Ek Gıdaya Başlangıç
Yazar Yaşar Hüseyin Onganlar • Çocuk Sağlığı Ve Hastalıkları Doktoru • 26 Mart 2019 • Yorumlar:
Ek Gıdaların Başlatılması
İlk başlayacağınız ek gıda ne? Pirinç püresi mi ? Sebze mi ? Meyve mi ? Yoğurt mu? Bebeğinizin ilk katı gıda deneyimlemesinde ilk ne vereceksiniz? Etrafınızdaki aileler, büyükler, aile hekiminiz ve çocuk doktorunuz hepsi farklı bir şeyler mi söylüyor? Ne zaman ek gıdaya geçeceğiniz bile muamma? Birisi 4. ayda başlanır, birisi 6. ayda başlanır diyor. Bu noktada kafanızın karışık olması normal. Peki hangisi doğru?
Ben size bu yazıda katı gıdalara başlama konusunda genel olarak kabul edilmiş önerileri özetlemeye çalışacağım.
Öncelikle her çocuğun ek gıda başlama yaşı çocuğun gelişimi ile ilgilidir.
Ek gıdaya başlamadan önce bebeğinizin hazır olduğunu gösteren belirtiler şunlardır:
Kafasını tutabiliyor mu? Kontrollü bir şekilde kafasını tutabiliyor mu ?
Etrafında yemek yenildiğinde ya da önüne doğru bir gıda uzattığınızda onu yiyebilmek için ağzını açar mı?
Beslenmeye hevesli görünüyor mu?
Yiyecekler dili üzerine geldiğinde onu arkaya doğru yollayabilir mi?
Unutmayın şimdiye kadar sadece anne sütü ya da formül mama almış bir bebeğe katı gıdalar vermek ve ondan hemen yemesini beklemek biraz yanlış olabilir. İlk 1 -2 hafta biraz gıdalarını sulandırmak gerekebilir. Ardından gıdanın kıvamını kademeli olarak yoğunlaştırabilirsiniz.
Bazı Pratik Bİlgiler
Bebeğinizi yatarken beslemek yanlıştır.
Bebeğinizi ek gıdayı mama sandalyesi , yüksek bir sandalye de etrafına destek koyarak oturtarak katı gıdaları başlamanız gereklidir.
Ek gıdaları hiç yutamıyorsa, fazla zorlamayıp, 1 -2 hafta bekleyip tekrar ek gıdaları başlayabilirsiniz.
Yeterince büyüdü mü?
Katı gıdaya başlama zamanlaması için başka bir öneri de bebekler genellikle doğum ağırlığını ikiye katladıklarında hazır olduğu sayılabilir.
Bebeğimi ek gıda ile nasıl tanıştıracağım?
İlk ek gıda denemelerinizi yaklaşık yarım yemek kaşığı ile başlamalısınız. Bebeğinize ilk defa ek gıda verdiğinizde kafası karışabilir, ne yapacağını bilmeyebilir. Ağzındaki yiyeceği dilinin üzerine koyduğunuzda direk itebilir, ya da tamamen ağzını kilitleyebilir. Onu gıdalar ile tanıştırdığınızda onunla konuşup ( mmm ne güzelde bişey geliyor? ) destek olun.
İlk kez beslemeye başladığınızda bebeğinize biraz kaşıkla anne sütü ya da formül mama verip daha sonra yarım kaşık kadar ek gıdaya geçebilirsiniz, Bu şeklide bebeğinizin açlıktan dolayı sinirlenmesini engelleyebilirsiniz.
İlk ek gıda başladığınızda çocuğunuzun yediği gıdaları eline , yüzüne önlüğüne dökülmesi sürpriz olmaz. Her gün verdiğiniz katı gıda miktarını azar azar arttırın. Sadece yarım yemek kaşığı kadar katı gıda ile ek gıdaları vermeyi başlayın. Bu şekilde bebeğiniz zamanla katı gıdaları nasıl yiyeceğini yavaş yavaş öğrenecektir.
