Farkındalık

Farkındalık geştalt terapinin teori ve pratiğinin kalbini oluşturmaktadır (Sills, Fish & Lapworth, 1995, sy. 22). Perls’e göre ise farkındalık, bireyin tüm algısal çevresiyle iletişim halinde olabilmesi yeteneğidir. Bireyin kendi var oluşuyla iletişim halinde olması; içinde ve çevresinde neler olduğunu fark etmesi; kendisiyle, diğer insanlarla ve çevresiyle bağ kurması; ne düşündüğünü, duyumsadığını ya da hissettiğini bilmesi; her bir ana nasıl tepki verdiğini bilme kapasitesidir (Clarkson & Mackewn, 1993, sy. 44).

Farkındalık sadece bilişsel bir süreç değildir; bilişsel, duyusal, duygusal ya da fiziksel bütün  tecrübeleri içerir. Organizmanın tümünü dahil eden bütüncül bir süreçtir (Clarkson & Mackewn,  1993, sy. 44). Çünkü farkındalık; fark etmek, anlamlandırmak ve bağlantı kurmaktır ve varlığımızın  ruhsal, duygusal, bilişsel, fiziksel boyutlarına ilişkin yaşanmış tecrübelerini içerir. Bu nedenle  gerçek farkındalık; düşünme, tartma ve içsel gözlemleme gibi kişinin gelişimini doğrudan  etkilemeyen bilişsel süreçlerden farklıdır. Bütüncül farkındalık, zengin somatik ve duygusal  yaşantılarda temellenir ve hem önsezileri hem de bedensel duyumları içine alır (Mackewn, 2004, sy.  113). 

farkındalık; kendimizi ve ihtiyaçlarımızı anlama, çevremizi organize etme ve tecrübelerimizi  anlamlandırma yoludur (Mackewn, 2004, sy. 113). Günlük hayatta farkında olduğumuz şeyler  oldukça azdır ve artmış bir farkındalık çok zenginleştirici olabilir. Tecrübeler ve algılar daha renkli  ve güçlü hale gelir. Alışkanlık sebebiyle yarı ritüel halini almış olan etkileşimler tazelik ve yenilik  kazanırlar. Kendimizle ve çevremizdeki dünyanın gerçekliği ile bağlantı kurarız (Sills, Fish &  Lapworth, 1995, sy. 22). Bu açıdan değerlendirildiğinde farkındalık bir nimettir çünkü bize  çevremizde ve içimizde neler olup bittiğini algılama ve anlamlandırma imkanı sunar ve böylece  kendimizi, çevremizi ve diğerlerini daha iyi yapabilmek için ne yapabileceğimizi soruşturma imkanı  tanır (Mackewn, 2004, sy. 113). Yani sağlıklı farkındalık kendinin farkında olmak değil, hem 

kendinin hem de diğerinin farkında olmaktır (Yontef, 1993, sy. 429). Kendimizin tamamen farkında  olmak demek ise, çok daha zengin bir biçimde kendimizi bilmek ve yaşamamızı yaşamak demektir  (Sills, Fish & Lapworth, 1995, sy. 22).  

Gestalt terapinin esas amacı davranış değişikliği değil, farkındalık oluşturmaktır (Breshgold,  1989, p. 9; akt: Cole, 1994). Perls, terapinin amacının farkındalığı, temas ve bütünleşmeyi arttırmak  olduğunu vurgulamıştır çünkü bunlar kaçınılmaz olarak gelişime ve değişime götürürler. Benzer bir  şekilde Yontef (1993) geştaltın tüm amacının farkındalığı geliştirmek olduğunu, çünkü insanların  değişmeyi isteyerek değişemediklerini, kim ve ne olduklarının tamamıyla farkında olarak  değişebildiklerini söylemiştir (akt: Mackewn, 2004, sy. 114). Beisser (1970, sy. 77 – 80) bunu  “Değişim kişinin olmadığı bir şey olmaya çalışmasıyla değil; ancak gerçekte ne olduğunun farkına  varması ile mümkün olur.” diyerek açıklamıştır (akt: Sakarya, 2003). Gerçek büyüme kişinin nasıl  etkilendiği ve diğerlerini nasıl etkilediği ile ilgili bilinçli bir farkındalığının olması ile  gerçekleşebilir (Corsini & Wedding, 2007, sy. 329).