Emziren Anneler İçin Beslenme Rehberi

Hamilelik dönemindeki beslenme, bebeğin sağlıklı sağlıklı bir şekilde dünyaya gelmesi için ne derece önemli ise, emziklilik dönemindeki beslenme de o derece önemlidir. Bir bebeğin büyüme ve gelişme döneminde alması gereken en önemli besin ANNE SÜTÜ’ dür ve annenin yeterli miktarda ve nitelikte süt üretebilmek için beslenme tarzına dikkat etmesi gerekir. Anne sütü bebek beslenmesinde yeri doldurulamayan bir doğa harikasıdır.

Emzirme döneminde salgılanan süt, annenin aldığı besinlerin bir ürünüdür.Bu nedenle hamilelikte olduğu gibi emzirme döneminde de beslenmenin iki amacı vardır.

1. Annenin besin depolarını dengede tutarak sağlığını korumak,

2. Salgılanan sütün yeterli ve verimliliğini arttırarak bebeğin normal büyüme ve gelişmesini sağlamak.

Anne sütü, bebeklerin büyüme ve gelişmelerini en iyi şekilde sağlamanın yanında, onları başta ishal olmak üzere ortakulak iltihabı,kansızlık,enfeksiyon, ve yaşamın ileri dönemlerinde ortaya çıkabilecek kalp-damar hastalıkları,diyabet gibi kronik hastalıklardan korur.Ayrıca anne ve bebek arasında psikolojik bağın kurulmasına yardımcı olur.

Emzirme annenin vücudunun tekrar hamilelik öncesi haline yardımcı olur.Emzirirken düzenli ağırlık kaybı görülürken, anne sütünün üretimi etkilenmez.

Annenin günlük tükettiği besinlerin çeşit ve miktarı, vücut depo düzeyi, psikolojik durumu gibi etmenler süt miktarını ve kalitesini etkiler.

Anne sütünün kalitesini ve miktarını arttırmak için neler tüketilmelidir ?

Süt veren annelerin kendi ihtiyaçlarından daha fazla sıvı, enerji, protein, vitamin ve mineral tüketmesi gerekir.

Bu besin öğelerini sağlamak için tüketilmesi gereken besin grupları :

 

SÜT VE TÜREVLERİ

(Süt, yoğurt, peynir ve çeşitleri…)

Günde 3 porsiyon tüketilmelidir.

(Bir su bardağı süt veya yoğurt, iki kibrit kutusu kadar peynir veya çökelek bir porsiyondur.)

Bu gruptaki besinler protein ve kalsiyum açısından zengindirler. Annenin kaybettiği kalsiyum ve sıvı ihtiyacını karşılar. Süt tercih edilmediğinde yerine sütlaç, muhallebi veya sütlü çorbalar tüketilebilir.

 

ET, TAVUK, BALIK, KURUBAKLAGİL, YUMURTA

Günde 3-5 porsiyon tüketilmelidir.

(Bir adet orta boy yumurta, bir ceviz büyüklüğünde köfte veya et, bir kepçe kurubaklagil

yemeği, 6-8 yemek kaşığı etli sebze yemeği bir porsiyondur.)

Protein ve yağ açısından zengindirler. Kırmızı et tüketmek annenin artan demir ihtiyacına destek olmaktadır.

Bu grupta yer alan kurubaklagiller bol posa içerirler. Doğumdan sonra görülen kabızlık problemini önlemek için gereklidir. Ancak bazı kişilerde gaz yapabilir. Bu durumda alınmamalı veya azaltılmalı, yerine posa oranı yüksek diğer besinler tercih edilmelidir. Özellikle omega-3 yağ asitleri bakımından zengin olduğu için balık ve su ürünleri tüketimi arttırılmalı, haftada 2-3 kez balık yenilmelidir.

 

TAZE SEBZE VE MEYVELER

Günde 5-6 porsiyon tüketilmelidir.

Bu porsiyonlarda, çeşitliliğin sağlanması için pratik olarak sebze ve meyvelerin 7 rengi birden sağlayacak türde seçilebilir.

Sebze ve meyveler vitamin, mineral, ve posa yönünden en zengin gruptur. Tarım ürünlerinde kullanılan ilaçlar nedeniyle çok iyi yıkandıktan sonra tüketilmelidirler.

Bazı sebze ve meyveler gaz yaptığı taktirde sınırlı miktarda alınmalıdır.

 

DİKKAT !

Bazı gaz yapıcı öğeler anne sütüne geçebilir bu da bebeğin rahatsız olmasına neden olabilir. Bu nedenle beslenme örüntüsüne dikkat etmeli ve gaz yapabilmesi muhtemel gıdalar tüketilmemelidir.

Bunlar ;

- Süt , Yoğurt, Ayran

- Asitli Meyveler ( turunçgiller, vişne, erik )

- Bazı sebzeler ( karnabahar, brokoli, lahana, bezelye, bürüksel lahanası, turp, pırasa, şalgam)

- Kurubaklagiller

- Bulgur

- Çiğ sebze ve salatalar ( söğüş domates-salatalık, salata çeşitleri, çiğ garnitürler)

- Kavun, Karpuz

* Çiğ soğan ve sarımsak gaz yapabilen besinler olmasına rağmen anne sütünü sulandırıp, verimini arttıracağı için; eğer size olumsuz etki yapmıyorsa tercih edebilirsiniz.

 

TAHILLAR

(Ekmek, pirinç, makarna, çorba, börek, tatlı vb.)

Günde 6-11 porsiyon tüketilmelidir.

(Bir ince dilim ekmek, üç yemek kaşığı dolusu pilav veya makarna ve bir kase çorba bir porsiyondur.)

