Fizik Tedavi ve Rehabilitasyonda Güncel Tedavi Yöntemleri

Fiziksel tıp ve rehabilitasyon, doğuştan ya da sonradan kazanılmış, kas, sinir ve iskelet sistemi problemlerinin yanı sıra nörolojik, ortopedik hastalıklar, mekanik problemler, travma, ağrı, ameliyatlardan sonra gelişen fonksiyon bozuklukları ve diğer birçok hastalığa bağlı olarak ortaya çıkan hareket kısıtlılıklarının tanı, tedavi ve koruyucu yöntemleri ile ilgilenen bir uzmanlık dalıdır. Fiziksel tıp ve rehabilitasyon uzmanlık branşı, ilgili olduğu hastalık konuları bağlamında da tıptaki yeni gelişmelere oldukça açıktır. Günümüzde gelişen teknoloji ve tıp alanındaki yeniliklerle, geleneksel ve tamamlayıcı tıp yöntemleri kas iskelet sistemi patolojilerinde fizik tedavi ajanları (sıcak-soğuk uygulamaları, elektrik tedavileri, ultrason gibi derin ısıtıcılar, lazer, egzersiz uygulamaları vb.) kadar yaygın kullanılmaktadır. Nöralterapi, Prp enjeksiyonları, ozon terapi, manuel terapi, kuru iğneleme, kinesiotaping (bantlama), mezoterapi, tetik nokta enjeksiyonları, eklem içi enjeksiyon uygulamaları gibi yöntemler son zamanlarda uygun hastalarda tek başlarına ya da birlikte kullanılmalarıyla tedavide biz hekimlerin elini oldukça güçlendirmektedir. Çoğu hastalıkta cerrahi tedaviye ihtiyaç duyulmaması; bu yeni tedavilerin gelişmesi ve yaygın kullanılmasına bağlanabilir. Miyofasial ağrı sendromu, fibromiyalji gibi yumuşak doku romatizmalarında, osteoartrit (kireçlenme), eklem ağrıları (omuz, dirsek, el bileği, parmaklar, kalça, sakroiliak eklem, diz,ayak bileği), sporcu yaralanmaları, bel ve boyun patolojileri, romatizmal hastalıklar (Romatoid artrit, Ankilozan spondilit gibi), sinir sıkışmaları, tendon zorlanmaları gibi hastalıklarda uygulanabilir.

Nöralterapi: Bedenin bozulmuş olan fonksiyonlarını onarmak, ağrı kontrolü sağlamak amacıyla sinir liflerinin uyardığı bölgelere lokal anestezik ve serum fizyolojik karışımlarının iğne ile uygulanmasıdır. Baş ağrıları, tüm kas iskelet sistemi ağrıları, geçmeyen boyun ve bel ağrıları, boyun ve bel fıtıkları, fibromiyalji sendromu, sinir sıkışmaları, kireçlenme, tendon yaralanmaları uygulama alanlarına giren hastalıklar içerisindedir. Haftada 1-2 seans şeklinde hastaya ve hastalığa göre değişmekle birlikte toplamda 5-10 seans yapılmalıdır.

PRP (Trombosit yönüyle zengin plazma) : PRP tedavisi kişinin kendi kanından hazırlanan ve tıbbın birçok alanında iyileşmeyi uyarmak ve bu uyarıyı düzenlemek amacıyla kullanılan bir yöntemdir. Hastanın 8-20cc kendi kanı özel bir tüpe alınır, özel ayrıştırma yöntemleriyle bu kandan elde edilen, iyileştirici hücre ve maddeler, tekrar hastalıklı bölgeye iğne ile uygulanır. Özellikle eklem kireçlenmelerinde, tendon zorlanmaları, spor yaralanmaları, ortopedik ameliyatlar sonrasında ve daha birçok ağrılı hastalıklarda tedaviye destek olarak ve iyileştirmeyi hızlandıran bir yöntem olarak sıkça kullanılmaktadır. Genellikle ayda 1 ya da 15 günde 1 olmak üzere iki ya da üç uygulama yapılmaktadır. Hastanın hastalığı ve klinik durumu göz önünde bulundurularak seans sıklığı ve sayısı belirlenmektedir. 

