Elalem Ne Der?

Başkalarının düşünceleriyle daha az ilgilenme ve Kendi Hayatına Odaklanma

Toplumuzda sıklıkla bahsedilen ‘elalem ne der?’ sözü bireylerin toplumsal baskı ve beklentilerle yüzleşmesine yol açarak hayatını şekillendirir. Başkalarının kendisi hakkında ne düşüneceğine odaklanıyor olmak bireyler için günlük yaşamda kaygı yaratır ve sürekli olarak tetikte olmaya yol açar. Bu kaygı da özgürce karar almayı zorlaştırır ve kişinin kendi değerlerinden uzaklaşmasına sebep olabilir. Bu noktada kaygıyı anlamak ve nedenlerini analiz etmek önüne geçebilmek için önem taşır.

Bu kaygı genellikle aile yapısı, gelenekler, sosyal medya etkisi ve kişinin kendine güvensizlik duygularıyla beslenir. Toplumda kabul görme isteği doğal bir insan davranışı olmakla birlikte, bu isteğimizin hayattaki tüm kararlarımıza yön vermesi zararlı olabilir.

Başkalarının ne düşündüğünü fazla umursama ve bu kaygıyla hareket etmek bireylerin psikolojik, sosyal ve hatta fiziksel sağlıklarını olumsuz etkileyebilir. Bu etkiler aşağıdaki gibi sıralanabilir:

1. Psikolojik Etkiler

• Sürekli yargılanma hissi bireyler üzerinde baskı yaratır. Kaygı ve stres kronik hale gelebilir. Böylece sosyal anksiyete bozukluğu gibi rahatsızlıklara da zemin oluşmuş olur.

• Bireyin değerini başkalarının belirleyeceğine inanması yetersiz hissetmesine sebep olur bu da kişinin özgüvenini kaybetmesine yol açar.

• Birey hem kendi istekleri hem de toplumun beklentileri içerinden gidip gelmesi sonucu kararsızlık ortaya çıkar. Bu durum bireyin harekete geçmesini engelliyorsa çaresiz hissettirir.  

2. Sosyal Etkiler

• Çevresindekilerin ne düşündüğünü fazla önemseyen bireyler onaylanma ihtiyaçlarını karşılayabilmek için sağlıklı sınırlar koyamazlar. Bu durum toksik ilişkilerin oluşmasında rol oynayabilir.

• Bireyler doğal davranmakta zorlanırlar. Kendilerini farklı gösterme ve onaylanma eğilimleri olacağından yakın ilişkilerinde kendilerini farklı birisi gibi gösterecek ve duygularını bastırmak zorunda kalabileceklerdir.

3. Performans ve Yaratıcılık Üzerindeki Etkiler

• Bireylerin eleştirilmekten korkmaları risk almalarını ya da yeni bir şeyler denemelerini engelleyebilir. Bu da bireyin kendisini geliştirecek fırsatları kaçırmasına yol açar. Yeni fikirleri geliştirmesini ya da bunu yapsa bile paylaşmasını zorlaştırır.

4. Fiziksel Sağlık Üzerine Etkiler

• Sosyal kaygılar dolayısıyla zihnin sürekli olarak meşgul olması uyku kalitesini olumsuz etkiler ayrıca devamlı yoğun stres ve kaygıyla baş etmek baş ağrısı ve mide problemleri gibi bedensel belirtilere yol açabilir. 

Peki başkalarının ne düşündüğünden ziyade kendi hayatımıza nasıl odaklanabiliriz? Elalem ne der kaygısıyla nasıl başa çıkabiliriz?

Bu kaygıyla başa çıkmak ve kendi hayatına odaklanmak için şu adımları uygulayabilirsiniz:

1. Kendi Değerlerinizi Belirleyin

Başkaların beklentileri yerine, hayatınızı kendi değerlerinize ve önceliklerinize göre şekillendirin. Bunun için şu soruları yanıtlamaya çalışın:

• Benim için hayatta ne/neler önemli?

• Hangi hedefler beni mutlu ediyor?

2. Eleştiriyi Normalleştirin

Başkaların eleştirilerinden tamamen kurtulmak mümkün değildir. Ancak eleştiriyi doğru yorumlamak önemlidir:

• Her eleştiriyi dikkate almak zorunda olmadığınızı fark edin.

• “Bu eleştiriyi yapan kişi, bu konuda yetkin mi?” diye düşünün.

• Eğer başkaları sizin korktuğunuz şeyleri düşünür ya da söylerlerse en kötü ne olur? Bu gerçekleşirse ne hissedersiniz ve bunlarla ‘nasıl’ baş edebilirsiniz? Kendinize bunları sorun. 

3. Kendi Hedeflerinize Odaklanın

Başkaların düşüncelerine odaklanmak yerine, enerjinizi kendi hedeflerinizi başarmaya harcayın. Hedeflerinize ulaştıkça özgüveniniz artar ve başkalarının yargılarına daha az takılırsınız.

4. “Elalem” Kavramını Sorgulayın

“Elalem” için herkesin farklı bir bakış açısı vardır. Kendi değerlendirmelerinizi şu sorularla yapabilirsiniz:

• Hangi insanların görüşleri benim için gerçekten önemli?

• Bu eleştiriler benim hayatımı nasıl etkiliyor?

5. Kendinizi Güçlendirin

Başkalarının yargıları karşısında daha güçlü olmak için:

• İçgözlem yapın: Kendinizi anlamak için meditasyon yapabilir veya günlük tutabilirsiniz.

• Kendinize hatırlatın: Başarılarınızı ve güçlü yönlerinizi sık sık düşünün.

6. Sınırlar Koyun

Başkaların hayatınıza müdahale etmesine izin vermemek için net sınırlar belirleyin. Kararlarınızın sorumluluğunu alın. Reddetmek ve hayır demekte zorlanıyorsanız “Teşekkür ederim ama bu benim kararım” diyerek sınırlarınızı ifade edin.

 “Elalem ne der?” kaygısı, bireyin kendi hayatını yaşamasını engelleyen bir engel haline gelebilir. Ancak, bu kaygıyı fark etmek ve uygun adımlar atarak başa çıkmak mümkündür. Kendi değerlerinize, hedeflerinize ve mutluluğunuza odaklandıkça, özgürleştiğinizi ve daha tatmin edici bir hayat yaşadığınızı fark edeceksiniz.

Eğer “Elalem ne der?” kaygısı hayat kalitenizi ciddi şekilde etkiliyorsa ve başkalarının sizin hakkınızda ne düşündüğünü fazlasıyla önemseyerek yaşıyorsanız bir psikologdan destek almak faydalı olabilir. Psikoterapi, bu kaygının altında yatan nedenleri anlamanıza ve bunlarla başa çıkmanıza yardımcı olabilir.

Psikolog & Psikolojik Danışman Şevval Demir