Futbol Takımında Diyetisyen Olmak

Sporcuların performansını etkileyen en önemli faktörlerden biri sağlıklı ve doğru beslenmedir. Ülkemizde futbol kulüplerinde de bu bilincin artmasıyla kulüplerde çalışan diyetisyen sayısı da artmaktadır. Spor kulüplerinde çalışan diyetisyenler olarak bizlerde bu konuda üzerimize düşeni en iyisiyle yapıp kulüplerde ki pozitif katkılarımızı göstererek kulüplerde ki diyetisyen kültürünün artmasını sağlamayız.

Spor kulübünde diyetisyenlerin birçok görev ve sorumlulukları vardır. Spor kulübünde diyetisyen sağlık ekibi üyeleri , teknik ekip ve diğer çalışanları ile multidisipliner bir çalışma içerisinde ilerlemelidir.

Diyetisyen, kulüp içerisinde tam zamanlı ve aktif olarak görev almalı, antrenman, maç, kamp dönemlerinde çalışmalarda takımla beraber olmalıdır. Diyetisyenin takım tarafından kabulü ve sorumluluklarını yerine getirebilmesi için dönemsel(ayda bir, haftada bir) olarak çalışması çok uygun değildir. Takım diyetisyeni takımın var olduğu her alanda olmalı ve çalışmalarını sürdürmelidir. Bu konuda diyetisyene büyük sorumluluk düşmektedir.

Bilinenin aksine kulüp diyetisyenin görevi sadece sporculara antropometrik ölçümler yapmak ve menüleri hazırlamak değildir. Bunların dışında daha birçok görevi bulunmaktadır. Diyetisyen A takımı ve altyapılar olmak üzere birçok farklı uygulamada yer almaktadır. Kulüp içerisinde altyapı ve A takımda da farklı çalışma sistemi olmaktadır.

Kulüp diyetisyenin önceliği yaptığı çalışma ile takım başarısına ve sporcu performansına maksimum katkıda bulunmaktır. Yaptığı uygulamalarla takım atmosferine, performansına etkide bulunabilmesi de uzun çalışmalar sonucunda, emek ve gayret göstererek gerçekleşmektedir.

A takımlarda her an takımla beraber bulunmak, sporcularla temas halinde olmak önemlidir. Kulüp diyetisyeni sezon başından itibaren belirli periyotlarla sporcuların antropometrik ölçümlerini yapmalıdır. Antropometrik ölçümleri literatürdeki verilerle kıyaslamalı ve bunun üzerinden sporcuya yönelik beslenme stratejisini belirlemelidir. Antropometrik verileri uygun sınırlar içerisinde yer almayan sporcuların beslenme programları planlanmalı ve takibe alınmalıdır.

Kulüp diyetisyenin bir başka görevi sezon boyunca sporcuların yaptıkları antrenman türüne, yoğunluğuna ve süresine bağlı olarak ergojenik desteklerini planlamaktır. Sporculara antrenman öncesi, sırası ve sonrası ergojenik desteklerini vermeli ve kullanımının takibini gerçekleştirmelidir. Sporcuları destekleri neden verdiği, onlara ne katacağı ve faydası konusunda bilgilendirmelidir.

Sezon başlarında takımın yeni sezona hazırlanması için hazırlık kampına gidilmektedir. Bu kamplar kulübün statüsüne ve maddi gücüne bağlı olarak genelde yurtdışında gerçekleşmektedir. Hazırlık kampı süresi kulüpten kulübe değişmekle beraber 1 hafta ila 1 ay arasında olabilir. Kamplarda yeni sezona hazırlık antrenmanları, hazırlık maçları, sağlık ekibi ve diğer birimler tarafından gerçekleştirilen testler ve ölçümler yapılmaktadır. Sezon başında bir önceki sezona göre takımda oyuncu değişikllikeri olacağı için takımın atmosferi farklı olmaktadır. Kulüp diyetisyeni özellikle yeni gelen oyuncularla iletişimini arttırmalı ve yaptığı uygulamalar konusunda oyuncuları bilgilendirmelidir. Kamp sırasında bir veya birkaç ülkeye gidilebilir.  Hazırlık kampına gitmeden önce kampa gidilecek otel veya oteller ile iletişim kurarak kamp menülerini yollamalıdır. Diyetisyen gidilecek ülkenin yemek kültürünü, yemekleri konusunda araştırma yaparak bilgi sahibi olmalıdır. Otel ile temasa geçerek hangi yemekleri yapabileceklerini, menüde yer alan yemeklerin yapılıp yapılamayacağı konularında görüşüp kamp menüsünü düzenlemelidir. Eğer kamp yapılacak otelin mutfağı tarafından gerekli menünün yapılamama durumu olursa otele takım aşçısının götürülüp menünün tamamlanması konusunda programı oluşturmalıdır. Farklı ülkelerde ve farklı otellerde kamp gerçekleşecekse aynı şekilde tüm oteller ile iletişimi sağlayıp kamp menüsünde herhangi bir problem olmamasını sağlamalıdır.

