Gebelik ve Baş Ağrısı

Baş ağrısı nöroloji bölümüne başvuruların sık nedenlerinden ve gebelikte de bulantı-kusma gibi sıkça görülebilen bir problemdir. Bu kadar sık görülen bir hastalık veya bulgu ile baş etmek de gayet zordur. Gebelikte görülen baş ağrısı fizyolojik yani gebeliğe bağlı gelişen normal nedenlerden kaynaklanabileceği gibi altta yatan başka bir hastalığın da göstergesi olabilir.

Gebeliğin ilk dönemlerinde değişen hormon seviyelerine bağlı olarak hafif baş ağrıları görülürken ilerleyen dönemlerde ise daha ciddi problemlerin yansıması olan baş ağrıları baş gösterebilmektedir. Özellikle gebeliğin ilk 20 haftasında gebe kalmadan önce mevcut devam eden migren, küme başağrısı veya gerilim tipi nörolojik temelli baş ağrıları görülürken yine bu dönemde ve ilerleyen dönemlerde gebeliğin kendisi kaynaklı oluşan, uyku bozuklukları, stres, göz yorgunluğu, susuzluk ve kan şeker seviyesinin azalması gibi nedenlere bağlı olarak da baş ağrısı görülebilmektedir. Genellikle gebeliğin bu erken döneminde kadının gebelikten önce sahip olduğu migren gibi kronik baş ağrıları çoğu kadında özellikle hormonal durumun sabit olamsından kaynaklı, iyileşmektedir. Az da olsa kronik baş ağrısı yapan rahatsızlıklar gebelik döneminde kötüleşir.

Gebeliğin özellikle geç dönemlerinde ortaya çıkan ve başka hastalıkların habercisi olabilen baş ağrıları vardır ki bunları tanımak ve tedavi etmek oldukça zordur. Bu dönemde gelişen baş ağrılarının altında bazı hastalıklar yatıyor olabilir ki bunların en başında gebelik zehirlenmesi adını verdiğimiz ‘preeklampsi’ hastalığı görülür. Yine hipertansiyon, beyin kanaması, inme, travma, sinüzitten beyin zarı iltihabı olan menenjite neden olan enfeksiyöz hastalıklar ve beynin damarsal anormallikleri gibi ikincil bir çok neden gebelikte baş ağrısı nedenidir. Özellikle gebeliğin geç döneminde ortaya çıkan yeni baş ağrıları, önceki baş ağrısına göre şiddeti ve davranışı değişen baş ağrıları, 5 dakikadan daha kısa sürede oluşan şiddetli baş ağrıları, öksürmek veya gülmekle artan ağrılar; bunların yanında ağrıya eşlik eden ateş, nöbet geçirme ve diğer nörolojik bulgular detaylı incelemeyi gerektirir. Gebelikte görüntüleme yöntemlerinden tanı için yararlanabiliriz, ultrasonografi ve MR güvenle yapılabilir.

Baş ağrısı değerlendirilip neden saptandıktan sonra nedene yönelik tedavi yapılırken bazı durumlarda yukarıda bahsettiğim gibi sadece gebeliğin kadında meydana getirdiği fizyolojik değişikliklere, hormonal değişikliklere, postüral değişikliklere ve kaygı gibi bozukluklarına da bağlı baş ağrısı görülebilir ve bu durumun tedavisinde de hayat tarzı değişiklikleri öneririz. Düzenli uyku, öğünlerin atlanmaması, spor yapma,  stresten uzak durma bol su tüketimi gibi basit çözümler ile baş ağrısı ile mücadele edilebilir. Yine yoga akapunktur ve davranış terapileri ilaç kullanılmadan yapılabilir. Özellikle migren hastalığı gebelikte baş ağrısının en büyük neden lerinden olduğuı için ona yönelik basitten karmaşığa bazı ilaçlar başarı ile kullanılmaktadır. Ayrıca özellikle hipertansiyona bağlı gelişen baş ağrıarı için de ilaçlı çözümler bebeğe zarar vermeden kullanılabilmektedir.

Sonuç olarak gebelerde sık görülen baş ağrılarının çoğu zararsız ve işin doğası nedeniyle normal olarak görülürken, bazı alarm verici problemlerde ise işin uzmanına danışıp detaylı olarak hastanın değerlendirilmesi ve tedavisinin yapılması gerekir. Kullanılan ilaçlar gebelik durumu gözetilerek seçildiği için de bebeğe bir etkisi olmayacaktır.

Prof. Dr. Ali Emre Tahaoğlu