Gaz ve Gaita Kaçırma

Anal inkontinans; çeşitli nedenlerle gaytamızı(tuvalet) ve bağırsak gazımızı makat bölgesinde tutamayıp istemsiz olarak dışarı kaçırmamız ile karakterize hastalıktır. Halk arasında tuvalet tutamama, altına kaçırma, gaz tutamama ya da abdest tutamama şekilde isimlendirilmektedir.

Gaz ve gaz tutamama nedeniyle hastaların yaşamları derinden etkilenmektedir. Hastalar dışarıda altına kaçırma korkusu ile evden çıkmaktan korkmakta ve sosyalleşmekten çekinmektedir.

İleri yaş grubu hastalarda daha sık görülen gaz ve gaita kaçırma şikayetleri, kadınlarda erkeklere göre daha sık görülmektedir. Yapılan araştırmalarda tüm yaş gurubundaki insan popülasyonunun %5 ila %10 nun da görülebilen hastalık grubudur.

Gaz ve gaita kaçırma hastalığının birçok etkeni olmakla beraber etkenler yaş gruplarına göre genellikle değişmektedir. Örnek vermek gerekirse;

• - Çocuk yaş grubunda daha çok psikolojik nedenler
• - Orta yaş grubunda genellikle makat bölgesi ve kadın doğum ameliyatları sonrasında nedenler
• - İleri yaş grubunda ise nörolojik hastalığa neden olan inme şeker hastalığı ve benzeri sinir sistemini etkileyen nedenler daha sık görülmektedir.

Gaz ve gaita kaçırmaya neden olan etkenler madde madde incelenmek gerekirse;

• - Hemoroid, makat çatlağı ve makat fistülü gibi iyi huylu makat hastalıkları ameliyatları sonrasında görülebilmektedir.
• - Zorlu doğumlar ve büyük bebek doğumu sonrası makat bölgesi kasları zedenlenmesine bağlı görülebilmektedir.
• - Bağırsağın iltihabi hastalıklarında ve immünolojik hastalıklarında görülebilmektedir.
• - Kalın bağırsağın son kısmı olan rektum kanserinin radyoterapisinde ve cerrahisi sonrasında görülebilmektedir.
• - Devamlı kullanılan bağırsak yumuşatıcı ilaçlar sonrasında görülebilmektedir.
• - İleri yaş grubunda makat kasının yaşa bağlı erimesi nedeniyle görülebilmektedir.
• - Şeker hastalığı ve inme gibi sinir sistemini etkileyen nörolojik hastalıklar sonrasında görülebilmektedir.
• - Makat sarkması, dışarı çıkması ve bağırsak fıtığı olarak isimlendirilen rektosel hastalığı da eşlik edebilmektedir.
• - Avrupa ülkelerinden farklı olmak üzere ülkemizde trafik kazaları ve kurşunla yaralanmalar sonrasında sinir sisteminin hasar görmesi nedeniyle görülebilmektedir.

Hastalık tanısı hastanın şikayetlerini özgeçmişinin detaylı incelenmesi ile konulabilmektedir. Muayene esnasında makat kası değerlendirilmelidir. Makat kasının durumunu değerlendirmek için gerektiği takdirde ek tetkikler uygulanabilmektedir. Bu tetkikler arasında makat kasının basıncının ölçülmesi, sinir uyarımının ölçülmesi, tuvalet esnasında dışkıyı tutabilmesinin değerlendirilmesi, makat kası ve etraf dokusunun görüntüleme teknikleri ile incelenmesi başlıca önemli yaklaşımlardır.

Tedavisi diğer marka hastalıklarında da önemli belirttiğimiz gibi nedene yönelik olması gerekmektedir. Derecelendirme sonrası hafif kaçırması olan hastalarda eşlik eden makat kası zedelenmesi ve nörolojik hastalığı bulunmadığı takdirde KEGEL EGZERSİZLERİ adı verilen makat bölgesi ve etrafındaki kas tabakasının güçlendirme egzersizleri ile hastalığın önemli ölçüde önüne geçebilmektedir.

Tedavide önemli basamaklardan bir tanesi de hastanın kullandığı ilaçların incelenmesidir. Hastanın kullandığı ilaçlar içerisinde kaçırmaya neden olacak ilaçlar tespit edildiği takdirde bunlar kesilmelidir. Yine hafif bir kaçırma söz konusu ise bağırsak sistemini yavaşlatan ilaçlar hasta tedavisine eklenebilmektedir.

Makat kası kitlesinde azalma olan hastalarda geri kalan makas kaşını güçlendirmek adına BİOFEEDBACK adı verilen evde yatarak uygulanabilen tedavi yöntemi sayesinde makat kası geliştirilebilir ve hastalığın önüne geçilebilir. Bu yöntemi ile anal bölge sinir sistemi uyarılır; bu sayede koordine işlem gerektiren tuvalet fonksiyonları yeniden programlama ile öğretilebilir. 

Nörolojik problemleri olan hastalarda bir diğer tedavi yöntemi de PTNS tedavisi ismi verilen ayak iç kısmına uygulanan elektrik uyarıları ile sakral bölgede sinir sistemleri uyarılır. Bu sayede bağırsak hareketleri ve makat kası hareketleri koordine edilmeye çalışılır. Hasta eğitiminden sonra evde uygulanabilen bu yöntem sayesinde hastaları şikayetlerinde belirgin gerileme izlenebilmektedir.

Eğer sebep makat kası zedelenmesi ise bu durumda yapılması gereken zedelenen kısmının cerrahi şekilde onarılması ve eski hale getirilmesidir. Bazen bu nedenle cerrahi yaklaşımlar başarılı olmakla beraber bazı hasta gruplarında kasıktan alınan kas grubunun makatta yeni sfinkter oluşumu için kullanılması gerekebilmektedir. Başta da belirttiğimiz gibi etkene yönelik tedavi gaz ve gaita kaçırmanın tedavisinde doğru yaklaşımdır.

İleri yaş grubu hastalarda nörolojik nedenle sinir kaybının olduğu durumlarda, trafik kazası ya da Kurşun yaralanması gibi nörolojik hasar olan hastalarda makat kasının geliştirilmesi ya da kuvvetlendirilmesi gibi yöntemler tedavide sonuca gitmeyeceği için bu tür hastalarda adeta bir baraj görevi gören GATEKEEPER VE SFİNKKEEPER adı verilen süngerimsi materyaller ile iç ve dış kas arasına yeni bir baraj oluşturulabilir Bu sayede makat kasını kontrol edemeyen hastalar ıkınma ile bu barajı aşar ve tuvalet ihtiyacını karşılayabilir.

Tüm bu anlattığımız gaz ve gaita kaçırma tedavileri tüm tedaviler içerisinde ancak küçük bir kısmını kapsamaktadır.

İleri düzeyde hastalığı olan ya da uygulanan bu tedavilere rağmen sonuç alınamayan hastalarda KÖK HÜCRE NAKLİ ve TİTANİUM ANAL SFİNKTER gibi daha ileri tedavi yöntemleri uygulanabilmektedir.