Ebeveynlik Tarzının Kişilik Üzerine Etkileri
Yazar Özge Çelik • Psikolog • 29 Ağustos 2018 • Yorumlar:
Otoriter ebeveyn, İhmalkar ebeveyn, İzin verici ebeveyn ve demokratik ebeveyn. Hangisi sağlıklı bir çocuk yetiştirmek için doğrudur diye sorarsanız bunlardan sadece demokratik ebeveyn stili çocuğumuzun kişilik gelişimini olumlu yönde etkileyecektir. Diğer 3 tarz da maalesef çocuğumuzun kişilik gelişimini olumsuz etkileyebilecek ebeveynlik stilleridir.
Otoriter davranmak çocuğumuzun bireyselleşmesini, özgür düşünmesini engelleyeceği gibi özgüveninin sarsacaktır ve özgüveni düşük, dış dünyadan tehdit ve ceza algısı olan aynı zamanda artık bu dilden anlamaya da maalesef alışmış olan bireyler olmalarına neden olabilir. Bu bireyler kendi güçlerinden düşük güce sahip olarak algıladıkları kişilere aynı şekilde otoriter davranabilirler ama kendi güçlerinden daha büyük olarak algıladıkları kişilerin de otoritesi altında ezilebilirler.
Çocuğumuza ihmalkar davranmak, onun doyurulmamış ihtiyaçlarının oluşmasını sağlar. Bu ihtiyaçlar hem fiziksel hem duygusal ihtiyaçlar olabilir. Bu nedenle birey olarak sürekli bir açlık hissedebilirler. Sevgiye, ilgiye hatta belki duygusal ihtiyaçlarını doyurabilmek için aşırı açlık ve sık sık beslenme gibi davranışları da olabilir. Bunun yanı sıra bu ilgiyi sevgiyi kazanmak için birçok şeyi yapabilirler. Nitekim kendilerine ihmalkar davranılmasına alışmış oldukları için onlara bu şekilde davranan kişileri de özellikle bulup kendilerini aslında sevdikleri gibi bir yanılsama içerisinde düşebilirler.
İzin verici ebeveynlik stili ise çocuğumuzun kendisini diğerlerinden farklı, olarak algılamasına, bazen narsistik davranışlar göstermesine, sınırlarını bilmemesine ve ileride sosyal hayatta çeşitli sıkıntılar yaşamasına neden olabilir. Her şeye hakkı olduğunu düşünen, kurallara uymakta zorluk yaşayan, sosyal ve toplumsal normlarla ilgili problem yaşayan bireylere dönüşebilirler.
Demokratik tarz da davrandığımızda ise, özgüveninin gelişmesini, kendi kararlarını verebilmesini bunun yanı sıra davranışlarının neden ve sonuçlarını kavrayabilmesini, karşısındakine de aynı şekilde davranmasını, dışarıdan gelen olumlu ya da olumsuz davranışları da sağlıklı bir şekilde ayırt edebilmesini desteklemiş oluruz.
Bütün bunlar bizim seçtiğimiz ebeveynlik tarzımızın olası sonuçları olabilir. Lütfen dikkatli olalım ve çocuklarımızın da ileride büyüyeceğini onların da birer birey olduklarını unutmayalım. Onlara davranırken biz şuan onların yerinde olsaydık yani çocuk olan biz olsaydık bize nasıl davranılmasını isterdik sorusunu içimizden hep kendimize soralım ve ona göre hareket edelim. Belki kendi anne-babamızı seçme şansımız yoktu ve belki bize istediğimiz gibi davranılmadı ama kendi ebeveynlik tarzımızı seçme şansımız var. Siz nasıl bir ebeveyn olmak istiyorsunuz bir kez daha düşünün.