Gebe İzlemi ve Bakımı

Antenatal bakım veya gebe izlemi, ideal olarak gebeliğin planlanması ile başlayan ve doğuma kadar uzanan süreçte, gebenin olası tıbbi, ruhsal ve sosyal problemlerini önlemeyi; eğer ortaya çıkmışlarsa bunların tedavisini hedefler. Gebe izlemi ve bakımının başlıca amaçları, anne ve fetusun sağlık durumlarını belirlemek, gebelik haftasını doğru olarak saptamak, gebelik komplikasyonları yol açabilecek olası ve kaçınılabilir riskleri belirlemek ve bunları düzeltmek, anneyi gebeliğe, doğuma ve emzirme sürecine hazırlamaktır.

Gebelik Öncesi Muayene

İdeal olan gebelik planlayan bir çiftin, gebelik öncesinde hekime başvurmasıdır. Özellikle şeker hastalığı, astım, hipertansiyon, epilepsi (Sara), tiroid hastalıkları (Guatır) gibi hastalığın kontrolünün gebelik seyrini belirlediği problemlerde bu ilk başvuru önem kazanmaktadır. Yine gebelik öncesinde başvuru ile kusurlu doğumlara yol açabilecek kan sulandırıcılar, hipertansiyon ilaçları bazı yağda eriyen vitaminler, epilepsi ilaçlarının, daha güvenli ilaçlarla değiştirilmeleri söz konusu olabilir. Bu dönemde rubella (kızamıkçık), hepatit B için bağışıklığı olmayan kadınlar aşılanabilir. Gebelik planlayan kadınlara folik asit desteği başlanmalıdır. Gebelik planlayan kadın adet gecikmesinin olması durumunda doktora başvurmalıdır.

İlk Gebelik Muayenesi

Adet gecikmesini takiben ilk 6-8 hafta içinde yapılmalıdır. İlk muayenede;

a-Gebeliğin tanısı

*İdrar ve kanda gebelik testleri

b-Gebelik haftasının belirlenmesi,

c-Genel fizik muayene,

*Boy

*Kilo

*Kan basıncı

*Sistemik muayene

*Jinekolojik muayene ve smear alınması.

d-Laboratuar testleri

*Tam kan sayımı,

*İdrar incelemeleri ve idrar kültürü,

*Kan grubu,

*Rubella (Kızamıkçık), toksoplazma, Hepatit B ve C, Sifiliz taraması

*TSH

Down Sendromu Taraması

Gebeliğin 11-14 haftası arasında ultrasonografi ile ölçülen nukal saydamlık değeri ve anne kan örneğinde ölçümü yapılan iki hormonun değerleri dikkate alınarak yapılan yaygın bilinen adıyla ikili test (İlk trimester kombine taraması)  Down sendromu vakalarını belirleyebilir. Eğer hasta 11-14. gebelik haftasında başvurmuş ve hekim nukal saydamlık ölçümünde tecrübeli ise öncelikle ilk trimester kombine taraması yapılmalıdır. Eğer hasta geç başvurmuş veya hekimin nukal saydamlık ölçüm konusunda tecrübesi yetersiz ise ikinci trimesterde yapılacak triple veya kuadraple testten (İkinci trimester maternal serum biyokimyasal tarama testleri) birinin yaş ayrımı olmaksızın yapılması önerilir. Tarama testlerinin ardışık yani arka arkaya yapılması önerilmez. Yapılan tarama testine göre pozitif (Riskli) olan olgulara genetik tanı yöntemleri önerilebilir. 2011 yılından bu yana 10. gebelik haftasından itibaren anne kanında saptanabilen fetal DNA'nın ayrıştırılması ve miktarının değerlendirilmesine dayalı testler ile kromozom anomalileri için tarama yapılabilir. Bu konu ile ilgili daha detaylı bilgi için doktorunuza danışın.

