemekten çekinmeyin. 5 dakikalık kaçamak dinlenmeler bile yaşadığınız durumu daha çekilir hale getirecektir.

Uyku için yeterli zaman ayırmaya çalışın

Bakış açınızı sağlıklı tutmanın en sağlıklı yolu yeterince dinlenmek olacaktır. Bebeğiniz dünyaya geldiğinde deliksiz uzun uykular uyuyamayacaksınız. Bu nedenle fırsat buldukça kestirmeye çalışın. Eğer mümkünse gece nöbetlerini eşinizle paylaşın. Hatta bazı geceler bebeği eşinize devredip uyanmadan uymaya çalışın.

Beslenmenize dikkat edin.

Bazı araştırmalar gösteriyor ki bazı besin gruplarını yeterince tüketilmemesi ve özellikle D vitamini eksikliği  kadınlarda doğum sonrası depresyonu için ciddi risk oluşturmaktadır. Bu nedenle dengeli beslenmeye dikkat etmeniz gerekiyor. Bu direk ruh halinizi etkileyecektir.

Egzersiz

Fiziksel aktiviteler sadece ruh halinize değil diğer birçok şeye de iyi gelecektir. Araştırmalar gösteriyor ki gebelikte ve gebelik sonrası egzersizden kaçınan kadınlarda depresyon görülme oranı daha yüksek. Egzersizden kastedilen tabi ki ağır bir programdan değil. Yürümek, pilates yapmak ya da yüzmek sizin için uygun seçenekler olabilir. Bebeğiniz doğduktan sonra onunla ev içinde dans edebilirsiniz ya da bebeğinizle yürüyüşler yapabilirsiniz. 

Sosyalliğe önem verin.

Arkadaşlarınızla vakit geçirmeye devam edin. Sosyal izolasyon size zarar verebilir bu nedenle arkadaşlarınızla düzenli şekilde görüşmeye devam edin. Kendinizi rahatlatacak resim, dans ve müzik gibi konularda grup aktivitelerine katılabilirsiniz. Hoşlandığınız aktivitelere devam etmek sizi özgür kılacak ve rahatlatacaktır. 

Doğum öncesi bir profesyonel ile görüşün. 

Doğum öncesi depresyon belirtileriniz var ise mutlaka destek alın. Eğer etkili bir ilaç tedavisi alıyorsanız doktorunuza sormadan bunu kesmeyin. Gebeliğinizde depresyon yaşıyorsanız yardım alın. Doktorunuz size psikoterapi ya da ilaç tedavisi önerebilir.

Depresyon belirtileriniz var ise gebeliğinizin son üç ayında doktorunuz size tedavi başlayabilir. Çünkü doğum sonrası depresyon yaşama riskiniz olabilir. Bu risk için ne kadar erken önlem alırsanız atlatmanız o kadar kolay olacaktır.

DOĞUM SONRASI DEPRESYON RİSK FAKTÖRLERİ NELERDİR?

Bazı etkenler kadınların doğum sonrası depresyon riskini arttırmaktadır. Ancak bu etkenlere sahip olmak mutlaka doğum sonrası depresyonunu yaşayacağınızı göstermez. Bu etkenlere sahip olmayan kadınlarda doğum sonrası depresyonunu yaşayabilirler. 

Doğum sonrası risk faktörlerine bir göz atalım.

Anneliğe adım atarken ya da sonrasında fiziksel ve ruhsal olarak sağlıklı günler diliyorum