Gebelikte 1. Ay

Dokuz ay on gün olarak bildiğimiz gebelik süresi aslında tıbbi anlamda 280 gün yani 40 haftadır. Aylar ile haftaların birbirlerine tam uymaması nedeni ile hekimler gebelik takibinde daha standart bir sınıflama olan haftaları kullanırlar. Gebelik süresi hesaplamalarında hamileliğin başlangıç günü son görülen adet kanamasının birinci günü olarak kabul edilir. Aslında buna itiraz etmeniz çok doğal çünkü bu dönemde hamile değilsiniz. Ancak yumurtlama günleri değişebilir, yumurtlamanın tam olarak hangi gün olduğu bilinemeyebilir. Bu nedenlerle 280 günlük hamilelik süresinin standardize edebilmesi için son görülen adet kanamasının birinci günü hamileliğin başlangıç günü olarak kabul edilir.

Gebeliğin 1. Haftasında Bebek Ne Durumdadır?

Gebeliğin birinci haftasında kadının henüz adet kanaması devam etmektedir ve yeni aya ait yumurtası büyümeye başlamıştır. 28 günde bir adet gören kadınlarda adet döngüsünün yaklaşık 14. Günlerinde yumurtlama olur. Gebeliğe tam hazırlanılan bu dönemlerde anne adayının psikolojik ve fizyolojik sağlığının çok iyi korunması gerekmektedir. Hamilelik süresinde herhangi bir sorun yaşanmaması, doğumun annne ve bebek açısından sağlıklı gerçekleşebilmesi ve bebeğin sağlıklı doğması için gebelik öncesinde anne adayının sağlıklı olması çok önemlidir. Annede mevcut hastalıkların tedavisi, annedeki eksik vitamin ve minerallerin takviye yolu ile tamamlanması gerçekleştirildiğinde gebelik süreci çok daha rahat ve konforlu geçecektir. Anne adayının gebelik öncesinde ideal vücut ağırlığına ulaşması gerekmektedir. Anne adayı bir an önce alkol, sigara veya uyuşturucu bağımlıları varsa bunlardan uzaklaşıp gebeliğe hazırlanmalıdır. Aynı zamanda çay, kahve, çikolata ve benzeri kafein içeren maddelerin de miminum düzeyde alınması gerekmektedir. Hamile kalınmadan önce folik asit takviyesi alınmalıdır. Folik asit bebeğin beyin omurilik sisteminde anomali olasılığını azaltmaktadır ve gebelik planlanmasından 3 ay öncesinde kullanılmaya başlanması önerilmektedir.

Gebeliğin 2. Haftasında Bebek Ne Durumdadır?

Gebeliğin 2. haftasında adet kanamanız bitmiştir, bu sırada yumurtanız büyümeye devam etmektedir. Bu haftanın sonlarına doğru artık yumurtanız olgunlaşmış ve döllenmeye hazır hale gelmiştir. Gebelik planlıyorsanız yumurtlama döneminizden 2-3 gün önce başlayarak bir hafta boyunca ilişkiye girmeniz hamile kalma şansınızı arttıracaktır.

Yumurtlama Döneminin Hesabı Nasıl Yapılır? 

Son adet tarihinizin ilk gününden itibaren sonraki adet tarihinizin başlangıcına kadar olan süre bir adet dönemi olarak kabul edilir. Ortalama olarak 28 günde bir adet gören bir kadının yumurtlama gününü hesaplarken 28 günden 14 çıkarıyoruz.  28– 14=14  yani yumurtlama gününüz 14. gün olarak buluyoruz.  Bir adet döneminiz 32 gün ise  32-14=18, yani yumurtlama gününüz 18. Gündür. 

Yumurtlama Belirtileri Nelerdir?

• Memelerde hassasiyet  
• Karın bölgesi ve kasıklarda ağrı 
• Şeffaf sümüksü uzayan vajinal akıntı 
• Vücut ısısının artması
• Eczaneden alacağınız ovulasyon belirleme testleri ile de ovulasyonun gerçekleşip gerçekleşmediği belirlenebilir.

Gebeliğin 3. Haftasında Bebek Ne Durumdadır?

Gebeliğin 3. Haftası yani adet döneminin 14-21. Günleri arasında yumurtalıkta olgunlaşmış yumurta folikül denilen su keseciğinin içerisinden çatlar ve fallop tüplerinin saçakları tarafından tüpün içine alınır.  Yumurta fallop tüpünün içinde ilerleyerek ampulla denilen orta kısıma gelir. Cinsel ilişki sonrası menideki milyonlarca spermden yüzlercesi ampullaya ulaşır, sadece bir sperm yumurta zarını geçerek yumurtanın içine girer. Spermin çekirdeği ile yumurta çekirdeği birleşerek döllenme meydana gelir.  Artık bebeğinizin ilk oluşumu tamamlanmış durumdadır. Anne adayı tüm bu olanları hissetmez.    

Sperm ile yumurtanın birleşmesi ile ile oluışan ilk insan hücresi ikiye bölünür. Zigot adını verdiğimiz bu hücrenin 23 anneden 23 babadan gelen olmak üzere 46 kromozomu vardır.Döllenme anında bebeğin cinsiyeti bellidir. Eğer dölleyen sperm X kromozomu taşıyor ise bebek kız, Y kromozomu taşıyor ise erkek olacaktır. Saç ve göz rengi, kan grubu, zekası gibi tüm vücut özellikleri yanında bütün genetik yapısı da belli olmuştur ve değiştirilemez. Bundan sonra zigot bölünmeye devam ederek 16 hücreli blastomer halinde iken fallop tüpünde yoluna devam eder. Rahim iç boşluğuna gelir. Döllenmeden sonra 5-6. Günlerde blastokist adı verilen embryo dış zarı zona pellucida’yı yırtarak çıkar ve rahim duvarına tutunarak yerleşir (implantasyon). İmplantasyonu takiben endometriumun (rahim iç zarı) o bölümünde kanlanma artar ve gebeliğin devamı için gerekli olan kan dolaşımı başlar. Bu esnada trofoblast denilen embryonun dış kısmındaki hücreler hCG hormonu (gebelik hormonu) salgılamaya başlar. Bu hormon gebelik testlerinin pozitif olmasını sağlayan hormondur. 

