En Şifalı Besin; Hurma

1. Hurma neden mucizevi meyvedir? (diğer meyvelerden ayırt eden özellikleri vb.)

Tıbbi Nebevi’nin en önemli besini olan hurmayla ilgili son yıllarda çok sayıda araştırmalar yapılmakta, her seferinde farklı faydaları ortaya çıkarılmaktadır. 
Hurma, besin içeriği en zengin meyvelerdendir. İçerisinde anne karnından başlayıp, hayatın tüm dönemlerinde (çocukluk, hamilelik, yaşlılık, …) ihtiyacımız olan besin gruplarının hemen hemen tamamı mevcuttur. Birçok vitamin ve mineral (demir, magnezyum, kalsiyum, potasyum, A vitamini, B vitaminleri, C vitamini içermesinin yanı sıra, karbonhidrat, protein ve yağ kaynağı olan hurma meyvesi, aynı zamanda yüksek lif içeriğine sahiptir.

2. Hurmanın faydaları nelerdir?

Hurma ne yazık ki ülkemizde çoğunlukla Ramazan aylarında hatırlanmakta ve tüketilmekte. Ramazan ayı dışındaki zamanlarda marketlerde, kuruyemişçilerde, … hurma bulmak zorlaşmakta.

Sağlıklı beslenme ve zayıflamada esas olan besin çeşitliliğidir. Her besin grubundan uygun miktarlarda tüketmek sağlıklı yaşam için gereklidir. Hurma içerdiği besin çeşitliliği, antioksidan (kansere karşı koruyucu ögeler) ve lif ile günlük beslenmemizi tek başına çeşitlendiren ender yiyeceklerden birisidir.

Günümüzde hızla artan kanser vakaları, hücre içi oksidatif stresin artması sonucudur. Oksidatif stresin azalması için, vücuda giren antioksidanların artması gerekir. Hurma içerisindeki karotenoidler ve antosiyonin gibi fenolik bileşikler ile kansere karşı koruyucudur.

Yapılan bir araştırmaya göre 100 gram meyvede bulunan antioksidan özellikteki kateşin miktarları kıyaslanmıştır. Taze hurmada, taze kayısıya göre 9,5 kat, yaban mersinine göre yaklaşık 4 kat, incire göre 5 kat fazla kateşin saptanmıştır. Kuru hurmadaki kateşin miktarı ise kuru kayısıya göre yaklaşık 5 kat, kuru yaban mersinine göre 2 kat, kuru incire göre 6 kat fazladır. (1)

3. Hamilelikte hurmanın faydaları nelerdir ve doğru tüketimi nasıl olmalıdır?

Hamilelik döneminde artan enerji ihtiyacı ve tatlı istediğini karşılayan en ideal besinlerden biri hurmadır. İçerisindeki folik asit (B9 vitamini) bebeğin beyin-sinir gelişimine yardımcı olarak, nöral tüp defektlerini önler. Ayrıca hurmada bulunan magnezyum minerali gebelik kramplarını azaltır. Hurma, hamilelikte ihtiyaç duyulan diğer bir önemli mineral olan demir de içermektedir. Ancak, gebelik şekeri olan kişiler hurmayı kontrollü tüketmelidirler. Ara öğünlerde 3-4 hurmanın, 1 bardak süt ile birlikte tüketilmesi uygundur. 

Ancak, rahim kaslarını uyarıcı etkide olduğu için düşük ve erken doğum riskinde tüketilmemelidir. Riskli hamileliklerde (riskli dönem ilk 3 ay olabileceği gibi, hamilelik boyunca da olabilir) doktorlarına danışarak yemelidirler. Anne adayları, 38. haftadan sonra başlayarak günde 5-6 hurma tüketerek, daha kolay bir doğum yapabilirler. 