Sporcu performansını etkileyen en önemli konulardan biri de hidrasyondur. Kulüp diyetisyeni özellikle maç günleri olmak üzere sporculara hidrasyon takibi yapmalıdır. Yeterli sıvı alınamadığı ve sıvı kaybı olan durumlarda sporcularda performans kaybı ve kramp sorunları baş göstermektedir. Kulüp diyetisyeni yapacağı sıvı takibi ve vereceği destekler sporcunun performans kaybı ve kramp sorunlarını önleyebilir. Maç günleri sabahı sporculardan aç karnına idrar örneği alınıp refraktometre ile sıvı durumuna bakılmalıdır. Sıvı kaybının miktarına bağlı olarak sporculara elektrolitli sıvı verilmeli ve maç başlayıncaya kadar sporcunun sıvı alımı arttırılmalı, takibi yapılmalı ve sıvı durumu normal seviyeye getirilmelidir. Maç sırasında ise yine sporculara elektrolitli sıvılar verilmeli ve herhangi bir kramp durumu yaşanması durumunda ise sporcuya hızlı emilimli elektrolit takviyesi verilmelidir.

Kulüp diyetisyeni sezon boyunca tesiste yer alacak menüleri planlarken, maç öncesi ve sonrasına uygun menüler planlamalıdır. Deplasmana gidileceği zamanlarda otellere menüler yollamalı ve takibini yapmalıdır.

Sporcu sakatlıklarında sağlık ekibinin diğer üyeleriyle multidisipliner olarak görev almalı. Sakatlık durumlarına özel beslenme programı oluşturmalı, gerekli takviyeleri vermeli ve takibini yapmalıdır. Kulüp diyetisyeni tüm yaptığı çalışmalar için ilgili birimlere raporlar vermeli, özellikle sağlık ekibi başkanına ve teknik ekibe düzenli olarak raporlarını sunmalıdır.

Altyapı gruplarında ise çalışma sistemi farklıdır. Birçok protokol aynı olmakla beraber spor kulübünün altyapısında farklı uygulamalar bulunmaktadır. Altyapı da 9 yaşından 19 yaşına kadar farklı yaş gruplarında sporcular bulunmaktadır. 

Üst yaş gruplarına belirli periyotlarla detaylı olarak antropometrik ölçümler yapılmaktadır. Alt yaş gruplarında ise büyüme-gelişme takibi yapılmaktadır. Büyüme gelişme persentilleri veya antropometrik ölçümleri uygun olmayan sporcular tespit edilip, beslenme programları oluşturulmalı ve takibe alınmalıdır. 

Kulüp diyetisyeni üst yaş gruplarında sezon boyunca antrenman ve maçlarda gerekli gördüğü sporculara ergojenik desteklerini planlanmalı, vermeli ve takibini yapmalıdır. Aynı şekilde hidrasyon takibi de yapmalıdır. Maç günleri sabahı idrar örneği alarak refraktometre ile sıvı durumuna bakarak destek vermelidir

Kulüp diyetisyeni yaş gruplarına göre sporculara uygun yemek menüleri planlanmalıdır. Deplasman veya şehir dışına turnuvalara gidileceği zaman otellere menüler yollamalıdır. Yemek sırasında büfenin başında durarak sporculara sağlıklı besinler içeren tepsi hazırlamasında yardımcı olmalı ve bilgi vermelidir.

Kulüp diyetisyeni belirli aralıklarla tüm yaş gruplarına sağlıklı beslenme sunumları yapmalıdır. Yaş gruplarına uygun anlaşılabilir sunumlar hazırlanması ve sporcuların bilgilendirmesi önemlidir. Sporcuların tüm spor hayatı boyunca performansına etki edecek beslenmenin önemini anlaması sağlanmalıdır. Aynı şekilde sporcu velilerine de belirli aralıklarla sunum yapılmalı ve sporcuların nasıl beslenmesi konusunda bilgili olmaları sağlanmalıdır. Velilerin bu konuda ki tutumunun sporcuların beslenme alışkanlıkları konusunda etkisi büyüktür. Altyapılarda doğru beslenmeyi öğrettiğimiz sporcular tüm kariyerleri boyunca bu konuda büyük fayda sağlayacaktır.

Sonuç olarak spor kulübünde çalışan diyetisyenin farklı kategorilerde birçok görevi bulunmaktadır. Sporcularla çalışmak ayrı bir alan çok yorucu ve stresli durumlarda olabilmekte ancak çok mutlu olunan zamanlarda olmaktadır. Kazanılan her maç, her kupa ve atılan her golde diyetisyenin bir emeğinin olması mutluluk verici ve yoğun tatmin duygusuna sahip bir andır. Yoğun çalışma ve özveri isteyen bu alan, çalışmaktan mutlu ve tatmin oluyorsa güzel olacaktır ancak bu mutluluğu yakalayamıyorsa çok zor bir alan olacaktır. Bu alanda çalışmak isteyen diyetisyenler kendisi çok fazla geliştirmeli, yenilikleri takip etmeli ve donanım sahibi olmalıdır.