Ergenlik Dönemi

Ergenlik döneminde hormonal değişimler aracılığıyla duygular çok yoğun yaşanabilir. Bu dönemde gençler bir anda çok mutlu olabilirlerken, bir başka gün çok karamsar ruh haline bürünebilirler. Gözü pek gibi duran genç, birçok tehlikeli işe kalkışabilir. Bir gün gitar çalmaya heves edebilir, ertesi gün milli atlet olmaya karar verdiğini ailesine bildirebilir. Ki tüm bunlar ebeveynler tarafından “maymun iştahlılık” veya “aklına eseni yapıyor bu çocuk!” şeklinde dillendirilebilir.

Bu durumu aslında araştırmacılar, insan vücudunda doğal olarak bulunan ve bireylerin duygusal tepki kontrollerinde rol oynayan “dopamin” hormonuyla açıklıyorlar. Örneğin, araştırmacılar bir aktivite yapılmadığı taktirde dopamin seviyesinin düşük olduğunu ancak tecrübe ve aktiviteler devreye girdikçe bu seviyenin daha yüksek olduğunu gösteriyor. Bu da ergenlik dönemindeki “sıkılma”, “yeni şeyler deneme” ve “bile bile risk alma” halinin nörolojik arka planını bizlere açıklıyor.

Bu dönem ödül arayışının fazla olduğu bir dönem. Uzun vadeli düşünce yerine anlık ya da kısa vadeli planlar baskın olabiliyor. Özellikle bu dönem onları evde tutmakta zorlanırken, verilen: “Şimdi dayan, yazın sonra rahat edersin” gibi telkinler pek işe yaramıyor. “Hayır!”, “Olmaz!”, “Yapamazsın!” gibi ifadeler dopamin gibi kompleks yapının karşısında güçsüz kalabilir. “Sigara içemezsin!” demek yerine “Gencin sigara içmesi için reklam ve dizilerin nasıl ürün yerleştirme yaparak bunun üzerinden para kazandığıyla ilgili değerler ve içgüdüler hakkında bilgilendirme yapmayı deneyebilirsiniz.

Ergenler, kendilerine bir şey söylensin ve onu yapsın gibi emir komuta zincirinde iş yapmayı sevmezler. Açık uçlu sorular sorulması hoşlarına gider. Onlara ne yapmak istediklerini sorun. Gelecek cevaplardan bir ebeveyn olarak sizde korkmayın. Kendilerinin ne yapacaklarının bulundurulması hoşlarına gider. Sohbet edin. 

Direkt önermeden, şöyle gel bir düşünelim hep beraber karar vermeye çalışalım demek önemli. Böylece destekleyici olursunuz, sevginizi gösterir, esirgemezsiniz ve kuralları koyan yetişkin konumunuzu korursunuz.