Gebelikte Ruhsal Değişimler

1. Hamilelik sırasında ruh hali değişimleri neden meydana gelir?

Hamilelik sürecinde değişen hormonal sistem ruh hali değişimlerine yol açabiliyor, bu durum doğaldır. Tüm hamilelik boyunca yaşanabilecek duygu değişimleri özellikle ilk 3 aylık dönemde anne olacağı bilgisiyle yeni bir dönemin başlangıcı olması dolayısıyla düşüncelerde yoğunluk kaygı, mutluluk gibi karmaşık duygular birlikte yaşanabilir.

2. Ruh halindeki değişimler hamilelik süresince nasıl değişebilir?

Hamilelik hormonlarının salgılanması arttıkça yoğun duygulanımlar, olaylar karşısında hassasiyet, kolay üzülme, ağlama, huzursuzluk yaşanabilir. Bu süreçte anne olmaya hazırlanan gebenin sevinç, heyecan, merak , mutluluk gibi coşkulu duygularda da taşma yaşanabilmektedir.

3. Hamilelikte duygusal dalgalanmalar ne kadar yaygındır?

Duyguların yoğunluğu ve dalgalanmalar her gebeye göre değişkenlik gösterebilir. Gebelikteki hormonal değişimlerle ortaya çıkan duygusal dalgalanmalar oldukça sık görülmektedir. Ancak her gebe kendi koşulları, baş etme kaynaklarındaki çeşitlilik, destek kanalları etkisiyle bu dalgalanmaları sert veya yumuşak hissedilir değişebilir.

4. Ruh halindeki değişimler anne ya da bebek için endişe verici mi?

Ruh halindeki değişimler çok uçlarda yaşanıyor ve kişinin  kendisine/çevresine/ilişkilerine zarar veren bozucu etkideyse durumu yönetebilmek için adımlar daha öncelikli atılmalıdır. Arada bir olan ruh halindeki değişimler annenin ve bebeğin sinir sistemi tarafından tolere edilebilirsen yoğun ve kronik hale gelmesi endişe verici olabilir.

5. Hamilelik sırasında ruh halindeki ani değişimler normal midir?

Hamilelik sürecinde hayatın düzeni stabilken ani ruh hali değişimleri belirli düzeyde hormonların etkisiyle normal kabul edilebilir. Gebenin hayatında zorlu yaşam olayları yaşanmışsa bunların daha sert geçişlere neden olabileceği de göz önünde bulundurulmalıdır. Zorlayıcı ve yönetilemeyen duygusal değişimler yaşanıyorsa profesyonel desteğe başvurulmalıdır.

6. Eş ile olan ilişkide hamilelik sırasında yaşanan ruh hali değişiklikleri normal midir?

Eş ilişkisinde destekleyici tutum oldukça öne çıkmaktadır. Beklentiler ve empatiyle karşılanan duygusal ihtiyaçlar ilişkilerdeki değişikliklerin sebeplerindendir. Eşler arasındaki ilişki hamilelik sürecinde duygusal değişimleri azaltıcı veya arttırıcı etkide rol oynar. Gebe desteklendiğini, sevildiğini hissettiği bir güven ilişkisi içerisindeyse paylaşımlarıyla bu değişimler oldukça az ve/veya yönetilebilmesi kolay yaşanabilir.

7. Hamilelikte ruh halindeki dalgalanmaların yönetilmesi için öneriler nelerdir?

Ruhsal dalgalanmaların yönetiminin kolaylaşması için, gebenin kendi fiziksel ve psikolojik sağlığını önceliklendirmesi gerekir. Beslenme, uyku, dinlenme gibi ihtiyaçlarını karşılamak stres yükünü azaltır. Eş ve sosyal çevre desteğinin eksik bırakılmaması çok önemlidir. Hangi faktörlerin duygu değişimlerine neden olduğu farkındalığı geliştirerek gerekli düzenlemeler yapılabilir, çözüm yolları güçlendirilebilir.

8. Hamilelik sırasında depresyon veya anksiyete belirtileriyle nasıl başa çıkabilir?

Depresyon ve anksiyete belirtileri hamilelik sırasında da yaşanabilir. Geçmiş yaşantılar tetiklenebilir, gebelik ve sonrası süreçle ilgili bu duygudurumu yaşanabilir. Sorunun kaynağına, zorlayıcı durumları fark etmek değişim adına kolaylık sağlayabilir. İyi gelen şeyler denenmeli, seçenekler çoğaltılmalıdır. Açık hava yürüyüşleri, spor, sosyalleşme, nefes -gevşeme egzersizleri, yoga gibi aktiviteler yaşamınıza eklenebilir. Kaygı ve depresyon belirtilerine neden olan düşünceler, temel kaynaklar üzerinde psikoterapi süreci alması kişinin bu dönemi daha rahat geçirmesi için destekleyici olacaktır. 

9. Hamilelikte ruh halindeki değişimlerin fiziksel sağlık üzerinde etkisi olabilir mi?

Ruh halindeki değişimler fiziksel olarak bedensel ağrılara, mide,bağırsak problemlerine neden olabileceği gibi beneğin fiziksel gelişiminde de olumsuzluklara neden olabilir. 

10. Ruh halindeki değişimler bebeğim üzerinde bir etkiye sahip olabilir mi?

Annenin salgıladığı hormonlar tıpkı yediklerinden beslenmesi gibi bebeğe geçmektedir. Ruh hali değişimlerinde bebeği etkileyen uzun süreli kaygı, üzüntü, öfke gibi duyguların yoğunluğuna sürekli maruz kalması olabilecektir. Kısa süreli stres, duygusal değişimlerden olabilecek etki kronikleşen durumlarda daha fazla söz konusudur.

Ebru Özkurt Topcu Klinik Psikolog Aile ve Çift Terapisti Doğuma Hazırlık Eğitmeni