GAPS (Bağırsak ve Psikoloji/Fizyoloji Sendromu)

GAPS; bağırsak ile beyin /beden arasındaki ilişkinin, Nöroloji ve Beslenme Doktoru Natasha Campbell-McBride tarafından uluslar arası tescilli ifadesidir. GAPS, “Gut And Psychology / Physiology Syndrome” kelimelerinin baş harflerinden oluşur. Türkçe açılımı “Bağırsak ve Psikoloji yada Fizyoloji Sendromu” dur. Son zamanlarda birçok ünlünün de yapması ile gündeme gelen GAPS Beslenme Protokolü, bir yandan bağırsaklarda oluşan hasarı giderirken diğer yandan da sağlıklı kilo vermeyi kolaylaştırarak kilo kontrolününün sağlanmasına yardımcı olur.

Diyetin çıkış noktası; Dr. Natasha Campbell-McBride’ın otizm tanısı almış olan oğlunu tedavi sürecinde bu beslenme protokolünü geliştirmesiyle başlar. GAPS Beslenme Protokolü; 10.000 otistik çocuk üzerinde denenmiş özel bir beslenme protokolüdür. Otizmin yanı sıra GAPS Beslenme Protokolü Hassas bağırsak sendromu, bipolar bozukluğu olan hastalar, depresif kişilikler, multiple sklerozis hastalarında da uygulanır. Dikkat eksikliği, hiperaktivite ve epilepsi gibi hastalıkların tedavisinde de uygulanan GAPS Beslenme Protokolü ile doğru beslenmenin sağlanarak mevcut hastalıkların tedavisine destek olduğu gözlenir. Bağırsak flora dengezisliği , bağırsak duvarı hasarı ve geçirgen (hassas) bağırsak sendromu çağımızın en büyük sağlık sorunlarından biridir. Bağırsak florasının anormalliği ve bağırsak duvarındaki hasar ve geçirgenlik nedeniyle sadece beyin değil, beyin dışındaki bütün beden de toksik yük altında kalır. Yiyecek ve içeceklerle aldığımız toksin maddeler bir yana, patojen mikroplar son derece güçlü ve yüksek miktarda toksin üretirler. Yararlı bakterilerin hücre duvarları pek çok kanserojen maddeyi etkisiz hale getirir. Eğer bağırsak duvarındaki faydalı bakteriler hasar görmüşse korunmasızdır ve her türlü saldırıya açık hale gelir. Bağırsak duvarının bütünlüğünün bozulması halinde normalde içeri girmemesi gereken maddelerin geçişine sebep olur. Yeterince sindirilmemiş yiyecekler, bu sızıntılı bağırsak duvarından kan dolaşımına geçerek yabancı madde olarak algılanır ve saldırıya uğrarlar. Gıda alerjileri ve intoleransları bu şekilde oluşur. Bu durumda vücuda alınan yiyecekler düzgün şekilde emilmeden bağırsak duvarından emilirler. 

Hassas bağırsak sendromu da tam olarak burada kendisini gösterir. İrritabl Bağırsak Sendromu; yaşamı tehdit etmemekle beraber, hastaların yaşam kalitesini ciddi şekilde azaltmaktadır. Öte yandan, çok sık görülen bir rahatsızlık olmasına rağmen; doktora başvurmadan, bunu bir yaşam biçimi olarak kabul edenlerin sayısı oldukça fazladır. Hastalarda bu durum  karın ağrısı gaz şişkinlik hissi ile birlikte dışkılama sıklığında ve kıvamında değişiklik, sürekli ishal ve kabızlık atakları yada bunun birbiri ardına gelen periyotlar oluşturması, beyin sisi (bilişsel bulanıklık),algılama problemleri ile kendisini gösterir. Çoğu vaka da bağırsak duvarı iyileştiğinde bu şikayetler azalır veya tamamen kaybolur. Bu hastalar toplu mekanlarda, yoğun kaygı sonucunda patlama şeklinde dışkılama yapabildiklerinden, gaz ve dışkı kaçırma korkuları olduğu görülmektedir. İrritabl bağırsak sendromu sorunu olan hastalar; okul, toplu taşıma araçları, alışveriş merkezi, sinema, tiyatro, konser salonu, stadyum, gibi kalabalık ortamlarda acil dışkılama arzusu hissetmekte ve sıklıkla ilk olarak tuvaletin yerini belirlemektedirler. Bu hastalar ek olarak, uzun süreli kara, hava ve deniz yolcuklarından da aynı mantıkla çok endişe ederler. 

