Ergenlikte İntihar

Ergenlik döneminde bazen depresyonlar intiharla sonuçlanabilir. Ergenlik dönemi diğer yaşam dönemlerine göre intihar oranının en yüksek olduğu dönemdir. 2015 yılı Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre ülkemizdeki intihar oranı yüz binde 4,11 dir. İntihar edenlerin %34,3’ü 15-19 yaş aralığındaki gençlerdir.

Ergenlerdeki intiharın en önemli sebebi olarak sevgi eksikliği gösterilmektedir. Reddedilme, hor görülme, sevilmeme ve baskı görme gibi davranışlar ergenin mutsuz olmasına sebep olur. Ebeveyn kaybı, anne babanın boşanması, duygusal ilişkisinde karşılık görememe veya toplum içinde onurunun zedelenip ergenin aşağılanması ergenlerde derin üzüntü sebebidir. Bu problemlerle ilk kez karşılaşan ergen, daha önceden konunun çözümüyle ilgili tecrübe sahibi olmadığı için daha kolay kırgınlığa uğrayabilir. Kırgınlığın aşırı boyutta olması, ergeni çaresiz ve ümitsiz hissettirmesi ölümü bir kaçış olarak görmeye itebilir. Sıkıntılarına tek çarenin ölüm olacağını düşünmeleri ergenlerde intihar riskini önemli ölçüde arttırmadır.

İntihar etme riski olan bireyler bazı işaretler verirler. En önemli işaret kendisinin canına kastedeceğiyle ilgili ifadesidir. Bu tarz ifadelerde bulunan kişilere karşı en yanlış tutum “yapmaz” yaklaşımıdır. Daha önce intihara teşebbüs etmiş bireyler de riskli gruptadır. Geleceğe dair ümitsizlik ve isteksizlik taşıma, ölümle ilgili konuşmalar, sürekli bıkmışlık ve mutsuzluk, kendini değersiz hissetme, uyku düzensizlikleri, madde ya da alkol kullanımı ve davranışlarda ani değişimler intihar eğilimi olan bireylerde öne çıkan özellikledir. Alkol ya da madde kullanan bireyler geçici bir cesaret hissine kapılırlar. Bu sayede toplumsal baskılar hissedilmez olur ve gerçek duygu ve eğilimlerin ortaya çıkışı kolaylaşır. Bu nedenle uyuşturucu madde veya alkol kullanan bireylerde intihar teşebbüsü daha rahat ortaya çıkar.

İntihar eden ergenlere bakıldığında, anne babası ayrılmış ve yakın çevrelerinde daha sık intiharla karşılaşanların daha sıklıkla intihara teşebbüs ettiği ya da intihar ettiği görülmektedir (Kulaksızoğlu, 2004).

İntiharı sadece bireysel faktörlerle açıklamak yetersiz olacaktır. Sosyal faktörler de intihar sürecinde incelenmelidir. Bu noktada anne-baba davranışlarının iki önemli boyutu vardır. Birincisi taleplere cevap vermeye hazır olma ve kabullenme, ikincisi ergeni kontrol etme ve yönetmeye karşı talepkar olmadır. Bu iki boyutun birleşimi 4 tür ebeveyn örüntüsü ortaya çıkarır:

Yetkin anne-babalar: Sosyal ve akademik yönde yetkin çocuklar yetiştirir.

Baskıcı anne-babalar: Talepkar fakat karşılık vermede yetersiz, kurallara uyumlu ancak düşük benlik algısı olan itaatkar çocuklar yetiştirir.

Hoşgörülü ve rahat anne-babalar: Psikolojik uyumu olan ancak sapmış davranışlarda bulunabilen çocuklar yetiştirir.

İlgisiz anne-babalar: Psikolojik yönden çok güçsüz çocuklar yetiştirirler.

Aile içinde zaman zaman tartışmalar yaşanabilir ancak yüksek dozajlı tartışmalar zararlıdır ve kaygıyı arttırıp olumsuz sonuçlar doğurabilir (Ulusoy, Demir ve Baran, 2005)