Gebelikte Beslenme

• Gebelikte annenin ağırlık artışı ne kadar olmalıdır?

Gebelik; beslenme açısından en dikkatli olunması gereken süreçlerden biridir. Gebelikteki annenin ağırlık artışı sağlıklı bebek, sağlıklı anne, kolay ve sağlıklı doğum için oldukça önemlidir. Gebelik boyunca toplamda ortalama 8 kg’ın altı ve 15 kg’ın üstü kilo alımları uygun bulunmaz. Aslında bu hesapta kadının gebeliğe başlama kilo normalitesi oldukça etkendir. Normal kilolarda başlanan bir gebeliğin 10-12 kg civarı kilo artışıyla tamamlanması beklenir. Kilolu veya fazla kilolu başlangıçlar 8-10 kg, zayıf veya düşük kilolu başlangıçlar 12-15 kg artışla gebeliği tamamlama hali sağlanmalıdır.

• Gebeliğe obez başlamanın yan etkileri nelerdir?

Obezite hepimizin bildiği üzere gebelik dışında da, herkes için zor ve sağlıklı bulmadığımız bir durumdur. Bu durum gebelikte hem bebek hem anne için öyledir. Hareket zorluğu, doğumda oluşabilecek zorluklar gibi fiziksel sorunlar dışında obezite hem anneye hem bebeğe hastalık eklentileri getirebilir. Bunların en belirgini gestasyonel diyabet dediğimiz gebelik diyabetidir. Annede genetik olarak bir şeker altyapsı da bulunuyorsa daha da risk artar. Genelde gebelik sonrası annede kaybolur. Ancak bu şartlarda doğan bebeğin gelecekteki obezite ve diyabet riskini artırmış oluruz. Gebeliğe obez başlayan kadınların gebelik boyunca dengeli ve düzenli beslenmesi , kontrollü enerji alımı sağlanması, riskli olmayan her gebeye önericeğimiz bol düz yol yürüyüşlerinin yaşamlarına eklenmesi gereklidir.

• Bir gebede enerji gereksinimi nasıl olmalıdır?

Gebelikte metabolizma hızının ortalama %20 civarında arttığı belirlenmiştir.Bu da bir anne adayının normal alması gereken enerjisine ortalama 150-400 cal ek yapılarak çözümlenir. Tabi ki bu kişinin kilo durumuna , gebeliğin gidişatına ve gebelik aylarına göre değişir. Ve net olarak söyleyebiliriz ki iki canlısın iki katı beslen durumu doğru değildir.

• Vitamin ve mineral desteği gerekir mi? Hamilelik planlandığında mı başlan malıdır?

Eğer planlı bir gebelikse vücudu her açıdan gebeliğe hazırlamak güzel olur. Ama genel olarak evet vitamin ve mineral desteği gebelikte gerekli olabilmektedir. Bilinçsiz , dengesiz ,yetersiz beslenmelerde, vegan anne adaylarında, sabah bulantı ve kusması ağır olanlarda, sonlara doğru gözlemlenen reflü problemli beslenme eksikliklerinde vb durumlarda vitamin ve mineral desteği gereksinimi artabilir. Bu konuda uzman kontrollü gidilmelidir. Çoğunlukla B6 ,B12 ,folik asit, demir, demir desteği C vitamini, kalsiyum, iyot destekleri yapılır.

• Gebelerde makrobesin ve mikrobesin yetersizliği nedir?

Gebelerin günlük alması gereken enerjilerinden bahsettik. İşte bu enerjinin makrobesin olarak dağılımı önemlidir. Yaklaşık %15 i proeinlerden, %30 u yağlardan, %65 i karbonhidratlardan oluşmalıdır. Bu özel durumlarda değişebilir. Makrobesinleri alacağımız yiyecek ve yiyecek gruplarını çeşitli ve döngü içerisinde tükettiğimizde mikrobesin grubunda olan vitamin ve minerallerin yeterli alınmış olması beklenir. Yukarıdada belirttiğimiz gibi gerekirse ampul ve tabletlerle desteklenir.

• Hamilelikte diyet yapılabilir mi?

Zayıflama diyeti yapılamaz. Gebelik diyeti dediğimiz; yeterli dengeli ve düzenli beslenme odaklı anne ve bebeği sağlıklı ve iyi kılabileceğimiz beslenme programı oluşturulur. Kesinlikle kişiye özel hazırlanır.

