Gebelikte 2. Ay

Gebeliğin 5. Haftasında Bebek Ne Durumdadır?

Embryonik disk üzerinde ince bir hücre tabakasının ortaya çıkması "gastrulasyon" adı verilen devreye gelindiğini belirler. Bu işlemin sonunda embryonun 3 katmanı; ektoderm, endoderm ve mesoderm oluşur. Bu katmanlar oluşacak doku ve organların kaynağını oluşturur, bu sayede vücudun şekli ortaya çıkar.

5. haftanın başında ektoderm tabakası baş kısmı kuyruk kısmına oranla daha geniş bir disk şeklindedir, bir armuta benzer. Ektoderm tabakası nöral plakayı oluşturmak üzere kalınlaşır. Bu plakanın kenarları kıvrılır ve nöral oluk (nöroektoderm) adını alır. Bu embryonun sinir sisteminin

Ektoderm tabakasından dış dünya ile ilişki kuracak doku ve organlar gelişir. a)Santral sinir sistemi, b)Periferik sinir sistemi, c) Kulak, göz ve burundaki duyu epiteli, d) saç ve tırnak dahil cilt, e) Hipofiz bezi, meme ve ter bezleri ve dişin minesi gelişecektir.

Mesoderm tabakasından vücudun tüm dokularını destekleyen dokular, kas dokusu, kıkırdak ve kemikler, cilt altı dokusu, kalp, arterler, venler, lenf kanalları, tüm kan ve lenf hücreleri dahil olmak üzere tüm dolaşım sistemi, dalak ve böbrek üstü bezinin dış tabakası gelişecektir.

Endoderm tabakasından gastrointestinal sistem, solunum sistemi idrar kanalları ve mesanenin epitel tabakası gelişir. Aynı zamanda tiroid, paratiroid bezler, karaciğer ve pankreas gelişecektir.

5. Haftada Annedeki Değişiklikler

Beklenen adet gününüz gecikmiştir. Adet gecikmesi bize kesin olarak gebeliğin varlığını kanıtlamadığı için kanda veya idrarda gebelik testi ile hamileliğin anlaşılması gerekir.  Salgılanan hormonların etkisi ile erken gebelik belirtilerini hissetmeye başlayabilirsiniz. Memelerde dolgunluk ve hassasiyet, ağızda metalik tat, sık idrara gitme, uyku hali ve halsizlik, normal vajinal akıntıda bir miktar artış bu haftada sık karşılaşılan yakınmalardır.  Gaz ve şişkinlik, kokulara karşı hassasiyet ve tükrük salgısında artış da sık görülen problemlerdendir. 

Hamileliğin ilk haftaları en kritik zamanlardır. Bazı önemli noktalara dikkat ederek bebeğinizin ve kendinizin sağlığını koruyabilirsiniz. Doktorunuza başvurduğunuzda vajinal ultrasonografi ile rahim içindeki gebelik kesesini size gösterecektir. Embryo görülemeyebilir ancak yolk sak kesesinin görülmesi normal rahim içi gebelik olduğunun, dış gebelik olmadığının bir bulgusudur.

Hamileliğin ilk üç ayında yeterli derecede folik asit almak bebeğinizin beyin omurilik sisteminde doğumsal sakatlıkların önlenmesi için çok önemlidir.

Hamileliğinizin ilk haftaları bebeğinizin gelişimi için çok önemli dönemlerdir. Sigarayı bırakın. Hamilelik sırasında sigara içmek erken doğum, düşük ve bebekte gelişme geriliği gibi sorunlara neden olabilir.  Kimyasallara, bazı temizleme ürünlerine, tarım ilaçları, çözücüler ağır metallere (kurşun, civa) ve radyasyona maruz kalıyorsanız, en kısa zamanda bunlardan uzak durmanız gerekir. Evinizi ve işyerinizi bebeğiniz ve kendiniz için güvenli ortamlar haline getirin.

Gebeliğin 6. Haftasında Bebek Ne Durumdadır?

6. haftada embryo önde geniş beyin ve arkada ince kuyruk olmak üzere C-şeklindedir.  Bu haftanın sonuna doğru embryoda milyonlarca hücre vardır ve 4-7 mm, bir elma çekirdeği büyüklüğündedir. Amnion sıvısının içinde yüzer. 6. haftada embryonun kalbi atmaya başlamıştır ve ultrasonda kalp atışları izlenebilir. Kalp hızı ilk başlarda dakikada 80-100 atım arasındadır ve günler ilerledikçe daha da hızlanır.

Ultrasonda embryo ölçümü baş-popo mesafesi olarak ölçülür (CRL-crown-rump lenght). Embryo connecting stalk ile gelişen plasentaya bağlıdır.

