Fitokimyasallar ve İşlevleri

Sebze, meyve, tane, tahıl ve baklagiller sağlığı koruyan ve yaşama zindelik
katan binlerce kimyasal madde içermektedir. Tek başlarına besin özelliği
taşımayan bu maddelere FİTOKİMYASALLAR denir.


•Yapılan çalışmalar, sebze, meyve, hububat ve baklagillerden zengin diyetle
beslenmenin kalp hastalıkları, hipertansiyon (yüksek tansiyon), kanser ve
diyabet gibi hastalıkları azaltabildiğini ileri sürmektedir.

BAZI FİTOKİMYASALLAR

İZOFLAVONLAR; yaşlanmış, oksidatif hasara uğramış ve sağlığını yitirmiş
hücrelerin büyümesini durdurabildikleri bildirilmektedir. Kuru fasulye,
baklagiller ve soya ezmesi ile soya sütü izoflavonlar açısından zengindir.

FİTATLAR; demir emilimini kontrol ederek oksidatif stres oluşumunu önleyebilen bu sınıftaki fitokimyasallar acı bakla, soya fasulyesi gibi bitkilerin yanı sıra pirinç, buğday, mısır ve yulaf gibi kepekli tahıllarda bulunmaktadır.

İNDOLLER; merkezi sinir sistemi aktivitelerinin düzeltilmesinde rol alan
fitokimyasaldır. Brokoli, brüksel lahanası, lahana, karnabahar, şalgam ve
yaprakları, susam yağı, yeşil sebzeler indollerin yer aldığı önemli bitkilerdir.

FLAVONOİDLER; hormonların fizyolojik etkileri dışında zararlı etkiler
oluşturmalarını engelledikleri saptanmıştır. Havuç, narenciye, çilek, elma,
brokoli, siyah ve yeşil çay, maydanoz, soya fasulyesi, salatalık gibi sebze ve
meyveler zengin kaynaklardır.

POLİFENOLLER; polifenoller, izoflovanlar ve flavonoidler antioksidan
özelliği güçlü mikro besinlerdir. LDL’yi (kötü kolesterol) baskılayarak hücreleri
korur. Şerbet otu, çay, üzüm çeşitleri, zeytinyağı polifenollerden zengin
kaynaklardır.

LİKOPENLER; kanser önleyici ve erkek cinsiyet hormonlarının düzey ve
aktivitesini düzenleyici etkileri bulunmaktadır. En zengin kaynağı domatestir.
Diğer kaynakları arasında karpuz ve greyfurt gösterilmektedir.

KAROTENOİDLER; DNA sarmal kırılmalarını önlediği ve kanser önleyici
etkinliği kabul edilmektedir. Domates, havuç, ıspanak, karnabahar, frenk soğanı,
beyaz ve kırmızı turp, üzüm, patlıcan, kereviz, ananas, kivi, rezene kök ve
yaprakları zengin kaynaklarıdır.