Ergenlikte Ebeveyn Desteği

Ergenlik döneminde ebeveyn ile ergen çocukları arasındaki ilişki değişir. Bu ilişkinin boyutlarına baktığımızda karşımıza bazı önemli konular çıkmaktadır.
Ebeveyn kontrolü, ergen ebeveynliğinde ergenin gelişimin izlenmesinin ebeveyn kontrolüne dair önemli bir yönü vardır. İzleme, ergenin sosyal ortamlara, etkinliklere ve arkadaş seçimlerine dair denetlemelerden oluşur.
Özerklik ve Bağlanma, ergenin özerklik ve sorumluluk almaya yönelik çabaları ebeveynleri şaşırtır bazen de kızdırır. Ancak ergenler, özerklik kazanma ve kendi davranışları üzerinde kontrol sağlama yeteneklerini, yetişkinlerin verdiği uygun tepkiler sayesinde kazanırlar. Ergenliğin başlarında ki bir birey hayatın bütün alanlarına dair uygun ve olgun kararlar verecek kadar bilgili değildir. Ergenin özerklik çabasını ebeveyni onun uygun kararlar verebildiği alanlarda denetimi bırakabilirken; ergenin bilgilerinin kısıtlı olduğu alanlarda uygun kararlar verebilmesi için ona rehberlik etmelidir. Çünkü ergenler yavaş yavaş olgun kararlar verme yeteneğini edinebilirler.
Bağlanma, çocukluk çağında bebeğin ona bakım vereni ile kurduğu güvenli bağlanma ilişkisinin ne kadar önemli olduğunu biliyoruz. Ergenlikte de bağlanma faktörü ebeveynleri ile ilişkisinde önemli görülmektedir. Yapılan araştırmalarda bunu desteklemektedir. Güvenli bağlanma geliştiren ergenlerin ebeveynleri ile daha iyi bir ilişki içinde olduklarını, ilişkilerinde yakınlıkta ve kendini ifade etmede iyi olduklarını ve ergenlik bitiminde bağımsızlıklarını daha iyi kazandıklarını ortaya çıkaran araştırma sonuçları karşımıza çıkmaktadır.
Serbestlik ve Denetim Dengesi, Ergenler bağımsızlığa doğru hareket etmelerine rağmen aileleri ile bağlantılı kalma ihtiyacı hissederler. Yapılan bir araştırmada aileleri ile vakit geçiren akşam yemeklerini birlikte yiyen ergenlerin sigara içme, alkol alma, kavgaya karışma gibi davranışlarının düşük olduğu bulunmuştur.
Ebeveyn Ergen Çatışmaları, genellikle çatışmalar odayı temiz tutmak, düzgün giyinmek, eve belli bir saatte gelmek ve telefonda çok uzun konuşmamak gibi konulara odaklıdır. Yani daha çok ailenin günlük yaşamı ile alakalıdır. Bu çatışmalar aslında pozitif gelişime hizmet edebilir. Bu küçük anlaşmazlıklar ergenin aileye bağımlı olmaktan özerk bir birey olmaya yönelik bir geçiş sağlar. Unutulmamalıdır ki ergenler olgunlaştıkça kendilerini ebeveynlerinden ayırarak ailelerinden ayrı özerk bir dünyaya doğru hareket ederler. Ergenler kişisel sırlarını arkadaşları ile daha çok paylaşırken ebeveynleri ile bu tip konuşmalar azalır. Akranları ve bulunduğu sosyal ortamlar onlar için daha fazla öneme sahiptir. Bu süreçte ergen, ailesinin her isteğini ona baskı yapılıyor gibi algılarken, Ebeveynler ise ergenin her istediğini bir isyan olarak algılar. Bu da çatışmaların başladığı yer olur.
Ergenlerin kendileriyle ve başkalarıyla ilgili düşüncelerine, düşünme, karar verme, sorumluluk alma ve yaşamlarını kontrol etme gibi yeteneklerini algılayışlarına ebeveynlerinin etkisi büyüktür. Kendilerini mutlu ve değerli hisseden, sorumluluklarını bilen, birbirine güven duyan bireylerden oluşmuş sağlıklı aile ortamlarında ergenlerin hızlı değişim ve gelişimlerine ayak uydurmaları, kendilerini kabul etmeleri ve kimlik kazanmaları daha kolay olmaktadır. Anne - babaların ergenlik dönemindeki çocuklarıyla iyi bir iletişim kurabilmeleri için öncelikle kendi ilişkileri içinde iletişimin sağlıklı olması gerekmektedir. Daha sonra ise ergenlik döneminin özelliklerini bilmeleri, bu konuda okumalar yapmaları ve çocuklarında meydana gelen bazı değişimlerin normal olduğunu kabul etmeleri faydalı olacaktır.
EBEVEYNLERE ÖNERİLER
 Anne-babanın ergen bireye yaklaşımlarında kararlarında tutarlılık önemlidir.
 Bazen “sen daha çocuksun, fikrini sormadık”, bazen de ”kocaman insansın sorumluluklarını yerine getir” gibi çelişkili yaklaşımlardan uzak durmalıdır.
 Sabırlı olmaları ve çocuklarına birey olarak davranmaları gerekir.
 Akran gruplarına yönelme artacaktır. Eğer ebeveyn bu konuda aşırı baskıcı, tutarsız davranırsa bu yönelme daha da artar. Kontrollü serbestlik önemlidir.
