Enneagram
Yazar İrem Sarımahmut • Psikolog • 24 Ocak 2021 • Yorumlar:
Enneagram, dokuz temel kişilik modeli üzerinden açıklamalar sunan bir yaklaşımdır. Doğunun kadim felsefesi ve batının bilimsel yaklaşımı ile harmanlandığında bizim için yol gösterici veriler sunar. Peki ne işe yarar bu bilgiler?
Kişinin kendini tanımasına
Kişinin kendini anlamasına
Kişinin ailesini, çevresini, çocuğunu, eşini… daha iyi tanıması ve anlayabilmesine
İlişki kurarken daha kapsayıcı bir bakış açısı geliştirmesine
İş seçimi, çalışma tarzı, başarılı olacağı alan gibi seçimleri daha bilinçli yapabilmesine
Potansiyellerini ve zaaflarını bilmesine..
Gibi pek çok alanda işlevsel olabilir. Ancak ‘dünyayı dokuz kişilik modeline göre indirgemiş’ şeklinde düşünülmemelidir. Çünkü yalnızca dokuz model yoktur. Kanatlar, alt tipler, sistemler, rahat stres noktası, duygu-düşünce-fizik merkezi vs derken oldukça detay bilgi içerir. Örneğin tip2 olan biri bir diğer tip 2 ile aynı özellikleri sergilemeyebilir. Baskın olan kanat ya da ağırlıklı olan alt tipi, tip 2nin hangi aşamasında olduğu vs gibi bilgiler dönemlidir.
Bu modele göre genel olarak tipleri ele aldığımızda şunlar söylenebilir:
Tİp1: Kusursuzluğu arayan mizaç tipinin mottosu “her şey mükemmel olmalı”dır.
Bu yüzden eksikler onu rahatsız eder ve bir çok şeyi yadırgamasına neden olur.
Sağlıklı olan Tip1: mükemmeliyetçi yanı ile mücadele eder, sorumluluklarının bilincindedir
Olası Patolojisi: Obsesif kompulsif bozukluk
Tip2: Duyguları hissetme odaklı tip2 nin mottosu: “sevelim sevilelim” dir
Bu yüzden herkesle iyi anlaşmaya çalışır ve fedakarlığın dozajını aştığını fark etmeyebilir
Sağlıklı Tip2: herkesle iyi anlaşamayabileceğini kabul eder ve yardımseverliğin dozajını ayarlar
Olası Patolojisi: Borderline kişilik örüntüsüdür
Tip3: Hayran olunacak kendilik imajına sahip tip3 ün mottosu: “herkes beni sevsin” dir
Bu yüzden hırslıdır ve dikkat çekmekten hoşlanır.
Sağlıklı tip3 : rekabetçi yanını yalnızca ön plana çıkmak için kullanmaz, başarılarını güzel kanalize edebilir.
Olası Patoloji: Narsizm- histeridir.
Tip4: Duygu-düşüncenin Anlamını arayan tip4 ün mottosu “hepimiz kendine hasız” dır.
Oldukça özgün ve yaratıcı olabilen tip4, kendini toplum içinde yalnızlaşmış hissedebilir
Sağlıklı Tİp4: Arayışını güzel işlerle anlamlı hale getirebilir
Olası Patoloji: Depresyondur
Tip5: Bilginin anlamına ulaşmaya çalışan Tip5in mottosu:”her şey bilgidir”
Araştırmacı yanı oldukça ön planda olan bu tip dönem dönem gerçek dünyadan kopabilir
Sağlıklı tip5: sevdiği alanda uzmanlaşarak başarılı işler yapabilir
Olası Patolojisi: Anti sosyalliktir
Tİp6: Stabilite ve dinginlik arayan tip6 nün mottosu “kimseye güvenilmezdir”
Garantici olarak bilinen bu tipin, güvenilir dünyada yaşıyor olduğu algısını taşıması kolay değildir
Sağlıklı Tip 6: Endişelerinin farkında olup onları kontrol edebilir
Olası Patolojisi: Anksiyete bozuklukları- Paranoid-şizoid tir.
Tip7: Keşfetmenin hazzını arayan tip7 nin mottosu: “hayat harekettedir”
Meraklı, maceracı yanı baskın olan tip7nin ayaklarının yere basması iyi olabilir
Sağlıklı tip 7: Merak ve keşiflerin seyrine kendini kaptırmaz ama onlardan da vazgeçmez
Olası Patolojisi: Mani (bipolar)
Tıp 8: Mutlak güç arayan bu tipin mottosu “Her şey benim istediğim gibi olsun” dur
Baskın karakter yapısında olduğu için etrafındaki insanları pasifize etmeye çalıştığını farketmeyebilir
Sağlıklı tip 8: baskın yanlarını fark edip korumacılık, sınır koymak vb gibi uysallaştırabilir
Olası Patoloji: Dürtü kontrol bozukluğu-narsizm
Tip 9: Konfor arayışında olan tip 9 un mottosu “dünyaya rahat etmeye geldik” bir
Konforuna oldukça düşkün olduğundan üşengeç yanları ağır basabilir.
Sağlıklı tip: Çatışma sevmez, barışçıldır, kendi harekete geçirecek yanlar bulur
Olası Patoloji : Pasif agresifliktir.