El Tendon Yaralanmaları ve Tedavileri

El bölgesinde gerçekleşen yaranmaların çoğunluğunda tendon kesilerinden meydana gelen bir yaralanma söz konusudur. El ve el bileğinin palmar yüzünde (avuç içi) oluşan kesilerde parmakların fleksör tendonları etkilenirken, dorsal yüzünde (elin üstü) oluşan kesilerde ise ekstansör tendonları etkilenmektedir.

Fleksör Tendonlar

Fleksör tendonlar, elin avuç içi kısmında bulunan, ön koldan başlayıp parmak kemiklerine kadar uzanan ve parmakların bükülme işlemini gerçekleştirmesini sağlayan yapılardır. Avuç içinin kesilmesi, elin ezilmesi veya delici bir darbe alması gbi durumlar sonucu fleksör tendonlar zarar görebilir. Dışarıdan bakıldığında önemli yir yara değilmiş gibi görülen bu yaralanma çeşidi, elin fonksiyonu açısından oldukça önem taşımaktadır. Fleksör tendon bazı durumlarda yalnızca incinirken bazı durumlarda ise direk kopabilir. Fleksör tendonun incinmesi durumunda hasta el parmaklarını bükemez, tendonların kopması durumunda ise el parmaklarını tutan yapı ortadan kalktığı için parmaklar lastik gibi geriye doğru kaçabilir.

Fleksör tendon yaralanmalarında, tendonun kopması durumunda cerrahi işlem dışında bir tedavi yöntemi uygulanamaz. Cerrahi müdehalede, kopan fleksör tendon ile eğer varsa damar ve sinir kesileri onarılır.

Ameliyat sonrasında devam edilecek olan tedavi süreci; yaralanmasının derecesine, şekline ve yaralanan bölgeye göre değişiklik gösterebilir. Her durumda elin kaybedilen fonksiyonunun geri alınması için bir rehabilitasyon süreci gerekmektedir. Bu rehabilitasyon sürecinin yanında, tendonun sabitlenmesi amacıyla atel gibi tıbbi aletler de kullanılabilir.

Ekstansör Tendonlar

Ekstansör tendonlarının yaralanması sonucu el parmakların ve el bileğinin yukarıya doğru kaldırılması oldukça acılı ve hatta imkansız bir hale gelebilir. Ekstansör tendon yaralanmasının muayenesi sırasında anestezi kullanılabilir. Bu sayede normalde hareket ettirilemeyen parmaklar hareket ettirilip durumun ciddiyeti anlaşılır. Ayrıca hasta kendindeyken hastanın bilek hareketleri incelenir ve hastanın elini masanın üstüne koyup parmaklarını teker teker kaldırması istenir. Cerrahi müdehale ile ekstansör tendonunun eski haline döndürülmesi mümkündür. Bu cerrahi müdehale yöntemi genellikle kopan veya yerinden ayrılan tendonun eski haline dikilmesi ile gerçekleşmektedir. Bazı yaralanmalarda parmak eklemlerine yakın bölgeler zarar görür. Bu bölgelerde tendon yapısı oldukça incedir. Bu yüzden, kopan veya yerinden ayrılan tendon dikilirken, bu dikişlerin atmaması ve sorunun yeniden ortaya çıkmaması için parmak eklemlerinin tel ile sabitlenmesi gerekebilir. Ekstansöt tendonunun eklemle olan bağlanma yerinden ayrılması sonucu oluşan yaralanmalarda tedavi yöntemi olarak atelleme ve parmak yüzük uygulaması gibi metodlar kullanılabilir. Bu tedavide, tendonun ayrıldığı yere yakınlaştırılıp yeniden bağlanması amacıyla uygulanmaktadır.

Ekstansör tendonun yapısal özellikleri sebebi ile ameliyat sonrasında dikilen tendonda gevşeme gözlemlenebilir. Bu durumun engellenmesi ve tam bir iyileşme sağlanması için ameliyat sonrasında 5 hafta boyunca atel tedavisi uygulanır. Atel tedavisinin yanında rehabilitasyon da tedavi süreci içinde önem taşımaktadır. Ekstansör tedavi sürecini etkileyen diğer faktörler ise yaralanmasının seviyesi, yaralanmanın tipi, uygulanan cerrahi yöntem, hastanın bünyesi ve motivasyonu ve de rehabilitasyona erken başlanmasıdır.

Tendon Kesilerinde Erken Müdehalenin Önemi

Tendon kesilerinde dikkat edilmesi gereken bir diğer nokta ise yaralanmaya karşı müdehalenin oldukça kısa sürede gerçekleştirilmesidir. Geciken müdehale sonucu elin fonksiyonu tam olarak geri kazanılamayacağı gibi gerçekleştirilecek olan cerrahi müdehalede de zorluklar yaşanmasına sebep olabilecek durumlar oluşabilir. Örneğin, hasar alan ancak kopmayan tendonun tedavisi geciktirilirse tendon bu süreç içinde tamamen kopabilir. Bu durumda hasta çok daha fazla acı ve ağrı çekerken uygulanacak olan tedavi yöntemi de daha komplike bir hal alır. Diğer bir örnek ise, kopan tendon için uygulanacak olan cerrahi işlemin geciktirilmesi sonucu tendonun bağlı olduğu kasın çekmesi ile tendon boyunun kısalması ve kopan tendonun iki ucunun birleştirilmesinin imkansızlaşmasıdır.

Tendon Yaralanmalarında Rehabilitasyonun Önemi

Elde oluşan tendon yaralanmalarının tedavi sürecinde gerçekleştirilen rehabilitasyon aşamasında amaç, hasarlı olan elin kurtarılan ve düzeltilen dokularının kullanımını mümkün olan en yüksek derecede sağlamak ve elin fonksiyonel ve estetik açıdan hasar almadan önceki haline mümkün olan en yakın düzeyde döndürülmesidir. Ayrıca rehabilitasyon, ameliyat sonrası görülebilecek komplikasyonların ortadan kaldırılmasına da yardımcı olmaktadır.

Elde tendon yaralanmarı elin işlevinin tamamen kaybedilmesi ile sonuçlanabilecek olan oldukça önem teşkil eden vakalardır. El tendon yaralanmalarının tedavileri mümkündür ancak tedavi için geç kalınmaması gerekmektedir.