Glukoz Tolerans Testi

Gebeliğin 24-28. Haftaları arasında gestasyonel diabet (gebelik şekeri) için şeker yükleme testi yapılmalıdır. Ailede birinci derece akrabalarda geç ortaya çıkan tip II diabet varlığında, obezite, iri bebek doğumu, son trimesterde açıklanamayan anne karnında bebek ölümü olan, önceki gebeliğinde gestasyonel diabet tanısı alan gebelere tarama testi ilk 12-14 hafta içinde yapılabilir. 

Gebelik sırasında yapılacak diğer kan ve idrar testleri gebenin, gebelik öncesinde var olan sistemik hastalıklarına göre değişiklik gösterebilir. Ancak gebelik takipleri normal devam eden herhangi bir şikayeti olmayan gebelere her 3 aylık dönemde mutlaka rutin tam idrar tahlili, idrar kültürü ve tam kan sayımı yapılmalıdır.

 

Gebe Takip Muayeneleri Hangi Sıklıkla Yapılmalıdır?

İlk muayene adet rötarını takiben ilk 6-8 hafta içinde yapılmalıdır. Bundan sonra, 32. gebelik haftasına kadar aylık, 32-36. gebelik haftaları arasında 2 haftada bir ve 36. gebelik haftasından sonra haftalık gebelik kontrolleri yapılmalıdır. 

Gebelik İzleminde Düzenli Olarak Yapılması Gereken Muayeneler

 Her muayenede, bebeğin büyüme ve iyilik hali, anne sağlığı, olası risklerin belirlenmesi, tarama testleri, koruyucu hekimlik kapsamında aşılama uygulamaları yapılmalıdır.

Arteryel Kan Basıncının Ölçümü

Vücut Ağırlığının Ölçülmesi: Gebelerin kilo alım seyrinin belirlenmesi gereklidir. Özellikle gebeliğin son 12-14 haftalık döneminde haftalık kilo alımının 1 kg’ dan daha fazla olması gebelikte hipertansif bozukluklar için uyarıcı olabilir.

Fundus-Pubis Ölçümleri: Onaltı-36. gebelik haftaları arasında fundus yani rahmin tepe noktasının yüksekliği gebelik haftası gösterir. Ancak doğru ölçüm yapılabilmesi için ölçümler öncesinde mesane boş olmalıdır. 

Fetal (Bebeğin) Kalp Atımları: 18-20 gebelik haftasından itibaren fetoskop adı verilen özel araçlar ile anne karnındaki bir bebeğin kalp atımları saptanabilir. Normal bir fetüsde kalp atım sayısı 120-160 atım/dk arsında değişmektedir,

Leopold Manevraları: Miadında gebeliklerde fetusun duruşu, doğum yoluna girip girmediğinin saptanması için kullanılır. 

Ödem Muayenesi: Sırtüstü yatarken ayakbileği ile diz arasında parmakla bastırarak çöken ve yavaşça eski konumuna dönen bir şişliğin olup olmadığına bakılmalıdır.

Gebelikte Eser Element ve Vitamin Desteği

İdeal olarak gebelik planlanması ile beraber günlük 0,4 mg folik asitin anne adayına verilmesi gereklidir. Bu folik asit desteği 12. gebelik haftasına kadar devam etmelidir. Folik asit desteği nöral tüp defekti (beyin ve omurilik anomalisi) öyküsü olanlar, antiepileptik ilaç kullanan kadınlarda daha fazla önem kazanmaktadır. Benzer şekilde gebelerin 16-20. gebelik haftasından itibaren 30-60 mg elementer demir içeren demir preparatları alması ve doğumdan sonraki 3. aya kadar devam etmesi Dünya Sağlık Örgütünce (WHO) önerilmektedir . 

Gebelikte Aşılama

Gebelikte canlı viral aşılar uygulanmamalıdır. Tetanoz aşısı 1 ay ara ile uygulanan toplam iki doz şeklinde gebelere uygulanabilir. Aşılama gereken durumlar için mutlaka doktorunuza danışın.

 

Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır, tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz.

Yazar

Umut Dilek Kadın Hastalıkları Ve Doğum, Perinatoloji Prof. Dr.

Randevu al Profili görüntüleyin

Yorumlar: (0)