Fıtıklar

Fıtık nedir?

Bir organın normalde bulunduğu yerden baskı altında kalması sebebiyle yer değiştirmesine fıtık denir.

Fıtık hangi organlarda görülür?

Fıtık deyince aklımıza daha çok karın fıtıkları ve bel fıtığı gelir.

Genel cerrahinin tedavisini üstlendiği fıtıklar karın içindeki organların karın duvarından dışarı taştığı kasık, göbek, ameliyat yeri ve diğer karın bölgesi fıtıklarıdır.

Fıtık nasıl oluşur?

İki şekilde fıtık oluştuğunu kabul ediyoruz. Birincisi doğuştan olanlardır, bebek ve çocuklarda görülürler. Bu tür fıtıklar, karın duvarında doğum zamanına kadar kapanmış olması gereken delikler kapanmadığı için oluşurlar. Özellikle bebeklerin ağlaması, ıkınması durumunda karın içi basınç arttığı için görünür hale gelirler.

Diğeri, yaşlanma ile dokuların yıpranması sonrasında, yine karın içi basıncını artıran durumlarda oluşan fıtıklardır. Her ikisinde de karın içi basıncının artması temel etkendir.

Karın içi basıncını artıran etkenler nelerdir?

Var olan ama görünmeyen fıtığın görülmesine, zayıf deliklerin yırtılıp fıtık oluşmasına yol açan, karın içi basıncını artıran olaylar şunlardır: ağır cisim kaldırma, sürekli öksürük, kabızlık yada prostat hastalığı sebebiyle ıkınmak, ağır spor yapmak.

Fıtığın belirtileri nelerdir?

Fıtık varlığında görülecek iki şikayet vardır; şişlik ve ağrı. Fıtığın olduğu yerde gözle görülen veya muayene ile tespit edilen şişlik vardır. Zaman zaman da bu şişliğe ağrı eşlik eder. Bazen de fıtık kesesinin içindeki bağırsaklar rahat çalışamadığından kabızlık olabilir, barsak sesleri bu fıtık üzerinde duyulabilir.

Fıtık nasıl tespit edilir?

Şişlik ve ağrının fıtık belirtisi olduğunu bilen hastalarımız bazen kendi teşhislerini kendileri koyarak bize başvururlar. Ama çoğunlukla şikayet konusu olan yerde şişliği görerek teşhis koyarız. Fıtığa ait şişliklerin üzerine bastırılınca fıtık içeriği karın içine gittiğinden şişlik kaybolur, öksürmekle tekrar çıkar.

Fıtığın çeşitleri var mıdır?

Tarif ederken de söylediğimiz gibi çok sayıda fıtık çeşidi vardır. En sık görülenler bebek ve çocuklarda kasık ve göbek fıtıkları; yetişkinlerde kasık, göbek ve ameliyat yeri fıtıklarıdır. Daha nadir görülen fıtıklar da vardır.

Fıtığın tedavisi nasıl yapılır?

Fıtığın tek tedavisi ameliyattır, ameliyat dışı bir işlem veya ilaç ile tedavisi yoktur. Bunun bir istisnası bebeklerdeki göbek fıtığıdır. Bebeklerde iki yaşına kadar göbek fıtıkları kendiliğinden kapanabilirler. Bu kapanma şansını kullanmak için göbek fıtıklarında iki yaşına kadar beklenir. Bu yaştan sonra hâlâ göbek fıtığı kapanmıyorsa ameliyat yapmak gerekir.

Ameliyat olmam şart mıdır, olmazsan ne olur?

Fıtık ameliyatı yapmamızın iki sebebi vardır. Birincisi fıtık bölgesindeki ağrı, şişlik gibi şikayetleri gidermek, diğer sebebi de oluşabilecek fıtık boğulmasından korunmak.

Fıtığın Boğulması Nedir?

Fıtık kesesi içine giren bağırsakların el ile bastırılıp karın içine gönderilememesi durumudur. Acil ameliyat gerektiren bir olaydır. Hastada ağrı, fıtık yerinde hassasiyet, bulantı, kusma, kabızlık olabilir. Bağırsakların kan dolaşımı bile bozulabilir. Böyle bir durumda olay fıtık hastalığı boyutunu aşıp bağırsakların dolaşım bozukluğu haline gelir. Altı saat içinde ameliyat edilemeyen bağırsaklarda çürüme başlayabilir.

Ameliyatta ne yapılıyor?

Bebek ve çocuklarda fıtık ameliyatları çok kolaydır. Sadece fıtık deliğinden taşan “fıtık kesesi” diye adlandırdığımız kılıfı almak, deliği kapatmak genellikle yeterlidir. Yetişkinlerde ise fıtık kesesi alındıktan sonra zayıf olan bölgeyi kuvvetlendirmek gerekir. Kuvvetlendirme bazen dokuları birbirine dikmekle bazen de zayıf bölgeye bu iş için özel üretilmiş bir yama koymakla yapılabilir.