Ozon terapi: Ozon, 3 oksijen atomundan oluşan renksiz, kendine has bir kokusu olan, stabil olmayan bir gazdır. Ozon jeneratörüyle üretilen ozon oksijen karışımı, farklı metotlarla vücuda uygulanabilir olup bağışıklık sistemini güçlendirir ve zararlı bileşiklerin vücuttan uzaklaştırılmasını sağlar. Diyabetes mellitus, hipertansiyon, kolesterol yüksekliği gibi metabolik hastalıklarda kullanılabileceği gibi kronik ağrı ile seyreden romatizmal hastalıklar, kireçlenme, bel boyun eklem ağrıları, spor yaralanmalarında kullanılabilir. Kan yoluyla, kas içine uygulamalar yapılabileceği gibi eklem içi uygulamalarda da kullanılabilmektedir. Ozon terapide haftada 2 uygulama şeklinde toplamda 12 seans bir kür tedavisi yapılır. Daha sonra iyilik halinin devamı için ayda 1 uygulama yapılmaktadır.

Mezoterapi: Mezoterapi kozmetik amaçlı kullanılabildiği gibi ağrı tedavisinde de  kullanılan bir tedavi yöntemidir. Farklı ilaçların normalden düşük dozlarda sulandırılıp karıştırılmasıyla mezoterapi materyali elde edilir. Oldukça ince çaplı iğneler ve özel yöntemlerle ağrılı bölgelerdeki derinin orta tabakasına bu materyal uygulanır. Bel boyun ağrıları, eklem ağrıları, spor yaralanmaları, kireçlenme, tendon, menisküs problemleri gibi durumlarda konunun uzman hekimleri tarafından doğrudan ağrılı bölgeye uygulanabilir. Hastalığın durumuna göre seans sayısı değişiklik gösterebilmektedir; örneğin spor yaralanmaları gibi akut durumlarda 2 seans yeterli olabilirken kronik durumlarda 6-8 seans tedaviler yapılabilir. 

Kinesiotaping (Kinesio Bantlama): Özel elastik bantların kendine has tekniklerle cilt üzerine uygulanmasıdır. Bu bantlar 4-7 gün cilt üzerinde kalabilmektedir. Bantlar yerine göre birbiri üzerine katmanlar oluşturacak şekilde de uygulanabilir ve farklı amaçlara göre kesim şekli, uygulama yönü ve bölgesi farklılık gösterebilir. Kinesiotaping teorik olarak, cildi yukarı kaldırıp deri ile kasların arasındaki boşluğu arttırmakta ve bölgede oluşan basıncı hafifletmektedir. Birçok kas iskelet sistemi hastalığında diğer tedavilere destek tedavisi olarak kullanılabilmektedir. Birden çok uygulama haftada 1 yapılabilmektedir. 

Eklem içi enjeksiyonlar: Eklem içi enjeksiyon tedavisi kireçlenme ya da romatizmal hastalıklar vb. sonucu bir ya da birden fazla eklemin etkilenmesi nedeniyle eklemin içine özel tekniklerle girilerek yapılabilen bir tedavi yöntemidir. Bu yöntemle ilaçlar (steroid, hyalüronik asit, lokal anestezik vb.), PRP, CGF, ozon gibi maddeler kullanılabilmektedir. Hastalığın durumuna göre enjeksiyonlar tekrarlanabilir ya da tek sefer uygulamalar yapılabilir. Diz, omuz, kalça, dirsek, sakroiliak, el ya da ayaktaki küçük eklemlere gerekli durumlarda bu enjeksiyonlar uygulanabilir. 

Tetik Nokta enjeksiyonu:  Tetik noktalar halk arasında “kulunç” olarak da adlandırılabilen kaslardaki sert düğüm noktalarıdır. Genellikle kastaki ağrının başlayıp artmasına sebep olan yerlerdir. Bir kasta birden fazla olabileceği gibi tek noktada da olabilir. Miyofasyal ağrı, travma, sürekli tekrarlanan kas aktiviteleri ve bozuk postürden kaynaklanmaktadırlar. Sıklıkla boyun sırt bölgesinde görülmekle birlikte, vücudun tüm kas yapılarında bu tetik noktalar oluşabilmektedir. Tetik noktalara bağlı ağrılar zaman zaman çok şiddetli olabilir. Tetik nokta enjeksiyonu düşük doz lokal anestetik ilacın dikkatli bir şekilde tetik nokta içine verilmesi şeklinde yapılır. Temel amaç, kas spazmının kaynaklandığı tetik noktanın aktivitesinin azaltılmasıdır. Tek seferlik uygulamalar yeterli olmakla birlikte, seanslar hastalığın durumuna göre tekrarlanabilir.