4. Lohusalıkta hurmanın faydaları nelerdir ve doğru tüketimi nasıl olmalıdır?

Lohusalık döneminde hurma tüketmek rahmin kendini toparlamasına ve kanamaların azalmasına yardımcı olur. Yeni doğum yapmış anneye enerji verir. Duygusal olarak hassas bir dönemde olan anneye, hurmanın içerisinde bulunan B vitaminleri yatıştırıcı etki sağlayacaktır. Hurma, anne sütünü artıran besinler arasındadır. 

Toplumumuzda süt yapar gerekçesiyle, yeni doğum yapmış annelere şerbetli tatlılar, şekerli besinler, helvalar, vs yedirilmektedir. Enerji içeriği yüksek bu yiyecekler annenin kilo almasına sebep olur. Hurma, sağlıklı doğal tatlıdır. Şekersiz kompostosu da hazırlanabilir. Böylece anneler hem kilo almayacak hem de sütleri artacaktır. Emzirme döneminde hurma tüketmek annenin fazla su içmesini sağlayarak da anne sütünü artırır. 

5. Hurmanın bebeklere faydaları nelerdir ve doğru tüketimi nasıl olmalıdır?

Peygamber efendimiz (SAV)’in yeni doğmuş bebeklere hurma verdiğini biliyoruz. Hurma içeriğindeki besin çeşitliliğinden dolayı ve alerji riski az olduğu için bebeklere verilebilecek uygun meyvelerdendir. Bebeklerde görülebilen kabızlık problemlerinde, lifli yapısından dolayı idealdir. 

Katkı maddesi, koruyucu madde vs içermeyen hurma, bebekler için doğal tatlıdır. İçeriğindeki kalsiyum ve fosfor mineralleri ile bebeklerin kemik ve diş sağlıklarının gelişimi için önemlidir. 

Anne sütü ve hurmayı bir arada alan bebekler vücut için gerekli 20 aminoasitin tamamını almış olur. (2)

6. Şeker hastaları hurma yiyebilir mi? 

Karbonhidratlı besinlerde, Son 30 yıldır glisemik indeks (kan şekerini yükseltme hızı) kavramı önem kazanmıştır. Hurma karbonhidrattan zengin bir besin olmasına rağmen, glisemik indeks değeri 39’dur. (55’in altı düşük kabul edilmektedir.) Bu nedenle şeker hastaları rahatlıkla günde 5-6 adet hurma tüketebilirler. 

Hurmanın yanı sıra bir miktar cevizle veya sütle birlikte tüketimi kan şekerinin daha kontrollü olmasını sağlayacaktır.

7. Hurmanın iyi geldiği hastalıklar nelerdir? (kabızlık vs)

Hurma antioksidan özelliğinden ve posalı yapısından dolayı başta kolon (kalınbağırsak) olmak üzere tüm kanser türlerine karşı koruyucudur.

Bağırsak tembelliği olan kişiler sabahları kahvaltıdan 15-20 dakika önce 2 bardak ılık suyla birlikte 3-4 hurma tüketirlerse bağırsak hareketleri düzene girer.

Özellikle genç kızlarda görülen demir eksikliği, dolayısıyla yorgunluk ve halsizliğe karşı, demir depolarının dolmasına yardımcı olur. 

Potasyum içermesinden dolayı, damar tıkanıklarına engel olarak kalp sağlığını korur. 

8. Günde kaç hurma tüketmeliyiz? 

Kişilerin kan şekeri ile ilgili her hangi bir rahatsızlığı yoksa günde 12-15 adet hurma yiyebilirler. Vücuda fazla alınan früktozun (meyve şekeri) karaciğerde yağlanmaya neden olacağını yapılan araştırmalar göstermektedir.

9. Hurmanın besin değerleri (kalorisi) nedir? 

100 gram yaş hurma 127 kalori içerirken, 100 gram kuru hurma 277 kalori içermektedir. Ora boy 1 adet yaş hurma 23 kalori, kuru hurma ise 42 kaloridir.