Eğer sizde de bu şikayetlerin birkaçı veya tamamı mevcutsa GAPS Beslenme Protokolü sizin içinde bir umut ışığı olacaktır.

GAPS BESLENME PROTOKOLÜ NEDİR?

GAPS Beslenme Protokolü, bağırsaklardaki yararlı bakteri sayısını artırarak , yaralı, hasarlı, sızıntılı bağırsak duvarını iyileştirmek amacıyla bağırsak dokusunu tamir etmeye yönelik uygulanan bir beslenme protokolüdür.

GAPS Beslenme Protokolü; hastalık yapıcı zararlı bakteri ve mantarların üremesini sağlayan tüm işlenmiş gıdaların ve paketli ürünlerin beslenme programından tamamen çıkarılmasıyla başlar. Probiyotik desteği, fermente gıdaların diyete eklenmesiyle çok kısa bir sürede bağırsakta meydana gelen hasarları ve sızıntıları tedavi eder.  GAPS Beslenme Protokolü ağır metallerin, toksinlerin ve sindirilmemiş besinlerin kana geçişini engeller.

İşlenmiş gıdaların diyetten çıkarılması ile beyin ve diğer organlarda gelişen toksin temizlenmesi, kısa sürede fizyolojik ve psikolojik sorunların büyük ölçüde  ortadan kalkmasını sağlar. 

GAPS DİYETİ 3 AŞAMADAN OLUŞUR.

• Gaps Giriş Diyeti; 6 aşamadan meydana gelir. giriş diyetinin başlanmasıyla birlikte psikolojik ve fiziksel semptomları ortadan kalkar. Bu aşamada bağırsağı rahatsız edebilecek tüm besinler diyetten çıkarılır ve bağırsak duvarının onarılması sağlanır.  Özellikle 1. Ve 2. Aşamada zaman geçirilmesi semptomların kısa sürede azalmasına yardımcı olacaktır. Onarılan bağırsak duvarı emilim yapmadan önce sindirimi gerçekleştirir ve böylece birçok gıda intoleransı ve alerjileri ortadan kalkar.

• Tam Gaps Diyeti bağırsak florasının dengesi tam olarak iyileşir. Kişiler için diyet daha uygulanabilir hale gelmiştir.Bu dönemde hastalar gaps diyeti ile tamamen uyum halindedir.

• Gaps Diyetinden çıkış: Hastalığın tüm semptomları ortadan kalksa da giriş diyetinden sonra yaklaşık 2 sene daha tam diyete devam edilir. Diyetten çıkış aşamasında diyetten çıkarılan tüm besinler birer birer kontrollü olarak diyete eklenir ve bir süre sonra gaps diyeti tamamen bırakılır. 

GAPS BESLENME PROTOKOLÜ YASAKLAR LİSTESİ

• GAPS Beslenme Protokolü’nde yasaklı besinlerin başını tam tahıllar çeker. Buğday, mısır, çavdar, pirinç, yulaf, arpa, karabuğday, bulgur, kuskus, makarna gibi tüm besinler diyetten çıkarılır. Yani gluten içeren besinler gaps diyetinde yasaklar listesindedir.

• Nişasta içeren tüm sebzeler, yer elması, havuç, patates gibi sebzeler diyetten uzaklaştırılır.

• Şeker ve şeker içeren tüm besinler, bakla, kuru fasulye, nohut, maş fasulyesi, soya fasulyesi, barbunya gibi nişasta içeren tüm kuru baklagiller diyetten çıkarılır.

• Laktoz içeren süt ve süt ürünleri, krema, kekler, tatlılar, sucuk, salam, sosis, pastırma gibi ilenmiş gıdaların hepsi diyetten uzaklaştırılır.

• Gazlı içecekler, alkol, meşrubatlar, hazır meyve suları, et ve tavuk bulyonlar, içeriği bilinmeyen tüm hazır ve paketlenmiş gıdalardan uzak durulmalıdır.

• Soya kullanılan margarin, bisküvi, gofret, kraker, kuruyemiş, salata sosları gibi tüm besinler diyetten çıkarılmalıdır.

Her beslenme programında olduğu gibi kronik hastalığa sahip olanların GAPS Beslenme Protokolü konusunda mutlaka doktoruna danışması gerekir.  GAPS Beslenme Protokolü diyetisyen ya da GAPS doktorları tarafından uygulanmalıdır.