Fissür ve Fistül

Makat çevresinde oluşan apselerden sonra fistül gelişebilir. Yedi sekiz çeşit fistül görülebilmektedir. Bunlardan at nalı fistül, submüköz fistül, ekstrasfinkterik fistül gibi çeşitleri görülebilmektedir. Makat çevresinde bir veya birden çok kuş gözü gibi delik ve bu deliklerden iltihap gelmesiyle karekterize bir hastalıktır. 

Fistülün makat çevresinde bir dış deliği ve bağırsak içinde bir iç deliği vardır. Bu iki delik arasında ağacın damarı gibi bir yol bulunmaktadır. Zaman zaman dış delik kapandığında o bölgede şişlik ağrı kızarıklık ve ateş görülebilir ayrıca  dış delik açıldığında hastanın şikayetleri geçer.  Belirti olarak makat çevresinde ağrı, irinli akıntı kaşıntı, ıslaklık ve yazın pis koku oluşabilir.

Fistül, makat çevresinde oluşan apsenin kendiliğinden açılması veya doktor tarafından açılması (drene edilmesi) sonucu oluşmaktadır. Fistülün teşhisinde anoskopi rektosigmoidoskopi yapılarak stile ve sond kanül yardımı ile iç ve dış delik ortaya çıkarılır. Bu iki delik arasında fistül yolu saptanır. Komplike vakalarda fistülografi, MR, Klonoskopi yapmak suretiyle doğru teşhis konulur.

Eğer fistül yolu makatın çevresindeki kasların dışından geçiyorsa (ki %20'si) sfinkter koruyucu ameliyat yapmak gerekir bu da  hastane şartlarında yapılabilmektedir.

Fissür

Kalın bağırsağın son kısmında % 90 arka tarafında (kuyruk sokumu tarafı) görülür. %10 ise ön tarafta görülmektedir. Halk arasında “çatlak veya yırtık” da denir.  Başlangıcı kabızlıkla oluşur. Hasta kabız olunca kalın bağırsağın son kısmı tuvalet anında yırtılabilir. Buna Akut fissür denir. Ağrı, kanama, tuvaletten sonra yanma ve kaşıntı şeklinde belirtiler verir. Şişlik başlangıçta olmaz. Bu dönemde hasta ilgili uzmana gidip tedavi olursa bir hafta, 10 gün içerisinde tamamen iyileşir. Eğer geç kalırsa yani; 1-2 aydan fazla gecikirse fissür kronikleşir. Kronik olduğunu şöyle anlarız; makat ileri derecede daralmıştır. Tuvalet yaparken yırtılırcasına ağrı olur. Daha sonra 3-5 saat yanma olabilir. Bazen açık kırmızı renkte kanama görülebilir. Bazense gizli kanama şeklinde gaitaya karışmış olarak kanamalar olur. Ancak gaitada gizli kanamaya bakıldığında (+) müspet ile tanısı konulur. Ayrıca yırtığın uç kısmında bir şişlik oluşur buna bekçi lezyon (skin tag) denilmektedir. Hastalarımızın çoğu bu şişlikten dolayı hemoroidim var diye bize müracaat etmektedir. Kronik fissür de ileri derecede ağrı, yanma, kanama, kaşıntı ve kabızlık görülebilir.