 Öfke patlamalarının olabileceğini kabul etmeli ve böyle durumlarda paniğe kapılma-dan, öfkeye öfkeyle karşılık vermeden, dikkatle dinlemek gerekmektedir.
 Şikâyetlerinin ve isteklerinin anlamını keşfetmeye çalışarak ergen bireyin hangi konularda haklı, hangi konularda mantıksız olduklarını anlamaya çalışmalı ve daha sonra anne - babalar kendi duygularını ifade ederek, evdeki kuralları hep beraber gözden geçirebilmeleri önemlidir.
 Ergen bireyin davranışlarını konuşmak yerine, kişiliğine yönelik etiketlemelerde bulunma, reddetme, akranlarıyla kıyaslama, anne - babanın kendi gençlik dönemiyle kıyaslama iletişimi engelleyen ve ergen bireyin kişiliğini olumsuz yönde etkileyen tutumlardır.
 Ergenlerle iletişimde mini konferanslar, ahlak dersleri verme, tavsiyelerde bulunma, etiketleme, sözünü keserek hemen çözüm bulmaya çalışma veya abartılı duygusallık gösterileri yerine, dinlemek, onun ne hissettiğini anlamaya çalışmak gerekir.
 Ergenlik döneminde çocuğunuzun artık eskisinden farklı olduğunu kabullenmelisiniz. Ebeveyn olarak onunla iletişim kurma tarzınızda ve tutumlarınızda değişiklikler yapmalısınız.
 Eğer sizi dinlemesini istiyorsanız onu anladığınızı ifade ettikten sonra en son kendi duygu ve düşüncelerinizi paylaşmalısınız.
 Kendinizi nasıl ifade ettiğinizde önemlidir. Konuşmaya ergenin konu hakkındaki fikirlerini kötüleyerek, suçlayarak başlarsak iletişim baştan kesilecektir.
 Ben dili kullanmadan kurduğunuz iletişimde karşı taraf direk savunmaya geçer ve öfkelenir. Çünkü bunu kendine bir saldırı olarak görür.
 Ebeveyn olarak ergenle konuşarak geçirdiğiniz zamanın en az iki katını onu dinleyerek geçirmelisiniz. Konuşurken dikkatinizi ona vererek göz teması kurarak konuşmanız onu cesaretlendirir.
 Dinlerken içinizden cevaplamaya çalıştığınız soru şu olsun “Ne hissediyor?, ne düşünüyor?, benden beklentisi nedir?”.
 Duygusunun anlaşıldığını hissetmesi onunla empati yapmanız ergenin kendi duygularını da anlamlandırmasına, rahatlamasına ve sakinleşmesine katkı sağlayacaktır.
 Ergenlerin sorumluluklarını bilen bireyler olmalarının yolu onlara sorumluluklar vermek ve onlara güvenmektir.
 Dürüst bireyler olabilmeleri için öncelikle anne babaların dürüst davranmaları gerekmektedir.
 Ergenlerin özellikle güçlü yanları ve olumlu özellikleri üzerinde odaklanmanız gerekir.
 Dağınıklık, sorumsuzluk vb. gibi olumsuz tutumlarını sürekli hatırlatmak, o davranışı ortadan kaldırmaktan ziyade daha da yerleşmesine neden olmaktadır.
 Ergenlerin evdeki kararlarda söz hakkı olduğu, bazı sorumlulukları taşıyabileceği unutulmamalı, onun kendi kimliğini kanıtlamasına ve özerkliğini denemesine Fırsatlar vermek gerekir.
 Ebeveynler ergenlerin sorumluluklarını kendi üzerlerine almamalı sorumlu bireyler yetiştirmek için kendi sorumluluklarını üstlenmelerine yardımcı olmalıdır.
 Aşırı koruyucu ve müdahale edici yaklaşımlardan uzak durmalısınız. Bu bireyin özgüvenini olumsuz etkiler.
 Ergen birey ile ilgili karar verilirken öncelikle anne baba kendi arasında uzlaşmaya varmalı ve kararlarında tutarlılık göstermeliler.
 Ebeveynler ergen çocukları ile birlikte zaman geçirmenin yollarını aramaları birlikte eğlenmeleri ve gülmeleri ilişkilerine olumlu katkı sağlayacaktır.
 Özellikle ergen çocuğunuz sinirliyken tartışmaya girmeyin. Sakinleşmesini bekleyin ve daha sonra yaptığı davranışla ilgili konuşun.
 Anlaşılmak ve önemsenmek bir ergen için çok çok önemlidir. Bunları bulamadığında iletişimi ve ilişkiyi daha fazla sürdürmenin anlamı olmadığını düşünür ve içine kapanır. Eğer ilişkinizi ve iletişiminizi yetersiz buluyorsanız şimdiye kadar sürdürdüğünüz ilişki biçiminizi gözden geçirin ve değiştirin.
 Başkaları yanında uyarmayın ve öğüt vermeyin. Hoşlanmadığınız durumları yalnızken ve sorunsuz zamanlarda konuşmayı deneyin.
 Unutmayın ki! Ergen ile ebeveyn iletişimi, tek taraflı ilerleyen yani sadece yetişkinden ergene doğru giden bir durum söz konusu ise, ergen bireyin kendi kişiliğini ortaya koyabilmesi için tek yol otoriteye başkaldırmak olacaktır.