• Gebelik döneminde oluşan sabah bulantıları, kabızlık ve reflü sorunları hakkında ne söylersiniz?

Sabah bulantıları birçok gebeyi fazlasıyla zorlamakta. Genelde dönemsel bir durum. Bu dönemde anne adayının yemekte zorlandığı yiyecekleri yemesi konusunda ısrar edilmemelidir. Kısa vadede sevdiği yiyecekleri tercih edebilmesi sağlanmalıdır. Tuzlu atıştırmalıkların bulantıyı azalttığı görülmüştür. Bir süre tercih edilebilir. Kabızlık ve reflü daha çok son aylarda gözlenir. Kabızlık için posalı yiyecekler tercihtir. Bol su tüketimi gereklidir. Risk yok ise hareketli gebelik tercihtir. Reflü durumunda az ve sık yemek çaredir. Her zamanki gibi çok rahatsız eden yiyecekleri kişi belirlemeli ve gerekirse tüketmemelidir.

• Dikkatli tüketilmesi veya tüketilmemesi gereken yiyecek ve içecekler nelerdir ?

• Çok katkılı özellikle nitrit – nitrat içeren şarküteri ürünleri mümkün olduğunca tüketilmemeli. Çünkü kanserojen etkileri yüksektir.

• Sakatatlar toksin ve parazit risklerinden dolayı tercih edilmemelidir.

• Ihlamur dışında bitki çayları içilmemelidir. Düşük oluşum  riskini destekleyebilirler ve toksik etki yapabilirler.

• Az pişmiş veya çiğ et, tavuk, balık, yumurta bakteri bulaşma riski oluşturabilir. İyi pişirilmeleri tercihtir.

• UHT veya pastörizasyon işlemleri görmemiş süt, yoğurt ve peynir tüketimi yine bakteri bulaşmaları açısından oldukça risklidir.

• Kızarmış yağ( kızartmalar) ve margarin kullanılması önerilmez. 

• Koruyucu madde içeren paketli gıdalar kontrollü tüketilmelidir. Mümkünse  katkısız doğal beslenme güzel olandır.

• Basit şeker ve mısır şurubu kullanılmamalıdır. 

• Siyah demli çay yerine açık çay az miktarda içilebilir. Demir eksikliği olan gebelerde tamamen kesilmelidir. Kahve aralıklı ve kontrollü tüketilebilir.

• Alkol ve sigara kesinlikle yasaklar arasındadır. Her ikisi de hem bebeği hem anneyi riske sokabilir. Bebeğin büyüme ve gelişimini etkileyebilir. Doğumsal anomalilere sebebiyet verebilir.

• İlaç kullanımı gebelerde tercih edilmez. Gerekli durumlarda uzman önerisi ve kontrolünde kullanılmalıdır.

• Gebelikte genel beslenme önerileriniz nelerdir?

• Her şeyden önce her düzenli beslenmede olduğu gibi azar azar sık sık beslenme yöntemi sağlanmalı. 3ana öğün şart 2-3 ara öğün idealdir.

• Kahvaltı; 1-2 kibrit kutusu peynir, 1 yumurta, 5 zeytin , 1 tatlı kaşığı pekmez veya bal, bol çiğ sebze, belki bir porsiyon meyve desteği, 2 ince dilim esmer ekmek. İçecek olarak süt, ıhlamur veya taze sıkılmış meyve suyu…

• Ara öğünler; bir su bardağı süt , yoğurt, ayran veya kefir yanına bir porsiyon meyve ve badem ,ceviz veya fındık(küçük bir avuç) desteği

• Öğle veya akşam öğünlerinde; küçük bir kase çorba, 2-4 köfte büyüklüğü et tavuk balık, 4-6 yemek kaşığı sebze yemeği, 2-4 yemek kaşığı pilav veya makarna veya 4-6 yemek kaşığı kurubaklagil, yarım veya 1 kase yoğurt, bol salata,1 veya 2 ince dilim esmer ekmek…

• Su ve sıvı tüketimi artırılmalıdır( oralama 2,5-3 litre)

• Risk olmayan gebeliklerde düz yol yürüyüşleri eklenmelidir.