Annedeki Değişiklikler

Bu aşamada anne adayında herhangi bir fiziksel veya ruhsal değişiklik ve henüz adet gecikmesi yoktur. Bazen implantasyon esnasında hafif bir lekelenme şeklinde kanama olabilir.

Gebeliğin 4. Haftasında Bebek Ne Durumdadır?

Döllenmeden yaklaşık 1 hafta sonra bebeğinizin ana rahmine yerleşmesi gerçekleşmiştir ve embryonun dış kısımındaki  trofoblastlar sitotrofoblast ve sinsityoblast olmak üzere 2 ayrı hücre grubuna farklılaşırlar. Dış kısımdaki sinsityotrofoblast hücreleri endometrium hücrelerini hasarlayarak minik kan göllenmelerine neden olmaktadırlar. Bu göllenmeler yeni damar oluşumunu tetikler ve oluşacak olan plasentada kan damarları belirmeye başlar. 4. haftanın sonunda koriyonik villus adı verilen doku rahmin içine doğru ilerlemiş ve embryoda kan damarları teşekkül etmeye başlamıştır. 

Embryoblast adı verilen iç hücre grubu ise hızla çoğalarak 2 tabakalı bir disk oluşturur. Bu tabakalardan üstte olanı amniyon zarı ve embryo olarak gelişimine devam ederken alt tabaka yolk sak adı verilen oluşumu meydana getirir. Gebelik kesesinin içinde embryo ultrason muayenesinde hala net olarak gözlemlenemeyecek kadar küçüktür. Yolk kesesi adı verilen küçük bir halka içerdiği sıvılarla embriyonun ihtiyaç duyduğu besinlerin taşınmasına yardımcı olur. Yolk sac kan sistemini meydana getiren hücreleri üretmeye başlamıştır. Bu haftanın sonunda embryo ile plasenta arasında connecting stalk adı verilen bir oluşum bulunur ve bu daha sonra göbek kordonunu meydana getirir.  

Annedeki Değişiklikler

Beklenen adet gününüz gecikti.  Bazen adette gecikmeler olabilmekte ama bebek istiyorsanız çok  heyecanlı olmanız normal. Bu nedenle hemen eczaneden bir gebelik testi alıp evde yapın. Zaman zaman gebelik testleri negatif olabilir, negatif çıkarsa ümitsizliğe kapılmayın. Bir kaç gün sonra testi tekrarlayabilirsiniz.  Pozitif çıkması durumunda yapılması gereken en doğru iş hemen doktorunuzdan randevu almakdır. Arkadaşlarınıza, büyüklerinize sorabileceğiniz gibi internetten de arama yapabilirsiniz. Günümüzde bilinçli bir kadının düzenli görüştüğü ve aklına takılanları sorabildiği bir jinekoloğunun olması gerekiyor. Doktorunuz sizi muayene edecektir. Bu dönemde yapılan ultrasononda gebelik kesesi görülemez. Kanda yapılan gebelik testi %100’e yakın doğrulukla gebeliğin olup olmadığını tespit eder. Bu haftada bazı anne adaylarında karın ve kasıklarda kramp tarzı kasılmalar görülebilir. Çoğu kadın bunu adet göreceğine dair bir işaret olarak yorumlar ancak bu erken gebelikte normal kabul edilen bir durumdur.

Muayene, ultrason ve kanda gebelik testi incelemelerinde hamilelik tespit edilemedi ise doktorunuz adet gecikmenize neden olabilecek bir problem olup olmadığı konusunda size bilgi verecektir. Bir aylık denemede gebe kalma oranı sadece %25 olduğu için bir sonraki aylarda gebe kalmak için yumurtlama günlerinde ilişki olması için planlama yapmanız gerekmektedir. Bir yılın sonunda gebelik elde edilemezse araştırmalar için doktorunuza başvurun.

İlk Gebelik Muayenesinde Yapılan İşlemler

Gebenin önceden mevcut olabilecek sağlık sorunları ve önceki gebelikleri ile ilgili bilgiler, ailedeki kalıtsal hastalıklar ve kronik hastalıklar, sigara, alkol, ilaç kullanımı sorgulanır.   Fizik muayene ve ultrasonografi bulguları ve yapılan testler ile gebeliğin başında riskli gebeler belirlenir.

Tam kan sayımı, HBsAg tayini, anne ve babanın kan grubu ve Rh durumu tayini, karaciğer-böbrek fonksiyon testleri, annede geçirilmiş Rubella (kızamıkcık) enfeksiyon öyküsü veya aşılanma yok ise Rubella kan tetkiki, Tam idrar tetkiki ve gerekirse idrar kültürü, son 12 ay içerisinde yapılmamış ise servikal sitoloji (smear testi), Açlık kan şekeri tayini, Şeker yükleme testi (Yüksek riskli gebelerde ilk muayenede) yapılır. Gebeliğin sağlıklı normal bir rahim içi gebelik olduğunun ve gebelik haftasının tayini için ultrasonografi yapılır.Vajinal veya servikal enfeksiyon var mıdır?Kilonun boy ile orantısı ne durumda? Beslenmeye dikkat ediliyor musunuz? Diş sağlığı ne durumda? gibi konular da sorgulanır.