Bebeğiniz beslenirken ağladığında ve ya istemediğinde ona gıda vermeye zorlamayın. Tekrar denemeden önce bir miktar anne sütü ya da biberon ile besleyip sonra tekrar ek gıda vermeye devam edin. İlk başlarda beslenmenin en önemli kısmının hala anne sütü ya da formül mama ile olacağını unutmayın ( ilk 9 ay %80 anne sütü ya da mama). Katı gıda başlamanın aşamalı bir süreç olduğunu unutmayın.
Her bebek farklıdır, hepsinin katı gıdalar ile beslenmeye hazır olma zamanlaması değişir.
Bebeğime önce hangi yiyeceği vermeliyim?
Çoğu bebek için hangi katı gıdanın ilk başlandığı önemli değildir. Çünkü hepsi de onun için muhtemelen aynı şeyi ifade ediyor. Anne sütü ya da formüla mama dışında bir şey verildiği için onun için çok fark etmeyebilir. Genellikle ilk olarak tahıllardan; pirinç tanıştırma amacı ile verilir. Sonrası sebze mi meyve mi? Meyve ya da sebze ile başlanmasının her hangi bir önceliği yoktur. Önce meyve başlandığında sebze yemeyi istemeyeceği gibi her hangi bir kanıt yoktur.
Bebeğime başka hangi gıdaları verebilirim?
Bebeğiniz beslenmeye başladığında yavaş yavaş ona başka gıdalar ile de tanıştırmaya devam edin. Bebeğinize her seferinde bir tane yeni gıda ile tanıştırın. Genel olarak sebzeler ve hayvansal proteinler ( yumurta ve et) meyve ve tahıllardan daha fazla besin içerir.
Yumurta, süt, soya, yer fıstığı veya balık gibi bebeklere karşı güvenli (yumuşak), alerjiye neden olan gıdaları verdiğinizde ishal, kızarıklık ve kusma gibi belirtilerin alerji belirtileri olabileceği için ne zaman başlanması gerektiği konusunda doktorunuz ile görüşün.
Bebek Ne Zaman Kendisi Parmakları İle Beslenebilir?
Bebeğiniz oturmaya tam anlamı ile başladıktan, parmağı ile elleri ve ya diğer nesneleri ağzına getirebildinde, ona kendisinin beslenebilmesini öğrenmesine yardımcı olabilmek için parmak yiyeceklerini verebilirsiniz. Boğulma riskini önlemek için bebeğinize verdiğiniz her şeyin yumuşak, yutulması kolay ve küçük parçalara ayrıldığından emin olun. Ve bu parmak gıdalarını verirken bebeğinizin gözünüzün önünde olarak beslenmesi çok önemlidir.
Bebeğinizin eliyle yiyebileceği parmak besinlerine örnek:
Haşlanmış ve yumuşamış brokoli, havuç, meyvelerden parçalanmış muz, çilek, ince kıyılmış tavuk, küçük parçalara bölünmüş köfte, ezilmiş bezelye, küçük patates, avokado olabilir.
Bebeğinize Ev Yemekleri Ne zaman Verilebilir?
Bebeğinize ev yemeklerini 1 yaşından önce verilmesi önermemekteyiz. Ev yemeklerindeki tuz , baharat ve salça gibi katkı maddeleri onların sindirim sistemi için uygun olmayabilir.
Size iki tane de liste içeriğimizi hatırlatayım, yani 6 aylık bebek için örnek menu ve 9 aylık bebek için örnek menü listelerimiz. Tabiki bu menüler kesin bir kural değil, mevsimine göre değişebilecek, fikir verecek menüler olarak kabul etmelisiniz.
Bebeğinize yetişkinler ve daha büyük çocuklar için yapılan işlenmiş- market gıdaları verme sınırı.
