Ertelemenin Kargaşası

Erteleme davranışı, yapılması gereken işten kasıtlı bir şekilde kaçınma halidir. Erteleme davranışı günlük hayatta başlı başına bir problem durum olmamasına rağmen önceliklendirme konusunu doğru yapamıyor olma erteleme davranışını problem haline getirmektedir. Eğer kişi yapması gereken işleri ertelemesi halinde artık hayatında zor durumda kalmaya başlamışsa bu noktada hayatında erteleme davranışının problemlere yol açtığı ve kişinin erteleme davranışı ile ilgili çalışması gerektiği söylenebilir.

Kişi, erteleme davranışını hayatında belli durumlardan kaçınma şeklinde gösteriyor olabilir veya kişi hayatında çoğu durumda kaçınma davranışını gösteriyor olabilir. Erteleme davranışının anlaşılmasında kişinin kendi hayatındaki erteleme davranışlarının yani kaçınma davranışlarının alt yapısını anlaması önemlidir. Kişi, erteleme davranışını en çok neyi, ne zaman ve nasıl ertelediğini belirlemesi, ertelemeye götüren sebeplerin anlaşılması adına dikkat edilmesi gereken noktalara gelmektedir. Her konuda erteleyeci olmak mümkün değildir. Her konuda erteleyeci olmanın mümkün olmadığının bilinmesi kişiyi hem rahatlatacak hem de problemin görülmesinde faydalı olacaktır. Erteleme davranışının fark edilmesinin ardından kişinin ertelemek için hangi davranışları gösterdiğini belirlemek için kendisine soracağı, bir şeyi ertelemek için ne yapıyorum sorusu kişinin  yapması gereken işlerden kaçınmak için ortaya koyduğu davranışları fark etmesini ve kişinin  kendine karşı daha duyarlı olmasını sağlayacaktır.  

Yazının başında da değinildiği gibi erteleme davranışını problem haline getiren ve kişinin hayatında probleme dönüştüren konu yapılması gereken işlerin doğru önceliklendirilmesinde yaşanan sorunlardır. Erteleme davranışına götüren kişiye özel sebeplerin nasıl inceleneceğine değindikten sonra ertleme davranışının genel olarak görülmesinde etkili olan sebepleri inceleyelim. Kişinin hazzı erteleme davranışının zayıf oluşu yapılması gereken işleri tamamlama konusunda sorun oluşturabilir. Kişinin mükemmeliyetçilik konusunda takıntılı oluşu, yapacağı işlerde siyah beyaz şeklinde düşünmesi yapacağı işleri ertelemesine neden olabilir. Kişinin başaramama korkusu  yapacağı işlerde deneyip başarısız olmasından endişelenmesi denemek istememesine engel olabilir.  Kişinin içinde bulunduğu sistemle çok fazla özdeşememesi, istenmeyen bir bölümde okumak gibi,  yapılacak işlerin ertelenmesine neden olabilir. Kişinin yapacağı işlerle ilgili ilgili büyük beklentilere  sahip olması kaygıyı arttırıyorsa ve artan kaygı kişinin kaygısını yönetme konusunda başa çıkmada  zorlanması erteleme problemine neden olabilir. Öğrenilmiş çaresizlik, anda kalabilme zorluğu,  düşük planlama becerilerine sahip olunması, adrenalin bağımlılığı gibi konular da ertleme davranışı  oluşmasına neden olabilecek diğer faktörlerdendir. Ayrıca nörogelişimsel bir bozukluk kaynaklı da  erteleme davranışının görülüyor olabilmesi mümkündür. Dikkat eksikliği ve hiperaktivite ve benzer  sorunları kaynaklı olan düşen dikkat süresi kişinin yapması gereken işleri yapma noktasında kişinin  erteleme davranışı göstermesine neden olabilir. 

Erteleme davranışı kişinin hayatında yaptığı işleri yetiştirememe ya da yapılması gereken işlerle  ilgili sorunlar dışında da sorunlara yol açabilmektedir: kişinin yapması gereken işleri tamamlayıp  hayatına rahatça devam etmek yerine yapması gereken işleri sürekli aklında taşımasının  gerginliğine yol açarak kişinin kendisini sabote eden davranışlar göstermesine neden olabilir.  Erteleme davranışının kişinin hayatında devamlı kaygılı bir durumda olma, yetiştirme çabası içinde  olması gibi durumlardan dolayı yorucu bir duygusal dalgalanmaya sebep olabilmektedir. Erteleme  problemi başarı düşüşlerine neden olabilmektedir. Kişinin yapması gereken işleri erteleyerek  yapabilme becerisine yani kendine güveninde bir kayba yol açabilmektedir. Kişinin erteleyerek  kendi potansiyelini gerçekleştirmesine engel olabilmektedir. Ayrıca bilişsel anlamda yaşanan aşırı  stres ve olumsuz duygular bir süre sonra kişinin fiziksel sağlığını tehdit etme riskini de  içermektedir.