Fizik Tedavide Ağrılı Hasta Değerlendirmesi Nasıl Olmalıdır?
Yazar Yasemin Soytürk • Fizyoterapist • 16 Ekim 2019 • Yorumlar:
Tıbbın diğer alanlarında olduğu gibi, fizik tedavinin temelini de hastanın dikkatli ve eksiksiz bir şekilde değerlendirilmesi oluşturmaktadır. Uygulanacak tedavinin belirlenmesi içinjhk hastanın tam olarak değerlendirilmesi gerekmektedir. Hastanın mevcut durumu birlikte oluşan diğer tıbbı problemlerden ayrı tutulamaz. Fizik tedavi doktorunun değerlendirmesi genel tıbbi öykü ve fizik muayenenin tümünü kapsamakla birlikte faaliyet alanı geniştir, bu nedenle fizik muayene doktorunun değerlendirmesi daha geniş bir bakış açısı sağlar.
Tıbbi tanı, hastalığın doğru tanımlanmasını sağlayan öyküdeki ipuçları ve fizik bulgular ile ortaya konulur. Tıbbi tanı konduktan sonra fizik tedavi hekimi hastalığın fonksiyonel sonuçlarını ortaya koymalıdır.
Genellikle hasta öyküsü doktorun hasta ile görüşmesi yoluyla elde edilir. Öykünün bileşenleri ana şikayetler, hastalık öyküsü, fonksiyonel öykü, geçmiş tıbbi öykü, sistem sorgusu ve aile öyküsünden oluşur.
Ana şikayetlerin belirlenmesi, hastanın kendi ifadesiyle birincil sorununun not edilmesi yoluyla sağlanır. Hastanın ana şikâyeti, genellikle belirli bir veya bir grup hastalıkta ortaya çıkan yetersizliği ifade eder. Araba kullanırken ellerinde ağrı ve uyuşma şikâyeti karpal tünel sendromunu düşündürür.
Mevcut hastalığın öyküsü, hastanın tıbbi sorununun öyküsünü anlatması ile elde edilir. Tüm doktorlar tıp eğitimleri sırasında ‘hastanı dinle, o sana tanısını söyleyecektir’ şeklinde uyarılar almışlardır. Bu özdeyişler çok doğrudur. Bazen hastanın kullandığı ifadelerin ne anlama geldiğini hastaya sormak gerekebilir. Hastanın şikayetiyle ilgili spesifik sorular daha iyi sonuç alınmasını sağlar. Doktor bu teknikleri kullanarak, hastanın kronolojik bir sıra ile şikayetlerin tümünü ve sonuçlarını anlatmasını sağlayabilir. Bunlardan daha önemlisi hastanın, hastanın öyküsünü anlatmasına izin verilmelidir. Hastanın birden fazla şikâyeti olabilir ve her bir mutlaka not edilmelidir. Hastanın şikayetinin başlangıç tarihi, karakteri, şiddeti, lokalizasyonu ve yayılımı, zamanla ilişkisi, eşlik eden diğer bulgular, artırıcı ve azaltıcı faktörler, daha önceki tedaviler ve etkinlikleri tek tek sorgulanmalıdır.
Hastanın kullandığı ilaçlar kaydedilmelidir. Kronik hastalığı olan kişilerde, bazen önemli yan etkilere yol açan çoklu ilaç kullanımı sık görülmektedir. İlaçların yan etkisi zaten hastalık veya travma nedeni ile bozulmuş olan bilinç, psikolojik durum, denge, bağırsak ve mesane kontrolü, kas fonksiyonlarını etkiler.
Kronik ağrılı hastanın değerlendirmesi sıklıkla fonksiyon kaybı olduğunu ortaya koymaktadır. Günlük yaşam aktivitelerinde kişisel farklılıklar olmakla birlikte, kişisel bağımsızlık düzeyini belirleyen temel elemanlar; iletişim, yemek yeme, kendine bakım aktiviteleri, yıkanma, transferler ve mobilitedir. Fonksiyonel öykü alınırken, doktor hastanın her aktivite için ağrı durumunu kaydetmelidir.
Geçmiş medikal öyküde; hastanın geçirdiği majör hastalıklar, travma ve genel sağlık durumu sorgulanmalıdır. Geçirilen bazı sağlık sorunları kişinin şu andaki durumunu etkilemeye devam edebilir.
Sistemlerin sorgulanması, hastalık öyküsü ve özgeçmişte saptanmayan hastalıklar hakkında ipuçları elde edilmesini sağlar. Mutlaka eksiksiz bir sorgulama yapılmalıdır. Genel semptomlar, baş-boyun semptomları, solunum semptomları, kardiyovasküler semptomlar, bağırsak semptomları, idrar yollarıyla ilgili semptomlar, nörolojik semptomlar değerlendirilmelidir.