Gebelik Hakkında Genel Bilgiler

Gebelik öncesi danışmanlık almak, sağlıklı bir gebelik geçirmek için ilk adımı atmak demektir. Gebelik öncesinde yapılan testler smear testi , TORCH grubu enfeksiyonlar , HIV ve Hepatit testlerine ek olarak kan şekeri, 3 aylık kan şeker düzeyini gösteren HbA1c, kan sayımı, tiroid, böbrek ve karaciğer fonksiyon testleri ve idrar tahlilidir. Bu durumda sonuçları elimize aldığımızda anne adayının genel sağlık durumu, taşıyıcı olduğu veya kronik hastalıkları ve rahim ağzı kanseri riskini taramış oluruz. Daha önceden bilinen veya beslenme tarzı nedeni ile şüphelenilen vitamin mineral eksiklikleri de gebelik öncesinde taranarak gerekli tedaviler ile çözülerek gebeliğe adım atılmış olur.

Korunmayı bırakmadan 3 ay kadar önce Folik asit takviyesine başlamak, bebeğin omurga ve kafatası gelişiminde eksiklikleri kapsayan Spina Bifida hastalığından korunmada büyük önem taşımakta ve WHO- Dünya Sağlık Örgütü tarafından da önerilmektedir. Gebe kalındıktan sonra da en azından 12. Haftaya kadar devam edilmelidir.

GEBELİK TAKİBİ

Gebelik takibinde amaç, gebelik öncesinde olduğu gibi haftasına göre aşama aşama riskleri belirlemek ve gerekli tarama testlerini yaparak önlem almaktır. Tarama testlerinin bir kısmı annenin, bir kısmı hem anne hem bebeğin sağlık durumunu gösterir. Bazı testler ise bebekte genetik veya yapısal anormallikleri saptamayı amaçlar.

Gebelik boyunca düzenli kilo ve tansiyon takibi oldukça önemlidir. Gebelik öncesinde Hipertansiyon tanısı olanlarda durum daha da önem kazanır. Gebeliğin sonlarına doğru gebeliğe bağlı yüksek tansiyon olabileceği gibi ödem artışına bağlı hızlı kilo alımı da gözlenebilir. Gebelik boyunca önceki kiloya göre daha az veya daha fazla olabileceği gibi ortalama 10-18 kg alınması hedeflenir.İlk 3 ay bulantı kusma, koku hassasiyeti nedeni ile daha az kilo alma veya hiç kilo artışı olmaması da normal kabul edilir. Ortalama ayda 1-2 kg alınması idealdir.

GEBELİKTE TARAMA TESTLERİ

Enfeksiyon ve kronik hastalıklar ile ilgili tarama testleri dışında gebelikte belirli haftalarda yapılması gereken tarama testleri de vardır.

10. Haftadan itibaren gebeliğin sonuna kadar yapılabilecek NIPT test ile %99 doğruluk oranı ile anne kanından bebek DNA sı elde edilerek Down sendromu ve benzeri genetik hastalıklar taranmaktadır.

11-14. Haftalar arasında %80 doğruluk oranı ile Down sendromu ve buna benzer 2 hastalık daha taranmakta, bu test ile birlikte bir detaylı ultrasonografi ile ölçümler alınması gerekmektedir.

1. Trimester detaylı ultrasonografinin rutin olarak bu testten bağımsız olarak da tüm gebeliklerde yapılması önerilmektedir. Genetik hastalıklar haricinde yapısal anomaliler ve annenin gebelik tansiyonu , bebeğin anne karnında gelişme geriliği gibi riskler de ultrasonografi sırasında saptanabilmektedir.

16-18. Haftalar arasında diğer testler yapılmamış ise dörtlü test, yapıldı ise de anne kanında AFP Mom değeri ile Spina bifida riski saptanmaktadır.

20-22. Haftalar civarında 2. Trimester detaylı ultrasonografi ile detaylı kalp ve diğer iç organ anomalileri araştırılmakta, yüksek tansiyon ve gelişme geriliği riskleri  değerlendirilmektedir.

24. Hafta ve sonrasında 75 OGTT testi ile gestasyonel diyabet taraması yapılmakta ve anemi açısından tam kan sayımı tekrarlanmaktadır.

28. Hafta civarında servikal ( rahim ağzı ) uzunluk bakılarak erken doğum riski araştırılmaktadır.

GEBELİKTE VİTAMİN KULLANIMI

Gebelik bir hastalık olmadığından çok sayıda ilaç kullanılmasının gebeliğe olumlu bir katkısı da bulunmamaktadır. Ancak anne adayının vücudunda bir takım eksiklikler var ise bu durumda bunların yerine konması anne ve bebek sağlığını olumlu yönde etkileyecektir. Demir eksikliği hem anne hem bebek sağlığını yakından etkilemekte, buna bağlı kansızlıklar doğum sonrası kanamalara dahi yol açabilmektedir. Folik asit eksikliğine bakılmaksızın ilk 3 ayda mutlaka kullanılması önerilen bir vitamindir. Suda eriyen bir vitamindir ve vücutta birikmeden fazlası idrar ile atılmaktadır. İyot eksikliği bölgelerinde tiroid testlerine bakılarak iyot takviyesi yapılmakta , Demir takivesi de annenin ihtiyacı arttığından 3. Aydan sonra başlanmaktadır. Hiç balık tüketmeyen veya ulaşım imkanı olmayan anne adaylarına ceviz gibi doğal kaynaklar ile veya ilaç olarak omega 3 takviyesi önerilmektedir. Bunun dışında süt ve süt ürünlerini yeteri kadar tüketemeyenlere de kalsiyum takviyesi önerilmektedir. Badem de bol miktarda kalsiyum içeren bitkisel bir kaynaktır. D vitamini eksikliği toplumumuzda oldukça yaygın olarak görülmekte, özellikle kış aylarında (günde 10 damla)  D vitamini takviyesi önerilmektedir.