Erken Ergenliği Engellemek İçin Dikkat Edilmesi Gereken 10 Nokta

Erken Ergenlik, kız çocuklarında 8 yaşından ve erkek çocuklarında 9 yaşından önce ergenliğin başlamasıdır.

Dünyada ve ülkemizde son yıllarda erken ergenlik artmaktadır. Özellikle beslenme ve yaşam koşullarının değişmesi ile birlikte obezitenin ve endokrin bozuculara maruz kalmanın artması ile birlikte erken ergenlik daha sık görülmektedir.

Çocukluk yaşında obezitenin artması, erken ergenlik olasılığını arttırmaktadır. Çünkü obez çocuklarda artan östrojen, ergenlik gelişimini hızlandırır. Bu nedenle obezitenin çocukluk yaş grubunda önlenmesi, erken ergenlik için de faydalı olacaktır. Diğer taraftan obezite, erken ergenliği çocuklarda tedavi başarısını azaltan bir faktördür.

Gıda katkı maddeleri, böcek ilaçları (pestisitler), kozmetik ürünler ve oyuncaklar içindeki endokrin bozucular, erken ergenliği başlatabilmektedir. Ayrıca soya, lavanta yağı, rezene çayı ve arı poleni gibi doğal olduğu ileri sürülen ürünlerin kullanımı da erken ergenlik gelişimine yol açabilir. O nedenle piyasada bulunan ve doğal bitki özleri olduğunu iddia eden ürünler de, çocuk sağlığı acısından risk teşkil edebilir. Diğer taraftan çocuklar için cazip olan abur cuburların yapımında kullanılan katkı maddeleri de erken ergenlik acısından risk teşkil edebilir. Çünkü tüm bu ürünler, endokrin bozucu olarak isimlendirilen zararlı hormonlar içerebilmektedir.

İnsan yaşamının en hassas dönemi olan çocukluk çağında bu zararlı ürünler kullanıldığında, ileriki yaşlarda birçok olumsuz etki ortaya çıkabilir. Doğal bitkisel gıda takviyesi olduğu ileri sürülen bir ürünün çocuklarda kullanımı sonucunda, erken ergenlik ortaya çıkabilir. Ancak erken ergenliğin nedeninin bu gıda takviyesi olduğunu ortaya çıkarmak çoğunlukla mümkün değildir. Zaten çocuklarda kısa ve uzun dönem yarar ve zararları bilimsel olarak ortaya konmadığı için bu ürünlerin Sağlık Bakanlığından onayları bulunmamaktadır. Aileler bu konuda duyarlı olmalıdır. 

Endokrin bozucular, başlıca plastiklerde, deterjanlarda, böcek ilaçlarında ve endüstriyel kimyasallarda sıklıkla bulunmaktadır. Bu zararlı maddelerden tamamen uzak durmak ve kurtulmak mümkün değildir. Bu nedenle en azından aşağıdaki noktalara dikkat etmek faydalı olacaktır:

1. Sebze ve meyveleri, mevsiminde ve uygun miktarlarda tüketmesine dikkat edilmelidir. Aynı gıdadan sürekli ve çok miktarda tüketmemesi önemlidir. Ayrıca sebze ve meyveler olabildiğince organik olmalı ve bol su ile iyice yıkanmalıdır.

2. Konserve gıdalar yerine taze gıdalar tercih ediniz. Tercih edilecekse karton muhafazalı ve cam kavanozdaki ürünler tercih edilmelidir. Bilinen markaların tercih edilmesi ve ürünlerin son kullanma tarihine dikkat edilmelidir.

3. Plastik yerine cam, porselen ve paslanmaz çelik mutfak malzemeleri (bardak, şişe, damacana, kap, kacak vs) kullanılmalıdır.  Plastik tabak veya bardaklar kullanılacaksa mikrodalgada yiyecek ve içecekler ısıtılmamalı ve bulaşık makinesinde yıkanmamalıdır. Mümkünse tek kullanımlık plastikleri tercih edilmelidir. Şebeke suyunu arındıran su arıtma cihazlarının kullanılması da faydalıdır. 

4. Çocuklarda kozmetiklerin (parfüm, deodorant, losyon, krem, oje, ruj vs) kullanılması önerilmemektedir. İllaki kullanılacaksa çok az miktarda ve kokusuz-katkısız olanlar tercih edilmelidir. 

5. Abur cuburların yapımında kullanılan gıda katkı maddeleri ile soya, lavanta yağı, rezene çayı ve arı poleni gibi doğal olduğu ileri sürülen gıda takviyeleri de erken ergenlik gelişimi için risk teşkil edebilir. 

6. Derin su balıkları yerine ağır metal oranları daha düşük olan hamsi, istavrit ve palamut gibi yüzey balıkları tercih edilebilir.  

7. Yumuşak plastik oyuncaklardan kaçınınız ve pamukluk veya tahta oyuncaklar tercih ediniz. Plastik oyuncak ve diş kaşıyıcısı alınacaksa Fitalat ve Bisfenol A içermediği kontrol edilmelidir. Güvenilir olmayan marka ve ürünler kesinlikle kullanılmamalıdır.

8. Teflonlar yerine paslanmaz çelik, seramik ve demir döküm tencere ve tavalar kullanılmalıdır. Teflonlar kullanılacaksa, boş iken ısıtılmamalı mutlaka içinde sıvı veya yemek olmalıdır. Kısık veya orta ateşte ısıtılmalı ve teflonun kavrulmasına müsaade edilmemelidir. Kullanım esnasında mutfak havalandırılmalı ve aspiratör kullanılmalıdır. Çizilen ve hasarlanan teflonlar kullanılmamalıdır.

9. Alev geciktiricili kimyasal madde içermeyen döşeme malzemeleri ve mobilyalar evlerde tercih edilmelidir. Evlerin sık sık havalandırılması ve hafif ıslak toz bezleri ile tozların alınması ayrıca hepa filtreli elektrik süpürgelerin kullanılması da önemlidir.

10. Bilinen ve denetlenen markaların tavuk ve süt ürünlerinin tüketilmesinde sakınca yoktur.