Bu gruptaki besinlerin karbonhidrat oranı yüksektir. Gebelik sırasında 15 kilo ve üzerinde kilo alan ve gebelik öncesi ağırlığı normalin üzerinde olan annelerin belirtilen miktarların üzerinde tüketmemelerinde yarar vardır.

Bu grupta yer alan tam tahıllı ekmekler kabızlığı olan anneler tarafından tercih edilmelidir.

 

YAĞ

Annelerin gıdalarla aldığı yağ, anne sütünün yağ içeriğini etkiler. Bu nedenle her çeşit sıvı yağdan tüketilmelidir. Zeytin yağı ve diğer sıvı yağlardan ( ayçiçek, soya yağı, mısır özü, fındık yağı) karışım şeklinde tüketilmesi yararlı olur.

 

EMZİRME DÖNEMİNDE ANNEYE PRATİK ÖNERİLER

1. Anneler eski kilolarına dönmek için acele etmemelidir. Bu süre altı ay yada daha fazla sürebilir.

2. Gebelik sırasında önerilenden fazla kilo alınmışsa her ay bir - kilo vermek normaldir. Ayda iki kilodan fazla ağırlık kaybı normal değildir.

3. Loğusalarda zayıflama diyeti uygulanmamalıdır. Ancak unlu, yağlı ve şekerli besinleri aşırı yememeye dikkat edilmelidir.

4. Bebeğini emziren anneler süt salınımı için harcadıkları enerji nedeniyle eski formlarına daha çabuk kavuşurlar.

5. Emzirme döneminde sütün boşalması için annenin iyi beslenmesi, stresten uzak ve yeterince dinlenmiş olması ve bebeğini sık aralıklarla emzirmesi önemlidir.

6. Doğumdan sonra bebek emzirilirken gebelik öncesi döneme göre daha fazla sıvı besin alınmalıdır.

7. Sıvı alımı günde ortalama 3 litre ( 10-12 su bardağı ) kadar olmalı ve özellikle su, ıhlamur, nane, papatya, ısırgan gibi çayları, komposto suları, taze sıkılmış meyve suları, limonata ve süt gibi hafif doğal içecekler şeklinde tercih edilmelidir.

8. Kalsiyum yönünden zengin olan süt, yumurta, peynir gibi besin grupları mutlaka günlük beslenme programında yer almalıdır.

9. Her gün mutlaka yumurta, etli sebze yemeği veya kurubaklagil yemeği beslenme programında yer almalıdır.

10. Salam, sosis, sucuk gibi katkı maddesi (dayanıklılığı arttırmak amacı ile eklenen) içeren besinlerden mümkün olduğunca uzak durulmalıdır.

11. Vitamin ve mineral yönünden zengin sebze ve meyvelere her öğünde yer verilmelidir.

12. Mutlaka iyotlu tuz kullanılmalıdır.Çünkü ana rahmindeki bebeğin gelişiminde önemli olan, yetersizliği zeka geriliğine neden olan iyot doğal besinlerle alınamaz.

13. Çay, kahve, kola ‘kafein’ içerdikleri ve anne sütüne geçerek bebeğin sağlığını olumsuz yönde etkilemelerinden dolayı tüketimlerinden mümkün olduğunca uzak durulmalıdır.

Ayrıca yemeklerle birlikte içilen çay kansızlığa neden olmaktadır. Bu nedenle, tüketilmesi halinde yemek yendikten 1-2 saat sonra açık, limonlu içilmelidir.İçecek olarak ıhlamur, nane, papatya,ısırgan,kuşburnu gibi bitki çayları tercih edilmelidir.

14. Demir eksikliği emzirme döneminde sık karşılaşılan bir sorundur. Anne sütüyle

bebeğe geçen demir, bebeğin demir depolarının dolması ve kan yapımında kullanılması açısından önemlidir.Günlük beslenmede mutlaka et, tavuk, balık, yumurta, sakatatlar, ceviz, badem gibi kuru yemişler, üzüm,kayısı, erik, pestil gibi kurutulmuş meyveler, kuru fasulye, nohut, mercimek gibi kuru baklagiller, pekmez ve yeşil yapraklı sebzeler demir yönünden zengin yiyeceklerdir.

15. Sebzelerin, makarna ve eriştenin haşlama suları dökülmemelidir. Kuru fasulye, nohut ve barbunya gibi kuru baklagiller iyice yıkandıktan sonra ıslatılmalı ve haşlama suları dökülmemelidir.

16. Yemekleri pişirme yöntemi olarak haşlama, ızgara ve fırında tercih edilmelidir.

17. Hazır meyve suları gazoz ve kolalı içecekler yerine taze sıkılmış meyve suları, limonata, ayran tercih edilmelidir.

18. Tarım ürünlerine haşere öldürücü ilaçlar atıldığından sebze ve meyveler iyice yıkanmalıdır.

19. Yiyecekler hazırlanırken ellerin temiz olmasına dikkat edilmelidir. Eller sık sık sabunlu suyla yıkanmalıdır.

20. Sigara ve alkol, yapay tatlandırıcılar anne sütüne geçtiği için kullanılmamalıdır.

Anne sütünü neler arttırır ?

• Bebeğinizi doğar doğmaz ilk yarım saat içinde emzirmelisiz. Daha sonra da düzenli emzirmeye devam etmelisiniz.

• Düzenli, yeterli ve dengeli olarak besin gruplarını içeren bir beslenme programı uygulamalısınız.

• Sıvı alımınızı (çorbalar, komposto suları, ayran vb) arttırmalısınız.Özellikle günde

2,5-3 litreye yakın su tüketmelisiniz.

• Sıvı alımınızı arttırırken, kompostolardan, bitki çaylarından destek alabilirsiniz. Örneğin ısırgan otu çayının anne sütü oluşumunda olumlu etkileri bilinmektedir.