Yama yabancı cisim değil mi, vücuda zararı olmaz mı?

Fıtık tamiri için özel bir malzeme olduğundan vücuda bir zararı yoktur, sadece mikrop kapmaması için tedbir almak gerekir.

Ameliyat için anestezi gerekir mi?

Fıtık ameliyatlarını genellikle genel anestezi altında yapıyoruz. Ama uygun hastalar için bölgesel veya yerel uyuşturma ile de ameliyat yapılabilir.

 

Ameliyat nasıl bir cerrahi işlemdir?

Ameliyatın iki ana yöntemi var. Açık ve kapalı (laparoskopik) yaklaşımlar. Her iki yöntemde de fıtık deliğinin kapatılması esastır. Kapalı yöntemlerde fıtık deliğinin iç kısmına yama konur. Açık yöntemlerde yama kullanarak veya kullanmadan da dokular birbirine dikilerek delik kapatılabilir.

Başka tedavi yöntemleri nelerdir?

Fıtık durumunun ameliyattan başka tedavisi yoktur. Kasık bağı gibi dışardan baskı yapan kemerler, fıtık şikayetlerini ve barsak boğulmasını engellemezler. Ayrıca dokuları zayıflattıkları için yapılacak ameliyat zayıf dokularla olur; bu durumda fıtığın tekrarlaması ihtimali artar.

Ameliyat sebebiyle hastanede kalmam gerekir mi?

Bebek ve çocuk fıtıklarında ameliyattan birkaç saat sonra eve gidilebilir. Yetişkinler bazen aynı gün bazen bir gün hastanede kaldıktan sonra taburcu olabilirler.

Ameliyat sonrası hayatım nasıl olacak? Ne zaman işime dönebilirim?

Taburcu olduktan sonra hafif hareketler serbest, ağır kaldırmak zararlıdır. Yiyeceklerde bir kısıtlama yoktur. Banyo yapmak serbesttir. Kapalı ameliyattan birkaç gün sonra, açık ameliyattan bir hafta sonra normal işe dönülebilir. İlk birkaç gün araba kullanmamak gerekir (ani pedala basmak kasıkta zorlanma, ağrı ve fıtık nüksüne sebep olur).

Ameliyat sonrası spor ne zaman yapabilirim?

İlk haftadan sonra karın içi basıncı artırmayacak hafif spor yapılabilir. Ağrı azaldıkça spor hareketleri artırılabilir. Altı aydan sonra her türlü spor yapılabilir. Cinsel hayata ağrılar geçince (1-2 hafta sonra) dönülebilir.

Fıtık tekrarlar mı?

Tekrarlayabilir. Özellikle ameliyat sonrası ağır kaldırma, sürekli öksürme, ıkınma gibi karın içi basıncı artıran faaliyetler fıtığın tekrarlamasına sebep olur. Bazen dokuların zayıf olması sebebiyle bile fıtık tekrar edebilir.

Hangi yöntem tekrarı azaltır?

Çocuklarda tekrar az görüldüğünden ameliyatta ek bir şey yapılmaz. Yetişkinlerde, özellikle 40 yaşın üzerinde yama ile ameliyat, fıtık tekrarını azaltır. Ameliyatın açık ya da kapalı olmasının fıtık tekrarı üzerine doğrudan etkisi yoktur. Özellikle göbek fıtığı ve kesi yeri fıtığı olanlarda ameliyattan sonra karın korsesi kullanmak fıtık tekrarı azaltır.

Fıtık ameliyatı kısırlığa sebep olur mu?

Kadınlar için böyle bir risk yoktur. Erkeklerde meni kanalı ameliyat alanında olduğu için yaralanması veya bağlanması durumunda hastalar endişeye kapılıyorlar. Bu kanallar sağ ve solda iki taraflı olduğundan bir tarafının hasar görmesi kısırlık yapmaz. İki taraflı zarar olursa kısırlık gelişebilir.

Gebelerdeki göbek fıtığı nasıl tedavi edilir?

Daha önceden var olan göbek fıtığı bazen gebelikte daha belirgin hale gelir. Eğer kişinin fıtıktan şikayeti yoksa doğuma kadar beklenir, doğum sezeryan ile olursa aynı esnada fıtık ameliyatı da yapılır veya doğumdan sonraki bir zamana ameliyat planlanır. Ama fıtık boğulursa gebeliğe rağmen acil ameliyat yapılır.

Gebelerde önceden kasık fıtığı olsa bile gebelik esnasında pek şikayete sebep olmaz. O yüzden kasık fıtığı ameliyatlarını doğum sonrasına bırakması doğru olur.

Fıtıkta kullanılan yamanın gebeliğe engeli veya zararı var mıdır?

Göbek veya kasık fıtığı ameliyatının yama ile tamir edilmesinden sonra kadınların gebe kalmasında bir engel yoktur, yamanın gebeliğe bir zararı yoktur.