Erken Ergenlik

Ergenliğin kızlarda 8 yaş, erkeklerde 9 yaştan önce başlaması erken ergenlik olarak adlandırılır.

Erken Ergenlik Belirtileri Nelerdir?

• Kızlarda 8 yaştan yaştan önce meme gelişimi ve/veya aksiller/genital kıllanma, 10 yaştan önce adet görme

• Erkeklerde 9 yaştan önce testisler ve peniste büyüme, aksiller/genital kıllanma, sakal, bıyık çıkması, seste kalınlaşma

Her iki cinsiyette de ; 

• Hızlı Büyüme 

• Sivilce

• Yetişkinlere benzer ter  kokusu 

Bu belirtileri gösteren  çocukların  mutlaka doktor muayenesi ile değerlendirilmesi gerekir. Bu belirtilerin yanısıra davranış değişikliği ( daha fevri, duygusal), iştah artışı da görülebilir. Ancak genellikle,  yukarıda saydığımız fiziksel belirtiler olmaksızın davranışlarda değişme tek başına erken ergenlik göstergesi değildir.

Erken Ergenliğin sebebi nedir ? Santral Ergenlik ve Periferik Ergenlik ne demek? 

Erken ergenliğin nedeni,  santral erken ergenlinlik  mi ve periferik erken ergenlik mi olduğuna göre değişir. 

Normal ergenlikte, başlatıcı sinyal beyinden başlar. Erken ergenliği başlatan yol,  normal ergenlik gelişimindeki mekanizmanın erkene  kayması şeklinde olduğunda santral erken ergenlik,  normal ergenlikteki mekanizma dışında bir nedenle başladığında periferik  erken ergenlik olarak sınıflandırılır.

Santral Erken Ergenliğin sebebi nedir?

Erken ergenliğin bu tipinin nedeni sıklıkla bulunamaz ve idyopatik olarak adlandırılır.  Bu tipte, vücutta olan değişiklikler  normal erken ergenlikte olan ile aynı özellik, şekil ve sıralamada olur. Santral ergen ergenlikli çocukların çoğunluğunda da altta yatan tıbbi bir problem ve belirlenebilen kesin bir neden yoktur. Ancak bazılarında altta yatan önemli bir hastalık olabilmektedir. 

• Beyin veya omurilik ( santral sinir sistemi) kaynaklı tümörleri

• Beyinde  doğumdan itibaren var olan anomaliler -Hidrosefali ( sıvı fazlalığı), Hemartom (kanser olmayan bir tümör) 

• Beyin veya omurilik yaralanmaları

• McCune Albright Sendromu - Cilt ve kemiği etkileyen hormonal bozuklukara neden olan nadir bir genetik hastalık)

• Konjenital Adrenl Hiperplazi -Böbrek üstü bezlerinde anormal hormon üretimi ile karakterize genetik bozukluk

• Hipotiroidi — Tiroid bezinin yeterli  tiroid hormonu üretememesi durumudur

Periferik erken ergenliğin sebebi nedir? 

Periferik erken ergenlikte ya dışardan hormon içerikli ilaçlara maruziyet ya da hemen hemen daima altta yatan bir hastalık durumu söz konusudur. 

Hem kız hem erkeklerde periferik erken ergenliğin  nedenleri     

• Böbrek üstü bezi veya hipofizde östrojen veya testosteron salgılayan bir tümörler

• McCune-Albright Sendromu- Cilt ve kemiği etkileyen hormonal bozuklukara neden olan nadir bir genetik hastalık 

• östrojen veya testosteron içeren krem veya yağ veya ilaçların kullanılması 

           Kızlarda preiferik erken ergenliğin  nedenleri

• Over kistleri 

• Over tümörleri 

           Erkeklerde preiferik erken ergenliğin  nedenleri

• Germ hücreleri ( sperm yapımından sorumlu hücreler) veya leydig hücreleri (testosteron yapımından sorumlu hücreler)’nden kaynaklanan  tümörler   

• Gonadotropin bağımsız ailesel  erken ergenlik  - gen defektinden kaynaklı, testosteron üretimnini erken başlaması, genellikle 1-4 yaş arası, ile karakterizeidir.

Erken ergenlik riskini arttıran  durumlar var mı? 

Kız cinsiyet: Erken ergenlik kız çocuklarda daha fazla görülürken, gecikmiş ergeblik daha çok erkek çocuklarda görülür.

Fazla kilolu olanlar: Fazla kilolu çocuklar erken ergenlik geliştirme konusunda yüksek riske sahiptir.

Cinsiyet hormonu içerikli maddelere maruz kalanlar: Östrojen veya testosteron içerikli krem/yağ kullanımı veya ağız yoluyla bu hormonları içeren ilaçların veya gıdaların tüketimi 

Başka sağlık sorunları olanlar: McCune-Albright Sendromu, Konjenital adrenal Hiperplazi, nadiren de olsa hipotiroidisi olanlar 

Işın tedavisi alanlar: Tümör, lösemi gibi hastalıkların tedavisinde santral sinir sistemine radyoterapi uygulanmış olanlar 

Erken Ergenliğin istenmeyen sonuçları nelerdir? 

• Boy Kısalığı 

Erken ergenlik çocuklarda önce hızlı büyür ve yaşıtlardan uzun görünür ancak kemiklerde normalden daha hızlı olgunlaşma oluştuğu için büyüme yaşıtlarından daha erken zamanda durur ve nihai boyda kısalığa neden olur. Erken ergenliğin erken tanınıp erken tedaviye başlanması çocuğun normal büyümesine olanak sağlar. 

• Sosyal ve Duygusal Problemler

Yaşıtlarından çok önce ergenlik bulguları gelişen çocuklarda, vücutta olan değişiklikler çocuğun özgüvenini etkileyebilir, deprseyon  ve  madde bağımlılığı riskini arttırabilir. 

Erken ergenlik Önlenebilir mi? 

Bazı risk faktörleri ( cinsiyet, ırk, doğuştan hastalıklar) önlenemez olmakla birlikte  çocuklarda erken ergenlik riskini azaltmak için yapılabilecek bazı şeyler var. 

• Çocukları östrojen ve testosteron maruziyetinden korumak – Bu içeriklere sahip ilaçların kullanılmasından kaçınmak ve  bazı gıda takviyeleri bu maddeleri içerebileceği için güvenliğinden emin olunmayan gıda takviyelerini kullanmaktan kaçınmak

• Çocukları fazla kilodan korumak - sağlıklı beslenme ve egzersizin desteklenmesi