Dürtüsellik
Yazar Çağlar Karaman • Çocuk Psikiyatristi, Psikiyatrist • 27 Ocak 2017 • Yorumlar:
Dürtüsellik, temel anlamda kişinin davranışlarına limit koymasında problem yaşamasıdır.
Plan ve program yapabilme, hoşuna giden bir durumda iken o durumu sonlandırmakta zorluk
çekme, istekleri erteleyememe gibi durumlarla kendini göstermektedir.
Dürtüsel olan kişiler isteklerinin gerçekleşmesi konusunda ısrarcı ve sabırsız olurlar. Çoğu
zaman sonunu düşünmeden hareket ederek risk alıyor olurlar. Canları o an bir şey yapmak
istiyorsa bunun ne derece mantıklı olduğunu çok düşünmezler, sadece yapmaktan keyif
aldıkları şeyi devam ettirmek isterler. Karnı doyduğu halde yemek yemeye devam etmek,
alkol tüketimi konusunda kendisine limit koyamamak, yapması gereken çok önemli işleri olsa
dahi teknolojik cihazlardan bir türlü kopamamak ve bu sebeple tüm işlerini son saniyeye
bırakmak, sıralarda ya da trafik ışıklarında beklemeye tahammül edememek, bir konu
anlatılırken dinleyemeyip karşı tarafın sürekli sözünü kesmek, soruların tamamını okumadan
cevap vermeye çalışmak dürtüsel kişilerin sıklıkla karşılaştığı sorunlardan birkaçıdır.
Dışarıdan dikkat eksikliği ya da konsantrasyon bozukluğu sorunu yaşadığı düşünülen bu
bireylerin asıl sorunu dürtülerine engel olamamaktır. Dürtüsellik durumuna öğrenme güçlüğü,
davranış bozukluğu, karşıt gelme bozukluğu gibi başka sorunlar da eşlik edebilir.
Dürtüsellik beyindeki kimyasalların eksikliği sonucu ortaya çıkabileceği gibi, aile ve çevresel
faktörlerin de sebep olduğu durumlar fazlasıyla bulunmaktadır. Çocukluk döneminde limitlerin
net olarak tanımlanamaması, duygu ve davranışları kontrol altına alma becerilerinde eksiklik
gelecek yaşantıda da devam eden dürtüsellik sorunlarına yol açabilmektedir. Aile içi
geçimsizlikler, parçalanmış aileler, duygusal yoksunluğun oluştuğu ortamlar dürtüselliğin
oluşmasına sebep olmaktadır. Buna ek olarak genetik mirasın da etkili olduğu
düşünülmektedir.
Dürtüsellik erkeklerde, kadınlara oranlara 3 kat daha fazla görülmektedir.
Dürtüsellik tedavisinde ilaç ve psikoterapi desteği kullanılmaktadır. Altında yatan sebeplerin
keşfedilmesi ile birlikte bu düşünce yapısının değiştirilmesi, çeşitli egzersizlerle kontrol
becerilerinin geliştirilmesi, gerek duyulduğu durumlarda da ilaç takviyesi ile dürtüsellik kontrol
altına alınabilmektedir.