Bu haftada kan damarları oluşmaya başlar ve haftanın sonlarında embryo artık kendi arter ve venlerini oluşturmuştur. Endokardial hücreler ise erken embryodaki ilkel kalp tüplerini meydana getirmiştir. Kalpte karıncık ve kulakçıkları ayıracak olan bölmeler belirir. Kapakçıklar gelişmeye başlar. Bebeğin en erken işlev kazanmaya başlayan sistemi dolaşım sistemidir. Bu haftanın sonlarına doğru kalbi oluşturacak hücreler kasılmaya başlar. Ultrasonografide bu kasılmalar kalp atımları olarak görülebilir ve Doppler ile duyulabilir. Sindirim sitemini oluşturacak olan hücreler karaciğer, mide ve pankreas tomurcukları belirmeye başlar. Sindirim siteminde ilk farklılaşan hücre grubu karaciğer yapacak olan hücrelerdir. 

Yüz ve boyunu oluşturacak olan kıvrımlar belirginleşir, bebeğin çenesi, yanakları, gözleri, kulakları ve burnu yavaş yavaş oluşmaya başlar. Göz ve kulak taslakları meydana gelmiştir. Kollar ve bacakların tomurcukları belirmiştir. Göbek kordonu da oluşmuştur.

Embryonun sırtındaki hücrelerden beyin ve omuriliğin gelişeceği nöral tüp oluşmaya başlar. Daha sonra omurilik kemikleri vertebraları oluşturacak erken kemik oluşumları nöral tüp boyunca belirir. İlkel kemik oluşumlarının etrafında sinirler, kaslar ve bağ dokuları belirir. 

6. Haftada Annedeki Değişiklikler

Gebe kadınların %70'inde 6. haftadan itibaren bulantılar ve özellikle sabahları olan kusmaları başlar. Bu durumun anneye bebeğe olumsuz bir etkisi olmaz. Genellikle 12. Haftadan bulantı ve kusmalar itibaren azalarak 16. haftada kendiliğinden azalarak yok olur. Tedavisinde bulantıya neden olan gıdalardan kaçınma, psikolojik destek, sabahları yataktan kalkmadan önce kraker veya kuru ekmek yenilmesi, sık sık ve az miktarlarda yağsız ve kokusuz gıdaların tüketilmesinin yanı sıra B vitamin desteği ve bazı bulantı ilaçları kullanılabilir. Bulantı ve kusmaların aşırı olması, gebede kilo kaybı, serum elektrolitlerinde dengesizlik ve idrarda keton olması “Hiperemezis Gravidarum” olarak tanımlanır. Annenin genel durumuna bazen göre hastaneye yatırılıp damardan beslenme gerekebilir.

Gebeliğin 7. Haftasında Bebek Ne Durumdadır?

Embryo 7. haftada küçük bir üzüm (8- 9 mm) büyüklüğündedir ve tüm iç organları oluşmuştur.  Baş daha belirgin olmaya başlar, kalp kan pompalamaktadır. Dış kulak belirir, kollar eller kürek şeklinde olacak şekilde uzar, sonra bacaklar da daha belirginleşir, anne hissetmese de bebek belirgin olarak hareket etmeye başlamıştır.Ağız, mide ve mesane oluşmuştur. Burun delikleri ve gözde lens görünür. Göbek kordonu daha belirginleşir. Bu dönemde daha çok beyin gelişimi gerçekleşir, başın büyüyerek öne doğru eğilmesine ve vücuda kıyasla büyük görünmesine neden olur.

7. Haftada Annedeki Değişiklikler

Gebelik haftalarınız ilerledikçe hamilelik şikayetleriniz artabilir. Aslında dışarıdan bakıldığında gebe olduğunuza işaret edebilecek çok bir değişim yoktur. 1-2 kilo alabileceğiniz gibi bulantı kusmalara bağlı kilo da kaybedebilirsiniz. Yorgunluk hissi ve uykuya eğilim nedeni ile sık dinlenmenizde, bol sıvı almanızda fayda var. Hormonların etkisi ile memeleriniz büyüyebilir. Meme uçları koyulaşabilir, memeler üzerinde damarlar görünür hale gelebilir. Ter, sigara, sarımsak kokuları gibi daha önce tolere edebildiğiniz kokulara artık dayanamaz hale gelebilirsiniz. Bu hassasiyetiniz bebeğin doğumundan sonra düzelecektir.

Bazı gebelerde tükrük miktarı aşırı artabilir, genellikle sabah bulantıları ile birliktedir. Bulantı için kullanılan ilaçlar, kuru yiyecekler, sık sık az yemek, kraker iyi gelir. 12-14 haftalarda kusmanın bitmesi ile birlikte kaybolur.

