Enürezis (Alt Islatma)

Alt ıslatma, çocuklarda en az 5 yaşından sonra istemsiz, yineleyici, gündüz veya gece idrar kaçırma anlamına gelmektedir. Çocukluk çağında sık görülmekle birlikte, çocuk ve ailesini değişik açılardan etkileyen sosyal ve tıbbi bir sorundur. Alt ıslatma sorunu; gece altını ıslatma, gündüz altını ıslatma, sürekli altını ıslatma ve ara sıra altını ıslatma olarak görülür. Enürezis, Uluslar arası Ruhsal Hastalıklar Tanı ve İstatistik El Kitabı (DSM-IV) ‘na göre:

-Yatağa ya da giysilere tekrarlayan bir biçimde idrar kaçırma (istemsiz veya amaçlı olarak)

-En az ardışık üç ay, haftada iki kez ortaya çıkan bir sıklıkta olması ya da klinik açıdan belirgin bir sıkıntı doğurmaması ya da toplumsal, mesleki veya önemli diğer işlevsellik alanlarında bozulmaya yol açması

-Takvim yaşının en az 5 olması

-Bu davranışın bir ilacın veya genel tıbbi bir durumun doğrudan fizyolojik etkilerine bağlı olmaması olarak tanımlanır.

Yapılan çalışmalara göre çocuklarda alt ıslatmanın görülme oranı %5 ile % 15 arasındadır. Erkek çocuklarda kızlara oranla daha fazla rastlanılmaktadır.

Alt ıslatma; fiziksel veya psikolojik nedenlerden kaynaklı olmaktadır. Fiziksel nedenler; genetik yatkınlık, sinir-kas kontrolünün gecikmesi, idrar yolları enfeksiyonları, aşırı yorgunluk, fazla tuzlu ve sulu yiyecek ve içeceklerin tüketilmesi, ayakların ve bel kısmının üşütülmesi ve uyku sırasında kalkıp su içilmesidir. Psikolojik nedenler ise; erken ve baskılı tuvalet eğitimi, yeni bir kardeşin doğması ve kıskançlık, okula başlama, okul değiştirme, okul korkusu, sevilen bir kişinin kaybı, gün içerisinde yaşanılan korkulu olaylar, anne babanın ayrılması, aile içi ilişkilerde bozukluklar, ailenin çocuğa karşı aşırı koruyucu ve hoşgörülü tutumu ile çocukta bebeksi kalma eğilimi, ilgi çekmek ve sürekli inatlaşma ortamlarının yaratılmasıdır.

  Psikolojik kaynaklı alt ıslatma sorunu olan çocuklarda bazı belirtiler görülebilir. Bunlar:

-Parmak emme, tırnak yeme

-Sorumluluktan kaçma

-Kendine güvensizlik

-Saldırgan davranışlarda bulunma

-Öfke ve ağlama nöbetleri

-Yalan söyleme

-Yaşına uygun davranışlar göstermeme

-İçedönüklük, yalnız kalma isteğidir.

  Çocuklarda alt ıslatmada öncelikle çocuk tıbbi muayeneden geçirilmeli, problemin organik bir bozukluktan kaynaklanıp kaynaklanmadığı belirlenmeli ve gerekiyorsa ilaç tedavisi uygulanmalıdır. Alt ıslatma konusunda anne ve babanın tutumu çok önemlidir. Aile öncelikle çocuğa destek olmalıdır. Azarlama, utandırma veya cezalandırma yapılmamalıdır. Kas kontrolü iki yaşından önce gelişmediği için bu dönemden önce tuvalet eğitimi verilmemelidir. Çocuğa çok sulu ve tuzlu yiyecek ve içecekler mümkün oldukça kontrollü verilmelidir. Özellikle uyku saatinden önce ve uyku aralarında bu gibi yiyecek ve içeceklerin verilmemesine dikkat edilmelidir. Gece belli aralıklarda saat kurularak çocuğun tuvalete gitmesi sağlanmalıdır. Çocuk bu sırada tam olarak uyanık olmalıdır. Çocuğa altını ıslatmadığı zamanlarda ödüllendirme yöntemi de kullanılabilir.

  Çocukla iyi bir iletişim kurup, bu durumun geçici olduğu ve eğer çocuk isterse bu durumun üstesinden gelebileceği anlatılmalıdır.