Erkek Kısırlığına Özel

Erkek kısırlığı, toplumda her 5 kişiden 1’inde izleniyor. Kadın nedenli kısırlık durumlarında da oldukça sık olarak karşımıza çıkıyor. Peki, erkek kısırlığı yeteri kadar biliniyor mu? Erkeklere yeteri kadar tetkikler yapılıyor mu?

• Olgun yumurtayı dölleme yeteneğine sahip spermler, testislerden üretiliyor. Bu üretim yaklaşık 80-90 günde tamamlanıyor. Öncül sperm hücrelerinden olgun ve dölleme yeteneğine sahip spermler üretiliyor.

• Boşalma sonucu meni içerisinde sadece spermler bulunmuyor. Bu sıvının büyük kısmı seminal vezikül sıvısı adı verilen özel bir sıvı. Kalan kısmı ise prostat sıvısı, diğer sıvılar ve sperm hücreleri. Sperm analizinde, öncelikli olarak meninin toplamındaki ve 1 ml’sindeki sperm sayısına-hareketlerine ve şekillerine bakılıyor.

• 3-5 günlük cinsel perhizi takiben verilen örnekte normal değerler:

• Toplam sayı 40 milyon

• 1 ml’deki sayı 15 milyon

• toplam hareket en az %40

• ileri hareket (A+B) en az %32

• normal şekilli olanlar en az %4

• Bu değerlerde sorun olduğunda, erkek kısırlığından bahsediyoruz. Eğer sayı, 1 ml’de 5 milyonun altında ise, hareket oranı az ise veya normal şekilli sperm mevcut değil ise birtakım testlerden sonra tedavi vermek ve gerekirse aşılama-tüp bebek gibi tedavilere gitmek gerekebilir.

• Erkek kısırlığının nedenleri; beyinden salınan hormonlarda sorunlar, testislerde üretim bozuklukları, üretilmiş spermlerin dışarı atılmasında kanallar ile ilgili sorunlar ve nedeni bilinmeyen sorunlar olarak sıralanabilir.

• Günlük hayatta erkek kısırlığı nedeni olarak karşımıza çıkan en sık nedenler arasında:

• Y mikrodelesyonları: gen sorunu

• inmemiş testis: testislerin yerine gelmemesi

• varikosel: testis damarlarında genişleme

• Verilen sperm örneğinde canlı sperm hücresi yok ise AZOOSPERMİ diyoruz. Bu durumlarda mutlaka sperm analizini birkaç gün sonra tekrar ediyoruz. Tekrar azoospermi saptanır ise birtakım tetkikler istenir:

• Testis ultrasonu

• Kromozom analizi

• Hormonlar

• AZOOSPERMİ toplumun %1’inde, kısırlık nedeni ile hastaneye başvuranların ise %20’sinde karşımıza çıkabiliyor. Eğer menide hiç canlı sperm hücresi yok ise mutlaka 2. Testi yapıyoruz. Tekrar canlı sperm hücresi çıkmaz ise tanıyı koyuyoruz. Peki, azoospermi saptanması halinde çocuk sahibi olmak mümkün mü? Hangi testler yapılmalı?

• Azoospermi durumlarında %40 kanal tıkanıklıkları izlenir. Bu durumlarda, nedene yönelik tetkikler gereklidir. Kanalların doğuştan olmaması, infeksiyonlara bağlı olarak kanalların tıkanması durumlarında azoospermi olabilir. Bu durumlarda olgun sperm hücre elde etmek mümkündür. Özellikle tıkalı damarlardan girilerek sperm alınması veya kanal yok ise de testis dokusundan sperm alınması (TESE) ile mikroinjeksiyon yapılarak çocuk sahibi olmak mümkündür.

• Azoospermi durumlarının %60 kadarında ise testislerde üretim sorunu vardır. Bu durumlarda olgun sperm elde etmek biraz daha zor olabilir. Bu grubun içinde:

• Hipogonad yani doğuştan beyin hormonlarında sorun olanlar

• İnmemiş testisi olanlar

• Kemo-radyoterapi nedeniyle üretim sorunu olanlar

• Klinefelter sendromlu bireyler

• Y-mikrodelesyonu olan bireyler

• Orşit dediğimiz testis infeksiyonu geçirmiş olanlar

• Testisten ameliyat geçirmiş olanlar sayılabilir.

Bu durumda, sperm analizinde canlı-olgun sperm hücresi elde edilemeyebilir. Bu aşamadan sonra hormonlara bakılarak gerekli hallerde hormon tedavisi verilebilir. Azoospermik olgularda sperm elde edebilmek için birtakım teknikler kullanılmaktdır.

TESE: testislerden doku alınarak mikroskop altında sperm aranması

TESA: testis kanallarından iğne ile sperm

Bu yöntemler ile yaklaşık %30-40 kadar erkekte canlı sperm hücresi bulunabiliyor.