Gebelerin bir kısmı hamileliğin çalışma hayatlarına ve yaşam tarzlarına kısıtlamalar getiren, kariyerlerini, gelirlerini ve sosyal ilişkilerini etkileyen stresli bir süreç olduğunu düşünürler. Duygusal stresiniz, özellikle hamileliğin kendisiyle ilgili endişeleriniz veya korkularınız varsa gebelik boyunca devam edebilecek bir sorun olabilir. Bu durumlarda eşiniz veya güvendiğiniz bir kişi ile konuşabilirsiniz, gerekirse profesyonel yardım alabilirsiniz.

Gebeliğin 8. Haftasında Bebek Ne Durumdadır?  

8. haftada bir çilek boyuna (11-15 mm) ulaşır, günlük büyüme hızı yaklaşık 1 milimetre kadardır. Kalp atım hızı 140-150 atım/dakikadır. Özellikle beyin ve kafa hızla büyümeye devam eder. Beyinde 2 yarımküre belirginleşir.  Göz kapakları kıvrım şeklinde ayırt edilebilir. Alt çene belirginleşmeye başlar. Üst damak farklılaşır. Diş etlerinin altında diş gelişimi başlar. Diş tomurcukları belirir. Burnun ucu oluşur. Yemek borusu farklılaşır ve nefes borusundan ayrılır. Kalp içinde kapakçıklar fark edilmeye başlar. Kalbin 4 odacığı ayırt edilebilir. Akciğerler yemek borusunun iki yanında yer alırlar. Böbrek oluşmaya başlar. 

Kollar silindirik şekilde uzamaya başlarken uçlarında el ayaları belirir. Kollarda sinir iletimi başlar. Yine kollar kıvrımlanır. Bu kıvrım gelecekteki dirsektir. Gövde düzelmeye başlar, kollar uzamaya devam eder. Boyun, dirsek ve el bileği oluşur. Bebeğiniz zaman zaman sıçrama tarzında istemsiz hareketler yapmaya başlamıştır. Bu hareketler ultrasonografide izlenebilir ancak hissetmeniz olanaksızdır. Omurilik gelişimini sürdürür. 8. haftada organların oluşumu büyük ölçüde tamamlanmıştır. Damak ve dış cinsel organlar halen gelişmeye devam etmektedir.

8. Haftada Annedeki Değişiklikler

Bu haftada rahiminiz artık bir portakal büyüklüğüne erişmiş ve mesanenin üzerine yatmış durumdadır. Bu nedenle sık idrar çıkma şikayeti yaşamaya devam edebilirsiniz. İlerleyen haftalarda rahim büyüdükçe mesanenin üzerinden kalkar ancak son haftalarda bebeğin büyümesiyle yerçekimi yönünde tekrar mesanenin üzerine yatar.

Reflüye bağlı olarak midede ve yemek borusunda yanma hissedilebilir. Barsaklar yavaşladığı için kabızlık sık görülür. Lif alımını arttırmak yarar sağlayabilir. Hormonal değişimlere bağlı olarak ciltte yağlanma ve sivilcelenme olabilir. Psikolojik durum yavaş yavaş düzelmeye başlar ve gebelik kabullenilir. Bu haftalarda uykuya aşırı eğilim, yorgunluk hissi, unutkanlık, göğüslerde dolgunluk, sık idrara çıkma, karnın adeta "davul gibi şişmesi" gibi belirtilerin olması tümüyle normaldir.

8. haftada bebeğin yerleştiği rahim iç tabakasının gelişimi ve idamesinden sorumlu olan progesteron hormonun üretim işlevi yumurtalık dokusundan plasenta adı verilen bebeğin eşine devredilir.  Gebelik hormonu olarak bilinen progesteron hormonu bundan sonra tüm gebelik boyunca daha fazla miktarlarda plasentadan üretilmeye devam eder. Progesteron hormonu rahim duvarı, barsaklar, idrar yolları ve damar duvarındaki istemsiz düz kasların gevşemesini sağlar. Bu nedenle gebelik boyunca rahim kasları gevşektir, erken doğum kasılmaları gerçekleşmez. Barsak kaslarındaki gevşemeler ve sindirim sistemindeki hormonal değişimler kabızlığa neden olabilir.

Nöral tüp adı verilen yapının oluşmasına takviye amacıyla verilen folik asit artık gerekmez. .8. haftada bebeğin beyin ve omuriliğinin yerleştiği kemik kanal, yani nöral tüp gelişimini tamamlamıştır.