Doğuştan kalp hastalığı
Yazar Dursun Alehan • Çocuk Kardiyoloğu • 19 Ocak 2018 • Yorumlar:
Doğuştan kalp hastalığı nedir?
Doğuştan kalp hastalığı kalpte doğum sırasında bulunan yapısal bir bozukluktur ve genellikle hamileliğin erken evrelerinde organların gelişmeye başladığı dönemde oluşur. Doğuştan kalp hastalıkları, kulakcıklar veya karıncıklar arasındaki küçük / büyük delikler veya kapaklardaki hafif / ağır darlıklar şeklinde olabileceği gibi, kulakçık veya karıncıklardan bir veya birden fazlasının olmaması gibi çok ağır bozukluklar şeklinde de olabilir.
Çocuklardaki tüm kalp hastalıkları doğumsal mıdır?
Çocuklardaki bütün kalp hastalıkları doğuştan mıdır?
Çocuklardaki kalp hastalıklarının çoğunluğu doğuştandır ve bunlar genellikle doğumdan sonra erken dönemde tanı alır .
Duktus arteriozus açıklığı (PDA), atriyal septal defekt (ASD) ve ventriküler septal defekt (VSD) bunlardan bazılarıdır. PDA aort ile pulmoner arter arasındaki açıklıktır. PDA kateter yöntemi ile veya cerrahi olarak kapatılabilir. ASD kulakçıklar arasında, VSD ise karıncıklar arasında yer alan deliklerdir. Küçük deliklerin klinik olarak izlemi, geniş deliklerin ise kapatılması gerekir. Bunlardan uygun olanları ameliyata gerek kalmadan kateter yöntemi ile diğerleri ise cerrahi olarak kapatılır.
Kimlerin hastalığı olan çocuk doğurma riski vardır ?
Kimlerin doğuştan kalp hastalığı olan çocuk doğurma riski vardır?
Bütün anne ve babaların doğuştan kalp hastalıklı çocuğu doğabilir. Çoğunluğu hafif olmak üzere 1000 doğumdan sekiz çocukta doğuştan kalp hastalığı görülür. Anne, baba veya aile bireylerinden birinde doğuştan kalp hastalığı varsa doğacak bebeğin hasta doğma olasılığı daha yüksek olabilir.
Anne karnındaki bebeğin doğuştan kalp hastalığı tanısı nasıl konulur?
Hamilelik sırasında yapılan tetkikler ile (fetal ekokardiyografi) bebekde doğuştan kalp hastalığı veya ritm bozukluğu olup olmadığı anlaşılabilir. Annede veya ailenin diğer bireylerinde doğuştan kalp hastalığı bulunması, annenin hamilelikte kızamıkçık gibi bazı infeksiyonları geçirmesi, şeker hastalığının bulunması veya bazı ilaçları kullanmış olması ve kadın hastalıkları ve doğum hekimlerinin önerdiği durumlarda anne karnındaki bebeğin kalp hastalığı yönünden etkilenip etkilenmediği gebeliğin 18. haftasından itibaren fetal ekokardiyografi ile araştırılmalıdır
Bebeğin doğuştan kalp hastalığı nasıl farkedilir?
Ağır kalp hastalıklı bebekler ilk birkaç ay içinde belirti verirler. Bebeklerde doğuştan morluk,beslenme güçlüğü, hızlı soluk alıp verme, nefes darlığı, zor nefes alma, kilo alamama, gelişme geriliği, zatürreye eğilim, göğüs ağrısı, sersemlik hissi, bayılma, kalp yetmezliği belirtileri gibi sorunlar bulunabilir ve muayene sırasında üfürüm duyulabilir. Hafif bozukluklar genellikle belirti vermezler ve diğer nedenlerden dolayı doktora başvurulduğunda üfürüm duyularak tanı alırlar
Doğuştan kalp hastalığı bulunan çocukların yaşantısı nasıl olur?
Çocukların çoğunluğu erişkin döneme kadar yaşarlar. Egzersiz kapasitelerinde kısıtlılık olabilmekle birlikte, çoğunluğunda normal veya normale yakın bir yaşam kalitesi vardır. Ağır hastalığı olanlarda egzersiz kapasitesinde azalma daha belirgindir. Bazı hastalıklarda büyüme geriliği ve öğrenmede güçlük olabilir.
Doğuştan kalp hastalıkları nasıl oluşur?
Doğuştan kalp hastalıkları nasıl oluşur?
