Ertele-Me

Hemen hemen herkes, hayatı boyunca bazı zamanlarda erteleme davranışı sergilemiştir. Okul yıllarında başlayan, ders çalışma sırasındaki ertelemeler, günlük yaşamdaki faturaları ödemeyi, maillere ya da mesajlara cevap vermeyi geciktirme veya sağlık kontrollerini erteleme gibi günlük yaşama ilişkin konularda da yaygınlık göstererek, gittikçe kronikleşen bir hal alabilmektedir. Yaşamın her alanında karşılaşılan üretkenliğimizi önemli derecede baltalayan erteleme davranışının karmaşık yapısı basit metotlar ile çözülebilmektedir.

Problemli davranışın tanımı kısa vade de iyi gelen uzun vadede soruna yol açan davranıştır. Ertelemenin de başka bir tanımını yapmaya çalışsak birebir aynı tanımı yapmamız mümkün olurdu. Erteleyen kişi o an ertelediği için kaçmış olabileceğini düşünür, kaçabileceğine inanır, oysa tek yaptığı şey sorunun ileride karşısına daha büyük ve zorlayıcı çıkmasına yol açmaktır. İnsanoğlu yapısı itibariyle ödülü hemen gelen aktivitelere yatkındır. Başka bir deyişle, bu akşam yazı yazmak yerine film izlemeyi tercih ettiğimde ödül hemen gelir ve geçicidir fakat yazı yazmayı tercih ettiğimde ödül bir ay sonra basılan bülten ile gelir ve kalıcıdır. Ertelenen işlere yönelik ilk adım; zorunlu aktiviteleri (kalıcı ödül aktivitelerini) önce, keyif aktivitelerini sona yerleştirmektir. Eğer zor ve ödüllendirici olmadığını düşündüğünüz için yapmanız gerekenlerden kaçıyorsanız zevk tahmini yapmanız kaçınmalarınızı azaltacaktır. Yapmanız gerekenleri işleri listeleyip yapmadan hemen önce bu işi yaparsam ne kadar keyif alırım bunu tahmin edip, işi yaptıktan hemen sonra ne kadar keyif aldım bunu not alabilirsiniz. Keyif almayacağınızı düşündüğünüz için aktiviteleri erteleme eğilimindeyseniz keyif tahminlerinin öncesi ve sonrasını görmek daha gerçekçi tahminlerde bulunmanızı sağlayacaktır.

Her hedef, hedefe giden adımlardan oluşmaktadır. O adımlar uygun şekilde atıldığında hedefe ulaşılır. Ertelenen işleri bir liste yapmak, ertelenen işler listesinden öncelik sırasını belirlemek ve birincil öncelikli görülen işlerin her bir adımını yazmak ve sadece o işin ilk adımını tamamlamayı hedeflemekte erteleme karşıtıdır. Sadece ilk adıma odaklanmak, işin tamamına odaklanıp ertelemekten sizi alıkoyacaktır.

Erteleme karşıtı bir diğer öneride ertelemenin uzun vadede ve kısa vadede avantajları ve dezavantajları listesi yapmaktır. Size ödettiği bedelleri görmek harekete geçmenizi sağlayacaktır.

Erteleme davranışının ilintili olduğu bir diğer davranış mükemmeliyetçi kişilik yapısıdır. Doğru olan yapma amacıyla aşırıya kaçma mükemmeliyetçiliğin göstergelerindendir. Bu davranışta olan bireyler hata yapmaması gerektiğini düşündüğünden performansını sürekli olarak kontrol etmekte ve hatasız olana dek yinelemektedir. Bununla birlikte bireyler kendilerini aşırı kontrol etme ve bunu hatasız bir performans sergilemek için yapmaktadır. Bu bağlamda mükemmeliyetçi bireyler hata yapma korkusu ile işi ertelemeyi seçtikleri gibi başlamamayı ya da bırakmayı da seçebilirler.

Mükemmeliyetçiliğe bağlı geciktirmenin üretkenliğinizi baltalamaması için yapacağınız işleri küçük parçalara bölmek ve her bir adımı için kendinizden yüzde 60 ya da yüzde 70 düzeyinde performans beklemek ve süreç odaklı kalmak faydalı olacaktır.