Dudak ve Damak Yarığı

Bebeklerin yüz oluşumunda burun tabakasında üst dudakların birleşmesindeki sorundan kaynaklı oluşan yarıktır. Bu anormal durumun ağız içerisinde de devam etmesi durumunda damaklarla yarık oluşur. Tıp adamlarının kleft olarak adlandırdığı bu durum, yaklaşık her 750 bebekten birinde görülebilen doğumsal sorundur. Tek veya iki taraflı dudak yarığı olabileceği gibi, aynı zamanda damak yarığı olarak da görülebilmektedir. Bazen de dudakta yarık olmaksızın damak yarığı olarak görülebilmektedir.

Dudak ve Damak Yarığı Nedenleri

Bir tek nedeni olmayan sorundur. Genetik etkenlerin büyük rol oynadığı bilinmektedir. Akraba evliliği, gebelik esnasında geçirilen viral enfeksiyonlar, bazı vitaminlerin eksik olması, gebelik süresince sigara ve alkol tüketimi temel etkenlerdendir.

Sağlıklı Anne-Babanın ikinci çocuklarında bu sorunun görülme durumu

Sağlıklı ebeveynlerin ilk çocuklarındaki dudak damak yarığı görülmesi sıklığı %4’tür. Ebeveynlerden birinde dudak damak yarığının varlığı, ilk bebeklerde görülmüşse ikinci çocukta görülme durulma durumu %16’dır. Kısa tabirle ikinci çocukta görülme durumu %84 ile %96 oranındadır.

Gebelik Esnasında Dudak Damak Yarığı Anlaşılması

Her daim anlaşılabileceği anlamına gelmemelidir. Bebeklerdeki birçok sorun ve durum ultrasonografi ile anlaşılmasına rağmen dudak yarığı sadece %25 oranında tespit edilebilmekte ve anlaşılabilmektedir.

Dudak Damağı Yarığı Bulunan Bebeklerin Değerlendirilmesi

Tek başına ölümcül bir hastalık değildir. Tedavisi mevcut çaresi bulunan bir rahatsızlıktır. Başka eşlik eden sorun ve bozuklukların da olabileceği unutulmamalıdır. Kalp ve beyin bozukluğu, kafatası, el ve ayaklarda şekil bozukluğu gibi birçok sorun görülebilir. Dudak -damak yarığı bulunan bebekler alanında uzman çocuk doktoru tarafından etraflıca iyi biçimde muayene edilmeli ve uygun tedaviye tabi tutulmalıdır. Akabinde plastik cerrah, kulak burun boğaz doktoru, ortodontist, çocuk genetik uzmanlarından oluşan kleft ekibi tarafından incelenmelidir.

Dudak Damak Yarığı Bulunan Bebeklerin Karşılaşacakları Sorunlar

Bu durum bulunan bebeklerde ilk zamanlarda beslenme, ilerleyen aylarda orta kulak iltihabı ve ilerleyen yıllarda da işitme, konuşma bozukluğu ve de estetik sorunlardan kaynaklı psikolojik sorunlar baş gösterebilmektedir.

Beslenme Unsurları

Dudak-damak yarığı bulunan bebeklerin beslenme olanağı kolay değildir. Bu rahatsızlığı bulunan bebeklerin damaklarını kapatabilmeleri için doğum sonrası ilk günlerde hekimler tarafından beslenme plağı yapılmaktadır. 45 derecelik açıyla baş yukarıda kalacak biçimde bebeklerin beslenme ihtiyacı giderilmelidir. Ayrıca biberon uçlarındaki delikler büyütülmelidir. Normal bebeklere oranla çok daha fazla hava yuttukları için sıkça gaz çıkarmaktadırlar. Bu durum göz önünde bulundurulmalıdır.

Konuşma Bozuklukları

İlk iki yıl içerisinde güdüsel olarak öğrenilmeye başlayan insani özelliktir konuşmak. Seslerin doğru ve yerinde çıkarılmasına yardımcı olan dilden öte damak ve dudak kasları bulunur. Damak ve dudaktaki sorun ve yarıklar bu sesleri doğru çıkarmasına mani olacağından zamanla konuşma bozukluğu görülmektedir. Yaş 20 olduğunda ise dudak yapısının verdiği zorlukla konuşma bozulmuş,yaş kaynaklı zihne ve beyne artık yanlış komutlar oluşturulmuştur. Bu durumda çocuklarda toplumsal ilişkileri zedelemekte, öğrenme evresini sekteye uğratmakta, sosyal ve psikolojik sorunlara neden olmaktadır. Zamanında ameliyatla bu sorunun giderilmesi önem arz eder. Yaşam kalitesinin yükseltilmesi kaliteli birey yetiştirmek ve nitelikli birey olmakla ilişkilidir. Bu hususta ise refah ve sağlık her şeyin başında gelmekte, konuşma ve de iletişim en önemli etkendir. Bu nedenle bu sorunların bebeklik evresinde çözülmesi, tedavi edilmesi gerekmektedir. Bu bireylerin sorumluluğu ebeveynlere düşmektedir.

Ameliyat Zamanı

Mümkün olabildiğince dudak damak yarığı ameliyatının erken yapılmalıdır. İlk üç ay içerisinde bebeğin kilo ve kan değerleri dikkate alınarak dudak damak yarığı ameliyatı 6 – 12 ay arasında yapılmalıdır. Bozukluk şiddetine bağlı olarak burun dudak şekline yönelik, konuşma tarzına yönelik veya diş- çene gelişimine yönelik ilave ameliyatlar da gerekebilmektedir.