Doğuştan kalp hastalıklarının çoğunluğunda neden bilinmemektedir. Kalıtsal olduğu varsayılmakla birlikte çok az gen ile ilişki saptanabilmiştir. Aynı ailede birden fazla çocukta doğuştan kalp hastalığı görülebilir. Down sendromu gibi bazı durumlarda kalp ile birlikte birden fazla organ etkilenebilir. Seyrek olarak hamilelikte ilaç kullanımı veya geçirilen infeksiyonlar doğuştan kalp hastalıklarına neden olabilir. Örneğin anne hamileliği sırasında kızamıkcık geçirirse bebeğin kalbi etkilenip yapısal kalp hastalığı oluşabilir. Bazı ilaçlar, alkol ve uyuşturucular da doğuştan kalp hastalıklı bebek doğma olasılığını artırırlar. Hamile besleyici diyet almalı, sigara ve alkol kullanmamalı, doktor önerisi dışında ilaç almamalıdır. Hastalık gelişiminde ailelerin kendilerini suçlu hissetmemeleri gerekir.
Doğuştan kalp hastalıklı çocukların izlemi
Bütün çocuklarda olduğu gibi doğuştan kalp hastalıkları olan çocuklarda da genel tıbbi önlemlere uyulması çok önemlidir. Doğuştan kalp hastalığı olan çocuklar, çocukluk çağı hastalıklarını kalp hastalığı bulunmayan çocuklar gibi genellikle sorunsuz geçirirler. Kalbin infeksiyondan (infektif endokardit) koruması için özel koşullarda antibiyotik önerilir.
Doğuştan kalp hastalıklı çocuklara tüm çocuklarda olduğu gibi yaşına uygun aşıların yapılması gerekir. Buna ek olarak, grip aşısı gibi bazı aşılar da yapılabilir.
Kalp hastalıklı çocukların iyi durumda olduğunun belirlenmesi için düzenli aralıklarla izlenmesi gerekir. Genel olarak, ilk tanı aldığı dönemde ve ameliyat sonrası daha sık, izleyen yıllarda daha seyrek aralıklarla kontrolleri istenir.
Tetkikler
Kalp hastalığı olan çocuğa hastalığına bağlı olarak, düzenli aralıklarla aşağıdaki tetkiklerin yapılması istenebilir.
- Kan tahlilleri
- Göğüs filmi
- Elektrokardiyogram
- 24 saatlik elektrokardiyografi (Holter)
- Ekokardiyografi (EKO)
- Tilt testi
- Egzersiz (efor) testi
- Kalp kateterizasyonu
- Elektrofizyolojik çalışma
İnfektif endokarditten korunma
İnfektif endokardit; kana bulaşan bakterilerin kalbin içini döşeyen zarlar, kalp kapakçıkları ve büyük damarlara yerleşmesi ile oluşan infeksiyondur. İnfektif endokardit seyrek bir infeksiyon olmasına karşın, kalp hastalığı bulunan çocuklar bu infeksiyon için yüksek risk taşırlar. Kana karışan bakterilerin çoğu ağız yolu ile alındığından, çocuklarda ağız temizliği ve diş bakımı önem taşımaktadır.
Ameliyat edilmemiş kalp hastalığı bulunan çocukların çoğuna ve ameliyat edilmiş çocukların bir kısmına infektif endokardit gelişiminin engellenmesi için antibiyotik verilmesi gerekir.
Çocuğun özellikle aşağıda belirtilen girişimler sırasında koruyucu antibiyotik kullanması gerekir.
- Bademcik ve geniz eti ameliyatı
- Karın, idrar yolları ve üreme organ ameliyatları
- Kanama oluşturabilecek diş girişimleri, diş çekimleri
İnfektif endokarditten korunmada ailelere verilecek infektif endokardit kitapçığı içinde önerilen antibiyotik dozu ve uygulama zamanı ile ilgili ayrıntılı bilgiler bulunur. Kullanılacak ilaç ve dozu çocuğun kilosu ve kalp hastalığına göre farklılıklar gösterir.
Çocuğum doğuştan kalp hastalığı ile doğmamışsa sonradan kalp problemleri geliştirebilir mi?
Çocukları etkileyen sonradan kazanılmış (edinsel) birçok kalp hastalığı vardır. Bunların çoğu akut romatizmal ateş, kawasaki hastalığı, miyokardit (bir viral enfeksiyon) gibi iltihabi hastalıkları içerir. Bu durumlar nadirdir ve çocuk doktoru tarafından şüphelenilir ise çocuk kardiyoloji uzmanına konsültasyon gerektirir.
Bazen çocuklarda anormal atım hissi veya çarpıntıya neden olan ritim bozuklukları görülebilir. Aritmi, kalp atımını ilgilendiren bir bozukluktur. Eğer aritmiden şüphelenilirse çocuğunuz çocuk kardiyoloji uzmanına danışılmalıdır.