Bu yiyecekler genellikle daha fazla tuz ve koruyucu maddeler içerir. Daha çok abur cubur sınıfına giren bu gıdaları mümkün mertebe bebeklerinize vermeyin. İçerdikleri, palmiye yağı, glukoz fruktoz şurubu, monosdoyum glutamamat gibi katkılar, parabenler gib koruyucular çocuk beslenmesinde olmayan ve onların hızlı büyüyen vücutları için çok zararlı maddelerdir.
İlk 2 yaş çocuğunuza boğulma tehlikesine sokacak gıdaları vermeyin.
Fındık ve kuruyemişleri bütün olarak vermeyin. Bütün üzüm, patlamış mısır, çiğ sebzeleri, elma parçalarını çocuğunuzda boğulma riskini arttıracağı için bütün olarak bunları vermeyin. Kuruyemişleri ezerek toz haline getirerek verebilirsiniz, taze sebzeleri de haşladıktan sonra yumuşak halde küçük parçalar olarak verebilirsiniz
Ek Gıdalara Başladıktan Sonra Bebeğinizin Kaka rengi ve kıvamı değişebilir.
Katı gıdaları yemeye başladıktan sonra dışkıları daha sert, daha katı daha değişken renkli olacaktır. Diyetine eklenen katı gıdaların içeriğindeki şekerler, ve yağlar nedeni ile kakası daha kötü kokmaya başlayabilir. Bezelye ve diğer yeşil renkli sebzeler , dışkısını daha koyu hale getirebilir. Pancar kırmızımsı renk yapabilir. Bebeğinize verdiğiniz gıdaları iyi pişirmediğinizde dışkısında sindirilmemiş gıdalar; bezelye, mısır, domates gibi sebze parçaları bulunabilir. Bebeğinizin sindirim sisteminin ek gıdalar tam anlamı ile sindirebilmesi için olgunlaşma sürecinin tamamlanması gereklidir. Ek gıdalara başladıktan sonra kakası aşırı sulu, mukuslu, yada tam tersi kabızlık başlarsa bu durum bebeğinizi sindirim sisteminin etkilendiği anlamına gelir. Verdiğiniz katı gıda miktarını azaltmanızda fayda vardır. Ve katı gıda çeşitlerini daha yavaş tanıştırmanızı öneririz.
Katı gıda miktarını azaltmanıza rağmen , ishal mukusu devam ediyorsa bunu doktorunuz ile görüşmelisiniz.
Bebeğinize Meyve Suyu Vermeli Miyim ?
1 yaşın altındaki bebeklere meyve suyu vermenizi önermemekteyiz. Önerilen meyvenin kendisidir. Bir yaşından sonra ise sadece tercihen ev yapımı , mümkün olmuyorsa %100 meyve suyu verebilirsiniz. Meyve suyunu biberonda değili, bir fincan ya da küçük bir bardak ile almasına özen gösterin. Dişlerinin çürümesini önlemek için gece yatarken biberon ile beslemeyin. Eğer gece biberon ile bir içecek verecekseniz bu sadece su olabilir.
Bebeğimin suya ihtiyacı var mı?
Sağlıklı bebekler fazladan suya ihtiyaç duymazlar. Anne sütü, formül veya her ikisi ile ihtiyaç duydukları tüm sıvıları sağlar. Bununla birlikte, katı yiyeceklerin beslenmeye katılması ile bebeğinizin diyetine su eklenebilir. Ayrıca, çok sıcak havalarda az miktarda suya ihtiyaç duyulabilir.
Bebeğiniz aile sofrasında beslemeniz, onun yaşam boyunca iyi beslenme alışkanlıları kazanmasına yardımcı olacaktır. Bir yaşından sonra sofrada beslemeniz ve yavaş yavaş sofra yemeklerine alıştırabilirsiniz.
Çocuğunuzun beslenmesi ile ilgili herhangi bir sorunuz varsa, çocuğunuzla ilgili çok fazla veya çok az yemeğe ilişkin endişeler de dahil olmak üzere, çocuğunuzun doktoru ile görüşün.