Endometriozis (Çikolata Kisti Hastalığı)

Üreme çağında her 10 kadından 1’inde görülen, rahim içini döşeyen (endometrium) tabakanın rahim dışı organlarda yerleşmesidir. Bu hücrelerin yumurtalığı tutması durumunda gelişen kistlere endometrioma veya çikolata kisti denilmektedir. Endometriozis en sık %65-70 oranında yumurtalıklarda (overlerde) görülür. Bunun dışında endometriozisin en sık yerleştiği dokular şunlardır: Fallop tüpleri, barsak ve rahimin çevresindeki karın zarı dokusudur.

Endometriozisi olan bazı kadınların hiç şikayeti olmazken, bazılarında ileri derecede ağrı ve gebe kalamama gibi sorunlar görülebilir. Endometriozis için birçok tedavi seçeneği vardır. Endometriozis tedavisi, hastanın özelliklerine göre kişiselleştirilmelidir.

Endometriozisin (Çikolata Kistinin) Nedenleri

Endometriozisin hastalığının nedeni kesin olarak bilinmemektedir, bu konuyu aydınlatan 4 teori mevcuttur;

• Her ay adet kanamasında rahim içinden dökülen endometrial dokunun tüplerden geçerek karın içerisine yerleşmesi

• Adet kanamasıyla birlikte vücuttan atılan dokunun bağışıklık sisteminde görülen anormallikler nedeniyle vücudun herhangi bir yerine yerleşmesi ve büyümesi

• Genetik doğumsal bozukluklar

• Endometrial dokunun rahim içerisinden karına lenf ve kan akımı sonucu yayılması şeklindedir.

Çikolata Kisti Belirtileri Nelerdir?

Endometriozis (çikolata kisti hastalığı) belirtileri arasında en sık görülen durum pelvik (alt karın bölgesi) ağrıdır. Ağrı, farklı şekillerde kendini gösterebilir. Adet döneminden önce başlayabilir ya da adet döneminde görülebilir. Özellikle cinsel ilişki esnasında şiddetli ağrılar olabilir. Barsak ve idrar torbası tutulumu olan hastalarda ise idrar yaparken ve büyük tuvalet sırasında şiddetli ağrılar olabilir.

Endometriozisli hastalarda ayrıca gebe kalmada zorluk görülebilir. Endometriozisin gebeliğe bir zararı olmaz. Gebelikte çoğu zaman endometriozise ait şikayetler azalır.

Endometriozis Nasıl Anlaşılır?

Endometriozis (çikolata kisti hastalığı) tanısı; öncelikle hastalıkla ilişkili belirti ve problemlerin varlığına (adet döneminde ağrı, cinsel ilişki sırasında ağrı, kısırlık, ağrılı işeme ve dışkılama, rektal kanama vb…) bağlı olarak hekimin endometriozis hastalığından şüphelenmesi ile başlamaktadır.

MUAYENE; Özellikle adet döneminde yapılan pelvik muayenede vajina ve rahim ağzında endometriotik lezyonların saptanması. Rahim ve yumurtalıkların muayenesinde; yumurtalık kistinin saptanması, komşu dokulara yapışıklık olması nedeniyle rahimin muayenede hareket ettirilememesi.Vajinal duvar ve rahim ağzında muayene sırasında ağrı varlığı.

GÖRÜNTÜLEME (ULTRASON, MRI); yumurtalıklarda çikolata kistinin varlığının saptanması, rektum ve mesane (idrar torbası) duvarında endometriotik lezyonların saptanması, karın iç zarında lezyonların saptanması. Kesin tanı ise, alınan dokunun patolojide incelenmesiyle mümkündür.

Endometriozis (Çikolata Kisti Hastalığı) Tedavisi

Endometriozis hastalığının evresi ve şiddeti tedavi yaklaşımını etkilemektedir. Tedavide belirleyici iki önemli faktör ağrı ve gebe kalamama durumudur. Endometriozis tedavisinde medikal tedavi (ilaç kullanımı) ve cerrahi tedavi olmak üzere 2 temel yaklaşım vardır.

Hangi Durumlarda Cerrahi Tedavi Ön Planda Düşünülmemektedir?

• Çocuğu olmayanlarda,

• Adölesanlarda

• Yumurtalık rezervi çok düşük olanlarda

• Çift taraflı çikolata kisti olanlarda

• Daha önceden tekrarlayan operasyon geçirmiş hastalarda

Ameliyatın amacı, endometriozis ve skar dokularını çıkarmaktır. 

Endometriozise Bağlı Gelişen İnfertilitenin (Kısırlık) Tedavisi

İnfertilite (kısırlık) sorunu olan kadınlarda öncelikle yapılması gereken, çiftin infertilite açısından detaylı şekilde değerlendirilmesi ve temel infertilite değerlendirilmesinde kullanılan testlerin (HSG, sperm analizi, yumurtlamanın tespiti, bazal hormon testleri) uygulanmasıdır.

Bekleme tedavisi, ameliyat ile tüplerin ve yumurtalıkların anatomilerinin düzeltilmesi, aşılama (intrauterin inseminasyon) ve tüp bebek tedavisi (IVF) kullanılan yöntemlerdir.