10. Hurma diyeti nasıl yapılır? 

Zayıflama diyetlerinde her besin grubundan uygun miktarlarda tüketilecek şekilde beslenme programları hazırlanır. Böylelikle vücudun ihtiyacı olan enerji, karbonhidrat, yağ, posa, vitamin ve minerallerin karşılanması esastır. Hurma, besin çeşitliliğinden dolayı diyetlerde bulundurulması gereken bir meyvedir. Hurma, tok tutucu özelliği, posalı yapısı, tatlı ihtiyacını karşılaması nedeniyle ara öğün olarak diyetlerde bulunmalıdır.

1 bardak süt, 4 hurma, 15 iç bademden oluşan bir kahvaltı oldukça idealdir.
(Biz diyetisyenler tek tip besinlerin bulunduğu diyetleri önermemekteyiz, bu nedenle “hurma diyeti” şeklinde değil de “diyetlerde hurma” şeklinde belirtmeyi uygun buluyorum.

Hurma İçeren Örnek Beslenme Programı

Kahvaltıdan 15 dakika önce: 2 bardak su + 2 hurma
Kahvaltı; 2 dilim tam buğday ekmeği, 1 haşlanmış yumurta, 2 dilim peynir çeşitleri, yeşillik, 4-6 zeytin
Öğle: 1 hurma + 1 tabak zeytinyağlı sebze yemeği + 1 kase yoğurt + 1 dilim esmer ekmek
Ara öğün: 1 bardak süt içerisine 3 adet hurma ve 10 adet iç badem blenderda çekilir.
Akşam: 1 hurma + 1 porsiyon kırmızı et / tavuk et / balık eti + Zeytinyağlı bol salata
Yemekten 2 saat sonra: 2 hurma + Bitki çayı

11. Oruç neden hurma ile açılmalı?

Öncelikle Peygamber Efendimiz’in (SAV) sünneti olduğu ve bizlere de tavsiye ettiği için orucumuzu çoğunlukla hurmayla açarız. Uzun süreli açlıktan sonra kan şekerini toparlamak, iftarda fazla yemeyi önlemek ve enerjimizi artırmak için orucu hurmayla açmak uygundur. 

Ramazan ayında iftardan sonra da ağır, hamurlu, şerbetli tatlılar yerine hurma tüketmek Ramazan’da kilo alınmasını engeller. 

Ayrıca, Ramazan ayında bağırsak tembelliği yaşamamak için sahurda ve iftarda hurma tüketimi uygundur.

13. Hurma poleni nelere faydalıdır ve nasıl kullanılır?

(Hurma poleni çoğunlukla kısırlık için kullanılmakta, ancak mesleğimden farklı olduğu için yazmayı uygun bulmuyorum.)

14. Hurma pekmezinin faydaları nelerdir?

Hurma pekmezi, hurmanın içerdiği tüm faydaları içeren bir şifa deposudur. Okula giden çocuklar, hamile bayanlar, emziren anneler, diyetlerde tatlı ihtiyacı duyanlar için ideal bir besindir. 

16. Hurma çekirdeğinin kullanım alanları nelerdir?

Son zamanlarda yaşlanmayı yavaşlatıcı bakım ürünlerinde (antiaging) bitkisel kaynaklı hormonlara (fitohormonlar) daha çok önem verilmektedir. Hurma çekirdeği de fitohormonlar açısından zengindir. Bu nedenle hurmanın hormonal etkilerinden güzellik sektöründe de yararlanılmaktadır. Bir araştırmada 46-58 yaş arası bayanlara göz etrafındaki kırışıklıklar için hurma çekirdeği kremi önerilmiştir. Beş haftalık bir deneme süresi sonunda kırışıklık yüzeyinde %27,6, kırışıklıkların derinliklerinde ise %3,52 oranında bir azalma saptanmıştır. Bayanların %60’ında gözle görülür iyileşmeler sağlanmıştır (3).