Erteleme hastalığı (Procrastination)

Yapmamız gereken bir işi, bir görevi başka bir zamana atarak erteleriz.

Bir gün belki de bir yıl sonraya ...

Ne yazık ki insanların, hayatın her alanında erteleme davranışına sıklıkla başvurduğunu ve bunun bir alışkanlık halini aldığını görüyoruz. Ertelemek, her zaman bir sorun teşkil etmemekle birlikte çoğu zaman hayatlarımızdaki büyük zararların sebebi olabiliyor. Bazen çok erken yaşlarda ortaya çıkabilen procrastination, gencinden yaşlısına herkeste görülebilen ve bizleri çözülmemiş problemler yığınıyla başbaşa bırakabilen bir hastalıktır.

Peki neden erteliyoruz ? Gelin erteleme nedenlerine birlikte göz atalım.

1) Mükemmelliyetçilik

Mükemmelliyetçi insanlar, yapacakları işlerin hatasız olmasını isterler. En iyisini, en doğrusunu yapmak istemek ertelemeye yol açan nedenlerden biridir.

Mükemmeliyetçi bir birey düşünelim, bir proje ödevi yapması gerektiğinde sıkı bir literatür araştırması yapmasına rağmen işe başlamak için kendini çok iyi hissettiği, ilhamın geldiği o büyülü anı bekler durur. Bu da projeye bir türlü başlayamamasına yani sürekli işini ertelemesine yol açar.

2) Düşük kırılganlık toleransı

Düşük kırılganlık toleransı, kişinin ''bugün bu sıkıntıya katlanamam'' dediği, sıkıntı, hoş olmayan duygular yaratan işten kaçınması ve sonraya ertelemesidir.

Ortada yapılması gereken bir iş var diyelim. Lakin bu iş size göre zor veya can sıkıcı. Onu yapmak yerine siz, daha fazla haz verecek başka bir uğraş bulup onla meşgul olmayı veya o işe başlayıp kısa süre sonra sıkılıp vazgeçmeyi tercih edebilirsiniz. Böylece işi ertelemiş olursunuz.

Örneğin bir lise öğrencisinin test çözmesi gerekiyor fakat o, telefonundan arkadaşlarıyla mesajlaşmayı, bilgisarda oyunu oynamayı seçiyor ve test çözmeyi başka bir zamana bırakıyor.

3) Korku ve kaygı

Yapacağınız işlerin sonucunun nasıl olacağına dair korku ve kaygılarınız var ise kendinizi o işi ertelerken bulabilirsiniz. ''Ya istediğim gibi olmazsa ?'' düşüncesi, kişinin o işi ertelemesine neden olur. Bu başarısızlığı yaşamamak adına adım atmamak ve risk almamak kişiye daha kolay gelir. İşin sonucuna fazlaca odaklanmak erteleme davranışının nedenlerinden bir başkası.

4) Sürenin uzun olması

Fazla kilolarınız, sarkık yağlı bir göbeğiniz var. Diyete başlamak ve spor yapmak istiyorsunuz fakat fit bir vücuda kavuşmak belkide 1 senenizi alacağından daha denemeden vazgeçiyorsunuz. Çünkü hayal ettiğiniz o vücuda hemen kavuşmak istiyorsunuz. Ödüle hemen ulaşmak, sonucu somut bir şekilde görmek istemek de erteleme davranışına yol açan sebeplerden.

Erteleme davranışının nedenlerine göz attık, şimdiyse çözüm önerilerine bakalım.

Erteleme davranışını nasıl yenebiliriz ?

• Öncelikle ertelediğiniz her ne varsa hepsinin farkında olun. Bunun için önünüze boş bir kağıt alın, iki sütuna ayırın. Sol tarafına ertelediğiniz işleri, görevleri, kararları not alın. Bunların tam karşısına ise bunları neden ertelediğinizi, altta yatan sebeplerini düşünüp yazın. (Nedenlerini bulamıyorsanız bir yakınınızdan veya bir uzmandan yardım alabilirsiniz.)

• Ertelediğiniz işleri önem ve aciliyet sırasına göre tekrardan yazın, artık elinizde bir listeniz var. Sıra geldi bunları nasıl ve ne zaman yapacağınıza. Kendinize bir program oluşturun ve atacağınız adımları listeleyin. Her bir işe bir gün ve zaman belirleyin. Yapmanız gereken işi küçük parçalara bölerek yapın, aralarda molalar verin. Yaptığınız işlerin üzerini çizin veya yanına tik atın. Böylece ertelenen işlerin aslında gözünüzde büyüttüğünüz kadar zor ve imkansız olmadıklarını fark edeceksiniz.

• Bir işi yapmaya koyulduysanız, başka bir işle uğraşmayın, dikkatinizi dağıtacak bütün dış etkenleri ortadan kaldırdığınızdan emin olun (telefon, laptop vs.). Size iş sırasında lazım olacak her türlü malzemeyi yanınızda bulundurun. Bunları yaptığınızda üstünüzdeki o yük kalkacak ve zamanı daha iyi değerlendirmiş olacaksınız.

• Erteleme alışkanlığı ile baş etmede sihirli sözcük ''başlamak''tır. İlhamın gelmesini veya iyi gününüzde olmayı beklerseniz bilin ki öyle bir zaman hiç gelmeyecek. Araştırmalar, işin ilk adımını attıktan sonra bunun insanı mutlu ettiğini ve daha sonraki adımlar için motive ettiğini gösteriyor. Listenizdeki işleri hemen yapmaya başlayın, sadece bir adım, bir adım atın. Her şeyin kolaylaştığını, ertelemelerinizin ortadan kalktığını sizde deneyimleyeceksiniz.

• Ve son olarak kendimizi yaptıklarımızın sonucunda ödüllendirirsek, emeklerimizin karşılığını almış hisseder ve bundan sonra yapacağımız işler için kendimize motivasyon vermiş oluruz.